Cả nước đang khát

Cũng trong tuần, Ủy hội sông Mê-kông nhóm họp có sự tham gia của quan sát viên là Trung Quốc kêu gọi các quốc gia liên quan tiết kiệm và chia sẻ nguồn nước trong tình trạng lượng nước sông Mê-kông phía hạ lưu đã giảm 50%. Xa hơn về thời gian, Trung Quốc đã đồng ý cung cấp tài liệu thủy văn của con sông này trước ý kiến gay gắt của các quốc gia phía hạ lưu sau khi Trung Quốc xây 12 con đập lớn trên lưu vực sông Mê-kông. Cơn khát đang hành hạ toàn khu vực. 18 triệu héc ta đất nông nghiệp của Trung Quốc, 2 triệu người sống bằng nông nghiệp của Thái Lan, hàng triệu người Việt Nam thiếu nước sản xuất và nước sinh hoạt. Các quốc gia láng giềng của Việt Nam cũng trong hoàn cảnh tương tự. Hiện tượng El Nino gay gắt năm nay đã phơi bày thực trạng thiếu nước ngày càng căng thẳng ở ngay khu vực được coi là nhiều mưa nhất thế giới này.

Tuy chưa có một thống kê thật đầy đủ và chính xác nhưng tình trạng hạn hán đang diễn ra ở nước ta không chỉ làm mất mùa mà còn khiến hàng triệu người thiếu nước sinh hoạt. Nước mặn thâm nhập nội địa trên 50km theo những con sông đang khiến cho người dân các tỉnh Bến Tre, Tiền Giang, Cà Mau, Kiên Giang… và nhiều tỉnh khác ở ĐBSCL, miền Trung Trung bộ thiếu nước ngọt cho người và gia súc, lúa, dừa và nhiều loại cây ăn quả chết hàng loạt. Ở miền Bắc, nhiều tháng không có mưa gây thiếu nước nghiêm trọng, nhất là các tỉnh miền núi phía Bắc. Một số nơi thuộc các địa phương này, nước sinh hoạt có giá 50.000 đồng, thậm chí 100.000 đồng một m3. Chính quyền đã phải cấp can nhựa đựng nước hoặc chở nước bằng xe vận tải, xuồng máy cung cấp cho dân.

Nước đang thiếu cho cả người, gia súc và cây trồng nhưng hầu như việc tiết kiệm nước chưa được chú ý. Trong khi các hồ nước bị vơi hụt 40% so với mọi năm, các nhà máy điện vẫn phải xả nước để chống hạn, sản xuất nông nghiệp. Tuy thế, do các trạm bơm hoạt động kém hiệu quả, kênh mương nội đồng hư hỏng, bị chặn nhiều nơi, hàng trăm triệu mét khối nước đã bị trôi ra biển. Không chỉ nước sản xuất mà nước cho người, thậm chí nước tinh đạt tiêu chuẩn quốc tế cũng bị phí phạm. Dường ống gãy vỡ; quản lý không chặt chẽ, người dùng lãng phí… là nguyên nhân khiến cho nước sạch ở nhiều thành phố bị thất thoát, có nơi ở Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh thất thoát tới 40%, nghĩa là non một nửa số nước sạch được sản xuất ra.

Đã có nhiều tiếng nói cảnh báo về tình trạng thiếu nước và sự lãng phí nước, nhưng qua một năm thiếu nước gay gắt như năm nay càng khiến chúng ta không thể chấp nhận việc làm ô nhiễm nước, lãng phí nước như đang xảy ra./.