Cá chết trên sông Bồng Miêu do nhiều nguồn thải

Đây là khẳng định của Sở Tài nguyên Môi trường (TNMT) tỉnh Quảng Nam tại Báo cáo số 155/BC-STNMT, ngày 19/3/2018 gửi UBND tỉnh Quảng Nam về kết quả khảo sát tình hình vỡ hồ chứa nước thải Xưởng chế biến tận thu kim loại và xử lý môi trường của Công ty Cổ phần Tập đoàn khoáng sản công nghiệp 6666, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam trước đó 01 ngày (ngày 18/3).

Theo Báo cáo trên, Sở TNMT tỉnh Quảng Nam cho biết, thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Nam về việc kiểm tra thực tế thông tin việc vỡ hồ chứa nước thải của Công ty Cổ phần Tập đoàn khoáng sản công nghiệp 6666 (sau đây gọi tắt là Công ty 6666) dẫn đến sự việc người dân phản ánh hiện tượng cá chết trên sông Bồng Miêu thuộc thôn Trà Sung, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh; ngày 18/3/2018, Sở Tài nguyên và Môi trường, Cục Môi trường Miền Trung và Tây Nguyên thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, Phòng PC49 - Công an tỉnh, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Ninh, Đồn Công an xã Tam Lãnh tiến hành khảo sát thực tế.

Tại thời điểm khảo sát, Đoàn kiểm tra nhận thấy, khu vực hồ thải chứa quặng sau tuyển của Xưởng chế biến tận thu kim loại vàng, chì tại khu vực Suối Trang có 02 vị trí của bờ hồ có dấu hiệu bị vỡ (nhưng đã khắc phục bằng hình thức đắp đất). Theo đó, một vị trí có độ rộng khoảng 5m, một vị trí có độ rộng khoảng 3m (có dấu hiệu nước thải chảy vào suối và quặng thải trong hồ đã đầy dễ dẫn đến tràn nước thải ra suối khi có mưa lớn). Cục Môi trường Miền Trung và Tây Nguyên thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tiến hành lấy 02 mẫu nước thải tại 02 vị trí này để phân tích, đánh giá.

Đoàn kiểm tra cũng cho biết, tại thời điểm kiểm tra không quan sát thấy có hiện tượng cá chết (theo thông tin trao đổi với dân thì cá chết đã được người dân vớt lên xử lý và một số trôi theo dòng nước). Đồng thời với quan sát tại hiện trường, Đoàn kiểm tra cũng gặp gỡ lắng nghe phản ánh của nhân dân trong khu vực bị ảnh hưởng và các đơn vị, những người có liên quan.

Theo trình bày của ông Ngô Văn Hải, bảo vệ Công ty 6666, vào chiều ngày 16/3/2018, khi sử dụng xe xúc đất thải tại khu vực hồ thải chứa quặng sau tuyển thì xe bị lầy, nên Công ty đã phá một đoạn bờ hồ (khoảng 5m) để kéo xe lên và dẫn đến tình trạng nước chảy từ trong hồ chứa quặng sau tuyển thải ra suối Trang và ra sông Bồng Miêu. Sau khi xảy ra sự cố trên, Công ty đã cho đắp lại bờ đập bằng đất, các bao cát và dừng mọi hoạt động múc đất.

Theo thông tin cung cấp của Phòng Cảnh sát môi trường – Công an tỉnh Quảng Nam, vào ngày 09/3/2018, tổ công tác của Phòng Cảnh sát môi trường (CSMT)– Công an tỉnh đã tiến hành kiểm tra hoạt động của Công ty 6666 tại thôn Bồng Miêu, xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh (kèm theo biên bản làm việc) với kết quả như sau: Công ty 6666 đang có hoạt động vận chuyển, chế biến quặng thải từ đập thải số 3 của Công ty TNHH khai thác vàng Bồng Miêu. Trình bày với Phòng CSMT- Công an tỉnh, đại diện Công ty 6666 cho biết, Công ty tiếp tục đi vào hoạt động tận thu, vận chuyển, chế biến khoáng sản từ quặng thải của Công ty TNHH khai thác vàng Bồng Miêu từ ngày 03/3/2018. Trong quá trình này, Công ty 6666 đã sử dụng 01 máy bơm để bơm quặng thải từ đập số 03 về trạm trung chuyển, sau đó sử dụng 02 máy bơm để bơm quặng lên nhà máy tuyển nổi để tuyển quặng.

Tại nhà máy tuyển nổi có 16 bể khuấy để tuyển nổi phần quặng có chứa quặng (chì), phần thải ra được dẫn về đập thải. Sản phẩm quặng chì hiện có tại nhà máy khoảng 10m3, hóa chất sử dụng tuyển nổi gồm có H2O2 và dầu thông. Khối lượng quặng thải tập kết tại đập thải của Công ty 6666 khoảng 1000m3. Ngoài ra, có một tổ công nhân đang tiến hành ngâm ủ quặng tại 05 bể (mỗi bể có chứa 15m3 quặng) để tuyển lấy vàng. Khu vực bãi đập thải do Công ty 6666 tự xây dựng từ cuối năm 2017 có lót bạt chống thấm để chứa quặng thải từ quá trình tuyển nổi quặng.

