(ĐCSVN) - Dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi) đang được lấy ý kiến rộng rãi nhân dân với nhiều quy định mới về hợp đồng phù hợp với thông lệ quốc tế và thực tiễn nước ta, đáp ứng yêu cầu về hợp tác trong sản xuất, kinh doanh...
Về điều kiện giao dịch chung, dự thảo Bộ luật quy định, chủ thể hợp đồng có quyền công bố điều kiện giao dịch chung cho các bên được họ đề nghị giao kết hợp đồng; khi hoàn cảnh thay đổi, Tòa án theo các điều kiện được luật định có thể điều chỉnh hợp đồng để bảo đảm cân bằng lợi ích giữa các bên trong hợp đồng, sự ổn định của các quan hệ dân sự, thương mại có liên quan; việc hủy bỏ hợp đồng chỉ được đặt ra nếu một bên hoặc cả hai vi phạm nghiêm trọng hợp đồng.
Nếu trong điều kiện giao dịch chung có quy định về miễn trách nhiệm của bên đưa ra điều kiện giao dịch chung, tăng trách nhiệm hoặc loại bỏ quyền lợi của bên kia thì quy định này không có hiệu lực.
Về các hợp đồng thông dụng, dự thảo Bộ luật chỉ quy định 13 loại hợp đồng thông dụng, có tính đại diện cho quan hệ pháp luật dân sự. So với Bộ luật dân sự năm 2005, dự thảo Bộ luật không quy định về hợp đồng mua bán nhà ở, hợp đồng thuê nhà ở, hợp đồng bảo hiểm. Những hợp đồng này đã được quy định trong Luật nhà ở, Luật kinh doanh bảo hiểm.
Bên cạnh đó, dự thảo Bộ luật dân sự (sửa đổi) cũng bổ sung một loại hợp đồng mới là hợp đồng hợp tác để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về hợp tác trong sản xuất, kinh doanh. Đối với một số hợp đồng cơ bản như hợp đồng mua bán tài sản, hợp đồng vay tài sản, hợp đồng thuê tài sản... dự thảo Bộ luật bổ sung nhiều quy định để bảo đảm các quy định này có thể áp dụng cho các hợp đồng có liên quan và cũng bao quát được những dạng thức hợp đồng phái sinh, đặc thù có thể phát sinh trong tương lai.
Cụ thể, về mua bán tài sản, dự thảo Bộ luật quy định, tài sản được quy định tại Bộ luật này đều có thể là đối tượng của hợp đồng mua bán. Trong trường hợp theo quy định của luật, tài sản bị cấm hoặc bị hạn chế chuyển nhượng thì tài sản bán phải phù hợp với các quy định đó. Tài sản bán phải thuộc sở hữu của người bán hoặc người bán có quyền bán tài sản đó. Khi các bên không có thoả thuận, thỏa thuận không rõ ràng về chất lượng tài sản mua bán thì chất lượng của tài sản mua bán được xác định theo tiêu chuẩn đã được công bố theo quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc theo tiêu chuẩn ngành nghề.
Liên quan đến các quy định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng, Dự thảo Bộ luật quy định người bị thiệt hại không có nghĩa vụ chứng minh lỗi của bên gây thiệt hại để thay thế cho quy định hiện hành đang tạo gánh nặng chứng minh của người bị thiệt hại. Cụ thể, người nào có hành vi trái pháp luật xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của cá nhân, xâm phạm danh dự, uy tín, tài sản của pháp nhân mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Dự thảo Bộ luật bổ sung quy định, theo đó, chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản có nghĩa vụ bồi thường cho người bị thiệt hại về những thiệt hại do tài sản của mình gây ra.
Về thời hiệu thừa kế, để khắc phục những bất cập về thời hiệu khởi kiện thừa kế trong Bộ luật dân sự hiện hành, phù hợp với quyền của người thừa kế, người khác có liên quan đến di sản và những đặc thù về văn hóa, tính chất của di sản, dự thảo Bộ luật quy định kể từ thời điểm mở thừa kế, thời hạn yêu cầu tòa án giải quyết việc thừa kế là 30 năm đối với bất động sản, 10 năm đối với động sản. Hết thời hạn này mà không có yêu cầu thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản lý di sản đó hoặc thuộc về người khác đang chiếm hữu hoặc được lợi một cách ngay tình, liên tục, công khai theo thời hiệu chung về bất động sản hoặc động sản. Trong trường hợp không có người nào nêu trên thì di sản thuộc về Nhà nước.../.