Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Bùi Văn Ga phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: Đăng Lương
Theo Bộ GD&ĐT, hiện nay, tại Việt Nam đã có một hệ thống gồm 84 trường (60 trường đại học và 24 trường cao đẳng) ngoài công lập với hơn 13.000 giảng viên và hơn 330.000 sinh viên, chiếm 14% quy mô sinh viên chính quy của cả nước, ước tính đã gánh đỡ cho ngân sách nhà nước khoảng từ 50 đến 60 nghìn tỉ đồng.
Phát biểu đề dẫn tại hội thảo, GS Trần Hồng Quân, Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam cho rằng: Những chủ trương, chính sách xã hội hóa của Đảng và Nhà nước đã mở lối cho các trường đại học, cao đẳng ngoài công lập lần lượt ra đời. Trong hơn 20 năm, hệ thống trường này không chỉ đóng góp vào việc đào tạo nguồn nhân lực bậc cao, phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước mà còn tạo ra mô hình trường mới mẻ, hiện đại, quản trị năng động hiệu quả, có uy tín về chất lượng đào tạo.
Tuy nhiên, cho tới nay hệ thống trường đại học, cao đẳng ngoài công lập đã và đang phải đối mặt với những khó khăn, vướng mắc, bởi hành lang pháp lý chưa đồng bộ, đã cản trở sự phát triển đi lên của nhiều trường ngoài công lập, dẫn đến nhiều điều bất cập trong quản lý, quy mô sinh viên giảm sút...
Tại hội thảo, các ý kiến tham luận đã chỉ ra những hạn chế, yếu kém, nguyên nhân đích thực, nguyên nhân chủ quan và khách quan, cơ hội và thách thức từ thực tế hoạt động của nhà trường. Từ đó, các trường cũng nêu ra một số giải pháp nhằm củng cố, duy trì và phát triển hệ thống này trong mối tương quan với hệ thống các trường đại học công lập, trong điều kiện trao quyền tự chủ đầy đủ cho tất cả các trường đại học, cao đẳng cùng cạnh tranh lành mạnh để phát triển.
Lắng nghe các ý kiến tại hội thảo, Thứ trưởng Bùi Văn Ga khẳng định: Các trường đại học ngoài công lập đã đóng góp rất lớn cho công tác đào tạo nguồn nhân lực từ khi đất nước bắt đầu công cuộc đổi mới. Bộ GD&ĐT rất hoan nghênh và đánh giá cao những nỗ lực của các trường đại học ngoài công lập trong bối cảnh hoạt động còn gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh những mặt tích cực trong sự phát triển của các trường đại học ngoài công lập như các ngành nghề đào tạo đa dạng hơn, số lượng trường tăng, đội ngũ giáo viên phát triển nhanh, Thứ trưởng cũng chỉ ra những khó khăn trong hoạt động của các trường đại học ngoài công lập như: bất cập về cơ sở vật chất; đa số các trường đại học ngoài công lập chưa đi vào những vấn đề chiến lược phát triển lâu dài như đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế để nâng cao chất lượng đào tạo, tạo uy tín; bất cập trong công tác quản lý điều hành trường, có rất nhiều trường đại học ngoài công lập, đặc biệt là các trường dân lập xảy ra mâu thuẫn nội bộ kéo dài, khiếu kiện vượt cấp làm uy tín nhà trường sút giảm và tuyển sinh ngày một khó khăn…
Bộ GD&ĐT luôn nhất quán là đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục, tăng cường và tạo điều kiện các trường đại học ngoài công lập. Trong bối cảnh hiện nay, Bộ chủ trương không cho thành lập các trường đại học công lập nhưng những trường đại học tư thục có đầu tư lớn, chất lượng cao và không vì lợi nhuận vẫn được trình Thủ tướng xem xét, quyết định. Thứ trưởng cũng nhấn mạnh Bộ GD&ĐT luôn xem các trường đại học công lập và ngoài công lập bình đẳng như nhau, không có sự phân biệt đối xử nào trong tất cả các cơ chế, chính sách.
Thứ trưởng Bùi Văn Ga cho biết: Bộ GD&ĐT hiện đang thành lập tổ công tác để khảo sát, đánh giá lại hội đồng của các trường ngoài công lập trong 7 lĩnh vực: cơ chế chính sách, đội ngũ giáo viên, cơ cấu tổ chức bộ máy, cơ sở vật chất, tình hình tuyển sinh, nghiên cứu và hoạt động hợp tác quốc tế. Trên cơ sở đánh giá như vậy, tổ công tác sẽ báo cáo lãnh đạo Bộ về những điều chỉnh cần thiết để chúng ta xây dựng lại hệ thống các quy định liên quan đến các trường đại học ngoài công lập về phát triển lâu dài.
Thứ trưởng đề nghị các bộ, ngành, đặc biệt các địa phương tiếp tục hỗ trợ các chính sách cần thiết để các trường đại học ngoài công lập phát triển, ví dụ như chính sách đất đai, thuế… tạo điều kiện cho các trường đại học ngoài công lập tiếp cận với các khoản vay ưu đãi để có thể phát triển. Về các trường đại học ngoài công lập, Bộ yêu cầu các trường thực hiện đầy đủ cam kết đầu tư phát triển nhà trường trong dự án thành lập trường; xây dựng chiến lược phát triển lâu dài, tạo thương hiệu, tăng uy tín trong công tác tuyển sinh; thực hiện đầy đủ quy định của pháp luật, đặc biệt là việc chuyển đổi từ dân lập sang tư thục để hoạt động trong hành lang pháp lý./.