Tại thời điểm kiểm tra phát hiện tại trạm trung chuyển quặng của Công ty 6666 có phát sinh nước thải ra khu vực Suối Trang và Tổ công tác tiến hành lấy 01 mẫu nước thải này để phân tích, đánh giá.

Từ cuộc kiểm tra trên, Sở TNMT tỉnh Quảng Nam kết luận, nguyên nhân gây cá chết tại khu vực Suối Trang chảy ra sông Bồng Miêu có nhiều nguồn thải, trong đó bao gồm các hoạt động khai thác vàng trái phép và có cả nước thải của Công ty 6666. Do vị trí có cá chết (theo báo cáo của Đồn công an xã Tam Lãnh) cách điểm bờ hồ bị vỡ khoảng 01 km nên chưa xác định được chính xác nguyên nhân gây cá chết trên sông là do nước thải của Công ty 6666 gây ra.

Theo Sở TNMT tỉnh Quảng Nam, Công ty 6666 đã không thực hiện đúng các yêu cầu của UBND tỉnh tại Công văn số 5897/UBND-KTN ngày 30/10/2017. Cụ thể là Công ty này đã không thực hiện việc dừng toàn bộ hoạt động khai thác, sử dụng quặng tại các bãi thải mỏ vàng Bồng Miêu và hoạt động vận chuyển, tuyển, chế biến quặng đuôi tại bãi thải mỏ vàng Bồng Miêu, xưởng chế biến tận thu kim loại vàng, chì ở khu vực Suối Trang và xưởng chế biến tận thu kim loại vàng ở khu vực Hố Lò 5 để xảy ra sự cố gây ô nhiễm môi trường. Việc Công ty 6666 sử dụng biện pháp phá bờ đập để kéo xe gây ra hiện tượng nước từ trong đập thải chảy ra sông là không đúng quy định về bảo vệ môi trường, gây bức xúc trong cộng đồng nhân dân. Từ khi xảy ra sự cố cho đến nay, Công ty 6666 vẫn chưa có báo cáo với cơ quan chức năng theo quy định.

Sau khi Công ty khai thác vàng Bồng Miêu dừng hoạt động khai thác vàng cho đến nay, vấn đề môi trường ở khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, đặc biệt là việc khai thác vàng trái phép, cùng với việc hoạt động của Công ty 6666 tại khu vực chưa đảm bảo các yêu cầu về bảo vệ môi trường dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, gây bức xúc trong cộng đồng dân cư khu vực.

Trên cơ sở Báo cáo kể trên của Sở TNMT, ngày 20/3, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành Công văn số 1329/UBND-KTN về việc kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác khoáng sản trái phép và khắc phục ô nhiễm môi trường tại xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh.

Tại công văn này, UBND tỉnh Quảng Nam giao Chủ tịch UBND huyện Phú Ninh tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc Công ty CP tập đoàn khoáng sản công nghiệp 6666 (Công ty 6666) dừng toàn bộ hoạt động khai thác, sử dụng quặng tại các bãi thải mỏ vàng Bồng Miêu và hoạt động vận chuyển, tuyển, chế biến quặng đuôi tại bãi thải mỏ vàng Bồng Miêu, xưởng chế biến tận thu kim loại vàng, chì ở khu vực suối Trang và xưởng chế biến tận thu kim loại vàng ở khu vực Hố Lò 5 theo đúng chỉ đạo của Bộ TTN&MT và chỉ đạo trước đó của UBND tỉnh.

Ngoài ra, UBND  tỉnh Quảng Nam cũng giao Công an tỉnh căn cứ kết quả kiểm tra, kết quả phân tích mẫu nước thải vào ngày 9/3/2018 do tổ công tác Phòng Cảnh sát môi trường thực hiện tiến hành xử lý nghiêm đối với hành vi xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý không đạt Quy chuẩn Việt Nam gây ô nhiễm môi trường đối với Công ty 6666; đồng thời tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nhằm phát hiện kịp thời các hành vi sai phạm của công ty.

Trước đó, theo thông tin phản ánh của người dân thôn Trà Sùng (xã Tam Lãnh, huyện Phú Ninh), khoảng 8h ngày 17/3, người dân ở thôn này phát hiện có dòng nước đục và có cá chết trên sông Bồng Miêu nên đã kéo đến Công ty 6666 phản ứng vì cho rằng đơn vị này đã để nước thải tràn ra gây chết cá.

Trên cơ sở đó, lúc 10h cùng ngày, Đồn Công an xã Tam Lãnh phối hợp với UBND xã Tam Lãnh, đại diện Công ty 6666 và đại diện một số người dân tiến hành khảo sát thực tế, ghi nhận tại thời điểm kiểm tra có phát hiện dòng sông Bồng Miêu chảy qua thôn Trà Sung, xã Tam Lãnh có màu đục và một số cá chết./.