2 lần được Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh công nhận là Chiến sỹ thi đua cơ sở, 2 lần được nhận Bằng khen của Trung ương đoàn cùng nhiều Giấy khen, Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh... Đó là những thành tích không nhỏ của Thượng uý người Mông: Thao Duy Lênh, Chính trị viên phó Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Na Mèo (huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hoá).
Tốt nghiệp Đại học Biên phòng năm 2001, chàng trai Thao Duy Lênh được điều động về công tác tại Đồn biên phòng cửa khẩu quốc tế Na Mèo. Trên địa bàn anh và đồng đội công tác, có khoảng 80% đồng bào Mông sinh sống với những tập tục canh tác lạc hậu, kinh tế chậm phát triển, trình độ dân trí thấp nên bà con dân tộc dễ bị kẻ xấu lợi dụng, dụ dỗ... Các cán bộ, chiến sỹ do không biết hoặc biết ít tiếng dân tộc nên rất khó trong việc vận động đồng bào các dân tộc làm theo các chính sách của Đảng, Nhà nước. Thao Duy Lênh thấy rằng, muốn được đồng bào tin, yêu và làm theo mình, cán chiến sĩ bộ đội biên phòng cần biết tiếng Mông, mình lại là người con của bản Mông, sao không hướng dẫn tiếng Mông cho anh em, chiến sỹ. Đó cũng là lý do khiến anh mạnh dạn đề xuất đơn vị cho tổ chức cho anh em trong đơn vị được học tiếng Mông. Sau một thời gian ngắn, Thao Duy Lênh đã giúp cán bộ chiến sĩ trong đơn vị có vốn tiếng Mông thông dụng, thực hiện tốt công tác vận động quần chúng tại các bản người Mông của huyện Quan Sơn. Hiệu quả công tác trong việc đấu tranh phòng chống tội phạm, quản lý, bảo vệ chủ quyền an ninh biên giới quốc gia của đơn vị anh tăng lên rõ rệt nhờ cán bộ chiến sỹ khi đi cơ sở biết dùng tiếng Mông để giao tiếp với bà con dân bản, biết lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của bà con từ đó làm tốt công tác nắm tình hình và vận động quần chúng.
Thao Duy Lênh được Sở Nội vụ Thanh Hoá chọn làm giáo viên dạy tiếng Mông cho cán bộ công chức, cán bộ chiến sỹ lực lượng vũ trang công tác tại vùng cao biên giới. Tính từ năm 2002 đến nay, Thao Duy Lênh đã trực tiếp dạy 6 lớp tiếng Mông cho khoảng 300 cán bộ bộ đội biên phòng, bộ đội quân khu 4, cán bộ công chức một số ngành và 5 huyện Biên giới của tỉnh Thanh Hoá. Những cán bộ, chiến sỹ này lại trở thành nòng cốt, trở thành những thầy giáo dạy tiếng Mông trong đơn vị mình. Không dừng ở đó, Thao Duy Lênh còn chủ động đấu mối với phòng Giáo dục huyện Quan Sơn, các trường tiểu học, THCS, các khu lẻ trên địa bàn mở lớp phổ cập xoá mù chữ chương trình lớp 1 đến lớp 5 và đã xoá mù cho hơn 200 học viên là đồng bào dân tộc Mông ở các bản Ché Lầu, Xía Nọi, Mùa Xuân của huyện Quan Sơn...
Năm 2007, anh được Sở Nội vụ Thanh Hóa, Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh Thanh Hoá mời phối hợp biên soạn một bộ tài liệu tiếng Mông chuẩn cho cán bộ công chức với 76 bộ giáo án và 226 trang, với những nội dung cụ thể như: hướng dẫn bà con không hút, không trồng cây thuốc phiện, không di cư tự do, cách chữa bệnh, cách làm ăn hiệu quả... đồng thời hướng dẫn cán bộ, chiến sĩ những kiến thức cơ bản về phong tục tập quán của đồng bào dân tộc Mông. Tỉnh Thanh Hoá cũng quyết định các cán bộ công chức công tác trên địa bàn biên giới khi thi tuyển lên chuyên viên chính sẽ thi "ngoại ngữ" bắt buộc là... tiếng Mông chứ không phải là tiếng Anh như các năm trước đó. Hiện nay, bộ giáo trình tiếng Mông này được Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá là hoàn chỉnh về cấu trúc ngữ pháp từ đơn giản đến phức tạp, có phiên âm La tinh, Mông đơ, Mông lành và Mông đu và dùng làm tài liệu giảng dạy trong các lớp bồi dưỡng tiếng Mông trong toàn quốc.
Bên cạnh việc là một thầy giáo mang quân hàm xanh, Thao Duy Lênh luôn kề vai sát cánh cùng đồng đội đấu tranh kiên quyết với các loại tội phạm, giữ vững chủ quyền an ninh biên giới, tham gia tích cực vào công tác tuyên truyền, vận động đồng bào các dân tộc bỏ tập tục canh tác cũ, chuyển đổi cây trồng vật nuôi, xoá đói giảm nghèo và xây dựng đời sống văn hoá mới. Đồng thời tăng cường xây dựng mối quan hệ đoàn kết hữu nghị giữa nhân dân 2 bên biên giới Việt - Lào, phối hợp tuần tra bảo vệ hệ thống đường biên cột mốc, xây dựng biên giới hoà bình...
Với những thành tích đó, mới đây Thao Duy Lênh được Trung ương Đoàn và Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam tuyên dương là “Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”./.