AI cần phải là một công cụ để phục vụ con người

Thứ hai, 30/09/2019 11:28
(ĐCSVN) - Không còn nghi ngờ gì nữa, cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo (AI) đã tác động đến mọi mặt của cuộc sống và công việc của hầu hết chúng ta. Ngân hàng Thế giới cam kết luôn sẵn sàng đồng hành cùng TP. Hồ Chí Minh trong hành trình này.
Ảnh minh hoạ (Nguồn: tapchikientruc.com)

Ông Ousmane Dione, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam đã bày tỏ như vậy tại hội thảo “Kinh nghiệm quốc tế và trong nước về nghiên cứu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) - Khuyến cáo cho thành phố Hồ Chí Minh” do UBND TP. Hồ Chí Minh và Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam vừa phối hợp tổ chức.

Theo ông Ousmane Dione, câu hỏi đặt ra không phải là lí do tại sao cần áp dụng AI, mà thực sự là sẽ ứng dụng những gì và làm như thế nào. Cụ thể, AI có thể mang lại những gì và bằng cách nào để đưa TP. Hồ Chí Minh trở thành một đô thị thịnh vượng và có khả năng chống chịu tốt hơn trong tương lai? Những vấn đề căn bản mà TP. Hồ Chí Minh hiện đang gặp phải ngày hôm nay không phải là mới.

Tuy vậy, tốc độ tăng trưởng nhanh chóng đang càng làm trầm trọng thêm những mối quan ngại về giao thông, tình trạng ngập lụt, chất lượng môi trường cũng như những bất cập về cơ sở hạ tầng, và chắc tất cả chúng ta đều đồng ý rằng thành phố cần cung cấp việc làm bền vững hơn, dịch vụ công tốt hơn và chất lượng cuộc sống cao hơn. Nhu cầu lớn về phát triển cơ sở hạ tầng trong điều kiện nguồn lực tài chính hạn hẹp đòi hỏi chính quyền TP. Hồ Chí Minh khai thác cách tiếp cận thông minh về quy hoạch đô thị, bao gồm cảquy hoạch sử dụng đất, xây cơ sở hạ tầng mới và tối ưu hóa cơ sở hạ tầng hiện có, dù trong lĩnh vực giao thông vận tải, y tế, giáo dục, nước, quản lý chất thải, công nghệ thông tin hay kiểm soát ngập lụt.

Đồng thời, TP. Hồ Chí Minh cũng đang tìm cách cải thiện dịch vụ công, quy trình hoạch định chính sách và thu hút đầu tư tư nhân. Để trở thành điểm đến hấp dẫn đối với vốn đầu tư tư nhân, trong đó có mục tiêu hướng tới nền kinh tế kỹ thuật số và trung tâm đổi mới của khu vực, thậm chí trên toàn cầu, TP. Hồ Chí Minh cần trở nên hấp dẫn và đáng sống hơn đối với đội ngũ nhân sự tài năng.Điều này cũng có nghĩa là tạo điều kiện cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trên địa bàn tiếp cận các cơ hội kinh doanh và nguồn dữ liệu để giải quyết các vấn đề trong thực tế.

AI có thể là giải pháp cho một số thách thức này nếu có môi trường thuận lợi và phù hợp. Các doanh nghiệp và thành phố thông minh sẽ có cơ hội thành công nếu biết cách nắm bắt AI. AI mô phỏng cách thức hoạt động của bộ não con người. Sự phát triển bùng nổ của “dữ liệu lớn” kỹ thuật số, năng lực xử lý thông tin của máy tính tăng theo cấp số nhân trêncơ sở các nền tảng đám mây, những hoạt động đổi mới và đầu tư mạnh mẽ cho các phương pháp và thuật toán AI đã cho thấyAI có thể thực hiện một số việc thực sự tốt! Google Maps và Grab Taxi sử dụng AI để tìm các tuyến giao thông tối ưu. Thành phố lớn nhất của Argentina, Buenos Aires, sử dụng AI để hướng tới bảo trì tối ưu các cống thoát nước mưa. New York sử dụng AI để hướng tới kiểm tra an toàn và thực phẩm tốt hơn… Đây chỉ là ba trong số rất nhiều ví dụ về nhiều trường hợp ứng dụng đa dạng và thiết thực của AI trong việc giải quyết các vấn đề, cũng như nắm bắt cơ hội trên thực tế. Các trung tâm toàn cầu như Thượng Hải, Singapore hay Seoul đã và đang lồng ghép AI trong từng đặc điểm đặc trưng nhất của thành phố mình!

Nhưng cuối cùng, AI cần phải là một công cụ để phục vụ con người. Vì lẽ đó, ông Ousmane Dione nhấn mạnh ba yếu tố chính đảm bảo thành công của AI cho TP. Hồ Chí Minh: Thứ nhất, cần đặt kỳ vọng một cách rõ ràng và thực tế về các lĩnh vực (ở đâu) và cách thức áp dụng AI (như thế nào) cho TP. Hồ Chí Minh; Thứ hai, đảm bảo môi trường thuận lợi cho AI thành công trên thực tế, đặc biệt liên quan đến vấn đề truy cập và tích hợp dữ liệu cần thiết để giải quyết các thách thức của thành phố; cuối cùng, cần đảm bảo rằng chúng ta hiểu và quản lý mọi rủi ro chính liên quan đến AI.

AI ứng dụng về cơ bản thực hiện hai vấn đề:tự động hóa quy trình hiện đang do con người thực hiện (bao gồm cả xe tự lái!) hoặc chuyển đổi hoàn toàn lĩnh vực dịch vụ và hỗ trợ quá trình ra quyết định.

