Tăng cường bảo vệ loài rùa biển quý hiếm

Suy giảm lớn số lượng rùa biển 

Những bãi cát trải dài thuộc khu vực biển Bãi Thịt, Bãi Hõm, Bãi Ngang (Vườn quốc gia Núi Chúa, Ninh Thuận) được xem là bãi đẻ chính hiếm hoi trên đất liền của rùa biển ở Việt Nam (số lượng rùa đẻ chỉ xếp sau Vườn quốc gia Côn Đảo, Bà Rịa - Vũng Tàu). Nơi đây đang duy trì hoạt động bảo tồn, cứu hộ rùa biển. Theo ghi nhận của cơ quan chuyên môn, có 3 loài rùa biển đến sinh sản gồm rùa xanh, đồi mồi, quản đồng. Tuy nhiên, vài năm gần đây chỉ còn loài rùa xanh về bãi để đẻ trứng. 

Ban Quản lý Vườn quốc gia Núi Chúa cho biết, từ tháng 6 đến tháng 10 hàng năm là mùa cao điểm sinh sản của rùa biển. Trong khoảng thời gian rùa lên bãi đẻ trứng, nhân viên, kiểm lâm của Vườn thường xuyên tuần tra, theo dõi để bảo vệ rùa biển lên bãi đẻ, di dời các tổ trứng có nguy cơ ngập nước, ghi nhận thông tin về rùa biển lên bãi đẻ và cứu hộ rùa con thả về biển. Từ năm 2013 đến nay, Vườn quốc gia Núi Chúa đã cứu hộ thành công, thả 4.380 rùa con về biển. Ngoài ra, tiếp nhận 25 cá thể rùa biển trưởng thành từ các đơn vị, trung tâm cứu hộ để cứu chữa, sau đó thả về biển. 

Tuy nhiên, vài năm gần đây, tần suất rùa biển xuất hiện, lên bãi tìm chỗ đẻ ngày càng ít dần. Trong năm 2016, có 73 lượt rùa lên các bãi cát, đào 24 ổ đẻ, số rùa con thả về biển là 1.519 con. Đến năm 2017, chỉ ghi nhận 21 lượt rùa lên bãi, đào 10 ổ đẻ, số rùa con thả về biển 681 con. Tính đến tháng 8/2018, mới có 12 lượt rùa lên bãi tìm tổ, đào 6 tổ đẻ. Nguyên nhân rùa biển ít xuất hiện và lên tìm bãi đẻ là do tình trạng biến đổi khí hậu, nắng hạn kéo dài khiến lớp cát ở bãi biển không đủ độ ẩm thích hợp để làm tổ đẻ nên rùa quay trở lại biển. 

Ông Nguyễn Sĩ Hùng, Trưởng phòng Bảo tồn Biển (Vườn quốc gia Núi Chúa) cho biết: Rùa di cư theo mùa nên công tác giám sát, theo dõi rất khó khăn. Ngoài ra, các hoạt động khai thác có tính hủy diệt như đánh mìn, sử dụng hóa chất độc hại, khai thác san hô làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của rùa biển. Tình trạng rùa bị chết do vô tình mắc vào lưới đánh cá của ngư dân khiến rùa không thể ngoi lên mặt nước để thở và dần chết ngạt. Bãi đẻ và nguồn thức ăn của rùa cũng đang ngày càng bị thu hẹp do xây dựng các công trình, ô nhiễm môi trường sống... 

Cần được bảo vệ nghiêm ngặt 

Từ năm 2000 đến nay, với sự hỗ trợ của nhiều tổ chức trong, ngoài nước như Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF), Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF), Viện Hải dương học, Vườn quốc gia Núi Chúa phối hợp triển khai dự án điều tra về các loài rùa trong khu vực biển, tình trạng rùa lên bãi đẻ để xây dựng kế hoạch bảo vệ các bãi đẻ và cứu hộ rùa biển. Hiện nay, Vườn quốc gia đang duy trì 3 vùng bảo vệ nghiêm ngặt rùa biển tại Bãi Thịt, Bãi Ngang và Bãi Hõm. 

Vườn xây dựng khu vực cứu hộ sinh vật biển để tiếp nhận, cứu hộ, chữa trị, nuôi huấn luyện rùa bị nuôi nhốt, đánh bắt, đảm bảo đủ điều kiện để rùa tự sinh sống được trước khi thả ra môi trường tự nhiên. 

Bên cạnh đó, thành lập các tổ tình nguyện viên bao gồm người dân địa phương cùng tham gia bảo vệ rùa biển trong khu vực. Các tình nguyện viên được tập huấn kỹ năng về theo dõi hoạt động làm tổ tự nhiên của rùa, bảo vệ trứng không để bị ngập nước do thủy triều và con người săn trộm, bảo vệ rùa con không cho các loài thiên địch phá hoại. Các tình nguyện viên cùng tham gia với lực lượng chức năng tuần tra, xử lý vi phạm về bảo vệ rùa biển trong khu vực. Bên cạnh đó, tuyên truyền ngư dân địa phương khi gặp rùa lên bãi đẻ hoặc đi biển thấy rùa bị nạn lập tức báo cho lực lượng cứu hộ. 

Ông Nguyễn Sĩ Hùng cho biết thêm: Vườn tiếp tục huy động nguồn lực, phối hợp với các tổ chức, đơn vị nghiên cứu khoa học tập trung nâng cao kiến thức, kỹ thuật về việc bảo tồn, cứu hộ và cứu chữa rùa biển, nâng cao năng lực cho cán bộ, tình nguyện viên. Bên cạnh đó, đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền để nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng và các bên liên quan cùng tham gia vào hoạt động bảo tồn rùa biển; xây dựng mạng lưới vùng biển trên đất liền tại Việt Nam về việc tiếp nhận, cứu hộ, cứu chữa rùa biển tại Vườn quốc gia Núi Chúa. 

UBND tỉnh Ninh Thuận yêu cầu các sở, ngành tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động vận chuyển, nuôi nhốt, chế biến tiêu thụ rùa biển, trứng và các bộ phận của rùa biển để kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm. Ngành Du lịch phối hợp với Vườn quốc gia Núi Chúa đảm bảo hoạt động của du khách đến tham quan các bãi đẻ của rùa biển tại Vườn, không gây ảnh hưởng đến công tác bảo vệ rùa và trứng rùa biển. Ngoài ra, đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến quy định pháp luật Việt Nam và Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên về quản lý, bảo vệ, bảo tồn rùa biển./.