Cán bộ y tế tuyên truyền công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình cho phụ nữ vùng cao Lào Cai. Ảnh: baolaocai.vn
Vai trò của cán bộ dân số và cộng tác viên dân số
Cán bộ dân số và các cộng tác viên dân số là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng trong việc thực hiện tuyên truyền, vận động người dân thực hiện các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước về lĩnh vực dân số.
Hơn nữa, công tác dân số là hoạt động mang tính xã hội hóa cao, vì vậy cùng với sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, sự phối hợp của các ban, ngành, đoàn thể tại cộng đồng thì vai trò của cán bộ dân số cơ sở trong công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu và thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Ðảng, Nhà nước về công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGÐ) là rất quan trọng.
Thực tế cho thấy, để đội ngũ cán bộ dân số, cộng tác viên dân số hoạt động hiệu quả thì việc tập huấn nâng cao nghiệp vụ và kỹ năng tuyên truyền, vận động là hết sức quan trọng, cần thiết. Tại các địa phương, việc tập huấn được thực hiện hàng năm với nội dung bao gồm các kiến thức về công tác dân số- kế hoạch hóa gia đình, chăm sóc sức khỏe sinh sản, phương pháp truyền thông, vận động người dân thực hiện chính sách dân số ở cơ sở; cách thu thập thông tin và ghi chép sổ hộ gia đình…
Trong Nghị quyết 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới có nêu nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu về nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ dân số ở nước ta là: Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực, thực hiện chuẩn hóa đội ngũ cán bộ dân số các cấp, các ngành đáp ứng yêu cầu chuyển hướng sang chính sách dân số và phát triển. Đưa nội dung dân số và phát triển vào chương trình đào tạo, tập huấn, nghiên cứu khoa học. Có chính sách đãi ngộ thỏa đáng, nâng cao hiệu quả hoạt động của đội ngũ cộng tác viên ở thôn, bản, tổ dân phố...
Cần phát huy sức mạnh của cộng tác viên dân số
Cộng tác viên dân số với lợi thế là người địa phương, am hiểu địa bàn, văn hóa, sinh hoạt vùng miền, nên dễ dàng tiếp cận với đối tượng và tìm cách tuyên truyền phù hợp, tạo hiệu quả cao trong công việc. Do đó, trong hoạt động tuyên truyền về dân số, đội ngũ này được sử dụng thường xuyên, tiếp cận đến tận bản, ấp, nhằm nắm bắt kịp thời và chính xác thông tin, tình hình cơ sở.
Cán bộ dân số tuyên truyền cho phụ nữ thực hiện nuôi dạy con tốt. Ảnh: suckhoedoisong.vn
Hiện, vai trò của đội ngũ cộng tác viên dân số không chỉ đơn thuần là cung cấp cho đối tượng những kiến thức cơ bản cần thiết về dân số mà còn theo dõi, giúp đỡ các đối tượng chuyển đổi hành vi, lựa chọn và áp dụng biện pháp tránh thai phù hợp, khám và chữa trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục, phòng chống dịch bệnh...
Với lợi thế về địa bàn, phong tục, có quan hệ thân quen, cộng tác viên dân số có điều kiện tuyên truyền một cách kiên trì, vận động người dân từ chỗ chưa hiểu biết đến hiểu biết, có thái độ tích cực và chuyển đổi hành vi có lợi cho bảo vệ sức khỏe. Nhiều người cho rằng cộng tác viên dân số góp phần quyết định vào việc chuyển đổi hành vi của các nhóm đối tượng trong cộng đồng.
Kinh nghiệm từ các cộng tác viên dân số cho thấy, để tuyên truyền hiệu quả, cộng tác viên không chỉ rập khuôn theo kiến thức trong sách vở, tài liệu mà còn phải sử dụng nhiều hình thức dễ nhớ, dễ tiếp cận, phương thức tuyên truyền giản dị, giúp đối tượng thay đổi nhận thức qua thời gian.
Để có mạng lưới cộng tác viên đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay, cần có sự vào cuộc của các cấp ủy Đảng, chính quyền, tạo điều kiện tốt nhất để xây dựng cộng tác viên tại cơ sở có năng lực, nhiệt tình. Có chế độ bồi dưỡng cả về chuyên môn, nghiệp vụ lẫn đường lối chủ trương của Đảng về công tác dân số.Quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, cộng tác viên (CTV) dân số đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ sẽ đóng góp rất lớn tới việc ổn định quy mô dân số, góp phần nâng cao chất lượng dân số trong thời gian tới.
Tuy nhiên đội ngũ CTV dân số xã cần được bồi dưỡng cả về chuyên môn và nghiệp vụ, đường lối, chủ trương của Đảng về công tác DS - KHHGĐ. Đồng thời họ cũng cần có sự giúp đỡ, tạo điều kiện của các ban, ngành của xã trong việc nắm bắt thông tin, triển khai các hoạt động. Hơn hết mỗi bản thân CTV dân số cần phải học hỏi, trau dồi kiến thức, thường xuyên xuống các hộ gia đình để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của bà con để kịp thời tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt các chính sách về DS - KHHGĐ.
Ngành Dân số phải gắn kết hơn nữa, tạo sự đồng tâm hiệp lực từ Trung ương đến địa phương, với sự đồng lòng nhất trí của toàn thể cán bộ ngành Dân số, với sự lãnh đạo chặt chẽ của các cấp ủy Đảng, chính quyền và sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể nhằm đạt kết quả, chỉ tiêu mà Chiến lược Dân số và Sức khỏe sinh sản đã đề ra; tiến tới thực hiện nhiều thành công trong lĩnh vực nâng cao chất lượng dân số./.