Vai trò của hòa bình trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người

Tham dự Hội thảo có: Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Uỷ ban Hòa bình Việt Nam Uông Chu Lưu; Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh PGS.TS Hoàng Văn Nghĩa; Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quyền con người Hoàng Hùng Hải; cùng đại diện Ban Đối ngoại Trung ương, Bộ Ngoại giao, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Quỹ Hòa bình và Phát triển Việt Nam, tổ chức Rosa Luxemburg Stiftung, các tổ chức chính trị - xã hội, các viện nghiên cứu, các học giả Việt Nam và quốc tế liên quan đến lĩnh vực hòa bình và quyền con người.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó chủ tịch Quốc hội, Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam Uông Chu Lưu nhấn mạnh: Quyền con người đã và đang trở thành một vấn đề toàn cầu, mối quan tâm lớn của cộng đồng, là nguyện vọng chung của nhân loại, thành quả đấu tranh của loại người qua nhiều thế hệ. Điều đó được thể hiện rõ trong Tuyên ngôn Toàn thế giới về Quyền con người (1948), Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa (1966), Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (1966), Tuyên ngôn về quyền hòa bình của các dân tộc (1984), Tuyên ngôn ASEAN về nhân quyền (2012) và nhiều Công ước, Nghị định thư khác của Liên hợp quốc cũng như các khu vực. Tại Việt Nam, quyền con người được nhấn mạnh và ghi nhân trong nhiều văn bản pháp luật, trong đó có Hiến pháp 2013, đó là “ở nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật”.

Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam Uông Chu Lưu cho rằng, hòa bình và xây dựng một nền hòa bình lâu dài, hướng tới phát triển bền vững chính là khát vọng, là mục tiêu cao cả của toàn nhân loại nói chung và của Việt Nam nói riêng. Trong bối cảnh hiện nay, trên thế giới liên tục xuất hiện các “điểm nóng” với xung  đột và chiến tranh đe dọa sự sống của hàng triệu người dân thì giá trị của an ninh và hòa bình, hơn lúc nào hết càng cần được củng cố.

Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam Uông Chu Lưu nêu rõ, trong bất kỳ lịch sử nào, với bất kỳ quốc gia nào, hòa bình cũng là một yếu tố tiên quyết trong việc bảo đảm quyền con người. Việt Nam đang được sống trong hòa bình và mong muốn có môi trường hòa bình, ổn định bền vững để thực hiện hai nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do đó, duy trì và bảo vệ hòa bình, an ninh là mục tiêu hàng đầu của Việt Nam.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu hy vọng rằng, tại Hội thảo, các đại biểu sẽ tập trung trao đổi, đưa ra nhiều ý kiến góp phần nâng cao hiểu biết về ý nghĩa, giá trị và vai trò to lớn của hòa bình trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người, thực thi quyền hòa bình như một trong những quyền cơ bản của con người...; đồng thời đưa ra những khuyến nghị hướng tới các giải pháp cụ thể nhằm góp phần giữ gìn môi trường hòa bình và tăng cường hợp tác quốc tế trong vấn đề này. 

Tại Hội thảo, các học giả, nhà nghiên cứu nêu nhiều ý kiến xung quanh chủ đề: “Vai trò của hòa bình trong việc thúc đẩy và bảo vệ quyền con người”. Đề cập đến quyền được sống trong hòa bình theo Luật Nhân quyền quốc tế, PGS.TS Vũ Công Giao (Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, trong bối cảnh thế giới đang đứng trước những thách thức như: tranh chấp lãnh thổ, xung đột vũ trang, khủng bố, thảm họa môi trường, suy giảm nguồn năng lượng…, việc bảo đảm quyền sống trong hòa bình không chỉ là điều kiện tiên quyết mà còn là cơ sở cho việc bảo đảm khả năng thụ hưởng các quyền con người khác.

Theo PGS.TS Vũ Công Giao, nếu không được đảm bảo môi trường sống trong hòa bình, ngay cả tính mạng của con người cũng trở nên mong manh trước những nguy cơ bạo lực. Việc tạo lập môi trường sống hòa bình không chỉ bảo đảm sự an toàn cho công dân mà còn thúc đẩy các hoạt động kinh tế, xã hội, văn hóa, đầu tư, hợp tác quốc tế của các quốc gia.

Với cách nhìn sâu sắc về triết lý hòa bình, TS. Eakpant Pindavanija, Viện nghiên cứu Nhân quyền và Hòa bình (Đại học Mahidol, Thái Lan) cho rằng, sự bất bình đẳng trong phát triển kinh tế - xã hội sẽ dẫn đến một xã hội mà ở đó, người dân bị áp bức. Từ đó nảy sinh xung đột xã hội, phát sinh bạo lực giữa con người. Việc tóm tắt một số quan điểm triết học liên quan đến các khái niệm hòa bình, nghiên cứu về hòa bình là hữu ích nhằm nhấn mạnh đến mục tiêu cuối cùng là tạo ra một nền văn hóa hòa bình, môi trường hòa bình,… Nghiên cứu về chuyển đổi xã hội sẽ mở đường cho việc hiểu rõ hơn về sự phát triển của xã hội và kinh tế, là công cụ quan trọng trong việc tạo ra xã hội hòa bình và chiến lược dài hạn để ngăn ngừa các xung đột về bạo lực xã hội.

Trong tham luận trình bày tại Hội thảo, Phó Chủ tịch Ủy ban Hòa bình Việt Nam Nguyễn Văn Huỳnh khẳng định: Để thực thi quyền được hòa bình, các dân tộc và mọi người phải được đảm bảo quyền được phát triển, được tự do lao động sáng tạo. Và tự do lao động sáng tạo, loài người sẽ có thêm nhiều điều kiện phát triển khoa học - kỹ thuật ngày càng hiện đại và tạo điều kiện để duy trì hòa bình”.

Các đại biểu đã tập trung thảo luận một số chủ đề như: Các thách thức đối với hòa bình – an ninh quốc tế; Những đánh giá từ khía cạnh vũ khí hạt nhân và Nhật Bản; Giải trừ quân bị: Con đường đi đến hòa bình và an ninh con người; Hòa bình – Quyền và Nghĩa vụ; Hòa bình và quyền con người của nạn nhân chất độc da cam…/.

Hội thảo diễn ra trong hai ngày 21 và 22/9, tại Hà Nội./.