Ngày 25/5, tại thành phố Cần Thơ, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức Hội nghị đánh giá thực trạng giáo dục mầm non, phổ thông khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ và Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ chủ trì Hội nghị.
Tham dự hội nghị có đại diện Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Văn phòng Chính phủ, lãnh đạo UBND, Sở GD&ĐT 13 tỉnh/thành phố khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Đại biểu tham dự Hội nghị phát biểu ý kiến. Ảnh: Minh Thu
Giáo dục ĐBSCL cần cơ chế đặc thù
Báo cáo tại Hội nghị, ông Phạm Hùng Anh, Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất (Bộ GD&ĐT) cho biết, các tỉnh ĐBSCL hiện có 2.029 trường mầm non, 3.101 trường tiểu học, 1.407 trường THCS, 377 trường THPT. Vùng ĐBSCL có 231.147 cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên, nhân viên.
Theo thống kê số lượng thừa thiếu giáo viên từ 13 tỉnh trong khu vực theo định mức năm học 2018-2019, ĐBSCL còn thiếu 11.637 giáo viên mầm non, 2.583 giáo viên tiểu học, 2.157 giáo viên THCS, 401 giáo viên THPT. Tuy nhiên, toàn vùng cũng thừa 1.686 giáo viên tiểu học, 1.073 giáo viên THCS, 3.579 giáo viên THPT.
Mức chi ngân sách địa phương trung bình cho một học sinh mầm non, phổ thông cả nước là 8.372,6 nghìn đồng trong khi đó với ĐBSCL là 7.380,2 nghìn đồng. Như vậy mức chi của ĐBSCL thấp hơn bình quân chung của cả nước là 11,9%. Phân bổ chi ngân sách địa phương cho các cấp học cũng chưa hợp lý.
Do địa hình sông nước, kênh rạch, đi lại không thuận lợi nên ĐBSCL là khu vực có số điểm trường nhiều nhất cả nước và là khu vực duy nhất có điểm trường ở cấp THPT. Bài toán sắp xếp, dồn dịch trường lớp đang đặt ra cấp thiết với khu vực này để nâng cao chất lượng giáo dục và chuẩn bị triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới.
Mặc dù là những tỉnh có điều kiện kinh tế phát triển, nhiều lĩnh vực kinh tế thuộc tốp đầu của cả nước song ĐBSCL lại là "vùng trũng về giáo dục và đào tạo" cần được quan tâm đầu tư, cần có những chính sách để đưa giáo dục và đào tạo phát triển ngang bằng với mặt bằng chung của cả nước.
Để các cấp học mầm non, phổ thông của các tỉnh ĐBSCL có điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị dạy học đạt mức bình quân chung của cả nước cần đầu tư bổ sung: Xây mới khoảng 3.300 phòng học (cho giáo dục mầm non, tiểu học); cải tạo, nâng cấp (kiên cố hóa) khoảng 8.550 phòng học; mua sắm bổ sung 2.191 bộ thiết bị dạy học; đầu tư mới 758 phòng học bộ môn (cho giáo dục THCS và THPT).
Thảo luận tại Hội nghị, đại diện 13 địa phương khu vực ĐBSCL đều thống nhất với báo cáo đánh giá thực trạng giáo dục mầm non, phổ thông khu vực ĐBSCL, trong đó có thống kê cụ thể của từng địa phương. Các địa phương cũng thống nhất với các đề xuất giải pháp được đưa ra, trong đó đặc biệt là đề xuất xem xét có cơ chế đặc thù cho giáo dục ĐBSCL giống như Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam bộ, bởi đây là vùng sông nước điều kiện đi lại khó khăn, tác động rất lớn đến chất lượng giáo dục.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ phát biểu chỉ đạo Hội nghị. Ảnh: Minh Thu
"Không hạ thấp chuẩn, hạ thấp sẽ thấp mãi"
Tại Hội nghị, đại diện một số địa phương đề cập đến việc nhiều tiêu chuẩn rất khó thực hiện tại khu vực ĐBSCL như tỷ lệ huy động trẻ nhà trẻ, trẻ mẫu giáo ra lớp… Từ đó, đề xuất Bộ GD&ĐT hạ chuẩn cho phù hợp với từng vùng miền.
Trao đổi về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho rằng, không nên hạ thấp chuẩn, hạ thấp điều kiện, vì nếu hạ thấp sẽ thấp mãi và đến bao giờ ĐBSCL mới thoát "trũng". Quan trọng là phải có chính sách đầu tư để nâng lên.
Bộ trưởng cho biết, sau hội nghị này, Bộ GD&ĐT sẽ tổng hợp các ý kiến từ các địa phương và làm việc với các bộ ngành liên quan, chọn những đề xuất cấp bách, có tính đặc thù, khả thi dựa trên những luận cứ thuyết phục làm căn cứ để tham mưu cho Chính phủ.
Về phía Bộ GD&ĐT cũng sẽ tiếp tục rà soát chính sách, tham mưu cho Chính phủ ban hành các Nghị định sát với thực tế. Bộ cũng sẽ rà soát các thông tư liên tịch, thông tư trong thẩm quyền để bổ sung, hoàn thiện và ban hành mới, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển giáo dục ĐBSCL.
Bộ trưởng cũng cho biết, hiện nay, Bộ GD&ĐT đang xây dựng bộ chỉ số đánh giá giáo dục các địa phương, qua đó nhìn nhận chất lượng giáo dục của từng địa phương, từng vùng, để biết đâu là vùng trũng và trách nhiệm đến đâu của từng bộ, ngành, địa phương.
“Không thể giải quyết những vấn đề của giáo dục bằng những chủ trương chung chung mà cần tính đến đặc thù của từng địa phương, để mỗi địa phương chủ động vươn lên chứ không phải nhìn nhau để phát triển” - Bộ trưởng khẳng định.
Đối với các địa phương, Bộ trưởng lưu ý, cần chủ động rà soát các điều kiện đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn, quy chuẩn Bộ đã ban hành. Căn cứ tinh thần Nghị quyết 29, Nghị quyết 18, 19 các địa phương chủ động triển khai sắp xếp cơ sở trường lớp, nhân sự và xây dựng đề án quy hoạch, sắp xếp trường lớp giai đoạn tới.
Trong quá trình xây dựng đề án, cần phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chuyên môn của Bộ để đề án vừa bám sát thực tiễn, vừa bám sát các quy định về quản lý nhà nước. Đặc biệt, cần lưu ý tới chất lượng, tính thiết thực và hiệu quả khi xây dựng đề án quy hoạch, sắp xếp.
Đối với đội ngũ giáo viên phải đảm bảo đúng đủ, tạo điều kiện tốt nhất cho thầy cô, “Chúng ta quy định không quá 35 học sinh/lớp nhưng khi sắp sếp, dồn dịch trường lớp tăng lên 45-50 học sinh/lớp, dẫn tới thầy cô bị quá tải mà chính sách đãi ngộ không thay đổi. Vì vậy, tôi đề nghị các địa phương cùng quan tâm tới vấn đề này” - Bộ trưởng nói.
Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, thực tế hiện nay chi cho giáo dục trong tổng chi ngân sách của ĐBSCL thấp hơn so với mặt bằng chung của cả nước. “Do đó, đề nghị các địa phương tăng tỷ lệ ngân sách chi cho giáo dục, đặc biệt chi đầu tư phát triển trường, lớp, thiết bị, tăng cho mầm non. Mục tiêu trước mắt là hoàn thành "lấp trũng", sau đó sẽ dần "vun cao" cho giáo dục ĐBSCL” - Bộ trưởng nhấn mạnh./.