    |
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga báo cáo tại phiên họp (Ảnh: Quang Khánh/ĐBND) |
Báo cáo về một số vấn đề lớn của dự án Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến về dự án Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án. Ngay sau kỳ họp, thực hiện nhiệm vụ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao, Thường trực Ủy ban Tư pháp (TTUBTP) đã phối hợp với Cơ quan chủ trì soạn thảo (Tòa án nhân dân tối cao) và các cơ quan hữu quan tích cực nghiên cứu đầy đủ ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội (ĐBQH) để tiếp thu, chỉnh lý hoàn thiện một bước dự thảo Luật.
Theo Chủ nhiệm Lê Thị Nga, về phạm vi hoạt động của Hòa giải viên, đa số ý kiến TTUBTP và Cơ quan chủ trì soạn thảo tán thành việc mở rộng phạm vi hoạt động của Hòa giải viên, theo đó, ngoài hoạt động tại Tòa án nơi Hòa giải viên được bổ nhiệm, Hòa giải viên có thể hoạt động tại Tòa án khác nhưng phải trong phạm vi địa giới hành chính của Tòa án cấp tỉnh.
“Quy định như vậy tạo điều kiện tốt hơn để đương sự lựa chọn được Hòa giải viên mà họ tín nhiệm. Đồng thời, với phạm vi hoạt động của Hòa giải viên trong một đơn vị cấp tỉnh, thì Tòa án vẫn có điều kiện đánh giá, giám sát chặt chẽ chất lượng Hòa giải viên và kịp thời đề nghị Chánh án có thẩm quyền miễn nhiệm những Hòa giải viên không đáp ứng yêu cầu công việc” – Chủ nhiệm Lê Thị Nga nhấn mạnh.
Tuy nhiên, bà cho biết, vẫn có một số ý kiến đề nghị cân nhắc nên giữ lại như quy định của dự thảo Luật đã được TANDTC trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8, theo đó các bên được lựa chọn Hòa giải viên trong danh sách Hòa giải viên của Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự, khiếu kiện hành chính. Theo quy định này thì phạm vi hoạt động của Hòa giải viên giới hạn trong phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án, bảo đảm mối liên hệ chặt chẽ giữa Hòa giải viên với Tòa án nơi Hòa giải viên làm việc, đề cao trách nhiệm quản lý của Tòa án đối với Hòa giải viên và tạo điều kiện cho Hòa giải viên thực hiện tốt nhiệm vụ.
Về chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Dự thảo Luật không quy định việc Nhà nước thu chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án đối với các đương sự. Thường trực Ủy ban Tư pháp và Cơ quan chủ trì soạn thảo nhận thấy, do đây là phương thức giải quyết tranh chấp mới, vì vậy trước mắt Nhà nước chưa nên thu chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án để khuyến khích người dân lựa chọn. Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng: Đa số các trường hợp Nhà nước không thu chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án; Nhà nước chỉ thu chi phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án với 03 trường hợp: Pháp nhân, cá nhân nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp về kinh doanh, thương mại có giá ngạch; Chi phí phát sinh khi tiến hành hòa giải, đối thoại trong trường hợp các bên thống nhất hòa giải, đối thoại ngoài trụ sở Tòa án; Chi phí phiên dịch tiếng nước ngoài. Vì đây là những hoạt động phát sinh lợi nhuận hoặc thường là các khoản chi lớn, các bên có trách nhiệm chia sẻ một phần để giảm chi cho ngân sách nhà nước. Mức thu, trình tự, thủ tục thu, nộp do Chính phủ quy định chi tiết.
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho rằng, vấn đề phạm vi hoạt động của Hòa giải viên nên giữ lại như quy định của dự thảo Luật đã được Tòa án nhân dân tối cao trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8. Theo quy định này thì phạm vi hoạt động của Hòa giải viên giới hạn trong phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án, bảo đảm mối liên hệ chặt chẽ giữa Hòa giải viên với Tòa án nơi Hòa giải viên làm việc, đề cao trách nhiệm quản lý của Tòa án đối với Hòa giải viên và tạo điều kiện cho Hòa giải viên thực hiện tốt nhiệm vụ.
Cho ý kiến tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, vấn đề phạm vi hoạt động của Hòa giải viên là vấn đề mới, nếu mở rộng phạm vi hoạt động thì phải cân nhắc kỹ vì chưa có thực tiễn và đánh giá tác động cụ thể; đồng thời chưa nên đặt vấn đề về thu phí hòa giải, đối thoại tại Tòa án và cần đơn giản hóa các trình tự, thủ tục trong công tác hòa giải, đối thoại tại Tòa án đảm bảo sự phù hợp, thuận lợi cho người dân.
Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành với các nội dung về một số vấn đề lớn trong báo cáo của Ủy ban tư pháp, riêng vấn đề về mở rộng phạm vi hoạt động của Hòa giải viên cần xem xét, nghiên cứu kỹ lưỡng. Đề nghị Cơ quan soạn thảo và Cơ quan thẩm tra tiếp thu nghiêm túc, đầy đủ ý kiến tại Phiên họp để hoàn chỉnh dự án Luật trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến.
Cũng trong sáng nay, UBTVQH cho ý kiến về các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giám định tư pháp./.