Nói cách khác, như Steve Jobs, người sáng lập Apple, đã từng tổng kết mọi người không phải lúc nào cũng biết sản phẩm nào có thể thay đổi cuộc sống của họ.  Ông nói đùa rằng nếu các hãng xe hơi hỏi khách hàng lúc đó còn đang đi xe ngựa rằng họ muốn gì, họ sẽ nói chỉ cần có một con ngựa nhanh hơn! Vì vậy, AI thành công không đơn thuần chỉ là tự động hóa các hoạt động thông thường. Nói cách khác, cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 không thể vận hành trong bộ máy quan liêu 1.0! Chúng ta chỉ có thể mở ra cơ hội mới nếu đảm bảo rằng con người và quy trình - bao gồm khung pháp lý, quy định ở cấp trung ương và địa phương - tích cực nắm bắt và hòa cùng xu thế ứng dụng AI.

Đặc biệt, trong các lĩnh vực chính phủ, số hóa và bây giờ là AI cần tránh việc chỉ đơn thuần cố gắng tự động hóa các quy trình nghiệp vụ hiện tại. Quá trình số hóa thành công phải là cơ hội để cải cách, thay đổi tư duy và tinh giản hóa các quy trình.Những thách thức của TP. Hồ Chí Minh đòi hỏi các cơ quan chính phủ, khu vực tư nhân và viện trường cùng phối hợp giải quyết. Trong kịch bản lý tưởng, AI sẽ chuyển đổi năng lực của TP. Hồ Chí Minh trong việc ra quyết định dựa trên dữ liệu và cung cấp dịch vụ, đồng thời thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng doanh nghiệp năng động và sáng tạo.

AI khó có khả năng phát huy tối đa hiệu quả trên thực tế nếu không có dữ liệu kỹ thuật số đầy đủ để phục vụ cho mục tiêu cụ thể.Mặc dù AI có thể mang lại những kết quả quan trọng, thành công phụ thuộc vào việc kết nối dữ liệu số có được cho một vấn đề hoặc cơ hội cụ thể. Điều này cũng đồng nghĩa với việc cần nhận thức những rủi ro có thể xảy ra nếu không quản lý hiệu quả AI và dữ liệu số đi kèm.

Giá trị toàn cầu của dữ liệu số dường như đã thay thế vị trí của dầu mỏ để trở thành một tài sản quan trọng! Rõ ràng, dữ liệu đã trở thành nguồn nhiên liệu mới thúc đẩy sự phát triển của các nền kinh tế và xã hội. Nhưng tương tự như thời kỳ xăng chỉ phát huy rất ít hiệu quả cho đến khi được sử dụng cho ô tô, máy móc hay xe tải, AI thành công hay không phụ thuộc vào nguồn dữ liệu đầy đủ!AI vận hành nhờ có dữ liệu kỹ thuật số phù hợp. Không có phần mềm AI nào có thể giải quyết một vấn đề trên thực tế nếu được thực hiện mà không có nhiên liệu hoặc định hướng! Nếu bộ não của chúng ta cần thông tin để suy nghĩ thì một hệ thống AI sẽ cần dữ liệu kỹ thuật số để hoạt động!

Nguồn dữ liệu AI có thể bao gồm các hệ thống hiện tại (như cơ quan đăng ký, cấp phép xây dựng, hồ sơ thuế, dữ liệu hành chính), nhưng cũng có thể từ nhiều nguồn đa dạng hơn như cảm biến, điện thoại thông minh hoặc vệ tinh.Giá trị cuối cùng của những điều này không nằm ở phần cứng, mà nằm ở dữ liệu và những thông tin, kiến thức có được từ đó, đặc biệt là thông qua AI. Nhưng ngay cả khối lượng đồ sộ Terabyte dữ liệu vệ tinh hay cảm biến cũng không có nhiều giá trị nếu chúng không thể truy cập hoặc chắt lọc thành thông tin, kiến thức chi tiết.

Đối với những thách thức chính của TP. Hồ Chí Minh, tài sản dữ liệu cho AI có thể được lấy từ các nền tảng quốc tế, quốc gia hoặc địa phương. Mặc dù các vấn đề kỹ thuật về quyền truy cập, lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn cho AI cũng rất quan trọng, nhưng thách thức lớn nhất để thành công trong khía cạnh này của AI vẫn là con người và tổ chức.

Chia sẻ và tích hợp dữ liệu không phải là năng lực đã có sẵn ở nhiều chính phủ.Và mặc dù một số chính phủ có trình độ số hóa ngày càng tăng, đang lưu trữ ngày càng nhiều kho tàng dữ liệu này, nhưng tài nguyên đó lại thường bị mất hoặc phân tán giữa nhiều nguồn khác nhau. Các nền tảng chia sẻ dữ liệu phổ biến, như TP. Hồ Chí Minh đang triển khai, là bước khởi đầu để giải quyết vấn đề này.Trong trường hợp được lưu trữ trong hệ thống công cộng, dữ liệu mở cũng có thể thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong nướccũng như giúp chính phủ sử dụng dữ liệu của mình tốt hơn.

Với định hướng lãnh đạo mạnh mẽ, thúc đẩy AI thành công có thể là yếu tố xúc tác quan trọng để thực sự tổng hợp, sử dụng và tạo ra giá trị từ những dữ liệu chủ chốt. Cơ sở hạ tầng dựa trên đám mây hiện cung cấp các nền tảng hiệu quả để tích hợp và bảo mật dữ liệu, cũng như tăng cường năng lực tính toán để triển khai trên AI.Kiến trúc đám mây sẽ tốt hơn so với việc lưu trữ dữ liệu dàn trải trên một loạt các thiết lập máy tính truyền thống rời rạc và thiếu kết nối.

Nếu triển khai hiệu quả, AI hứa hẹn sẽ mang lại những lợi ích lớn và cụ thể cho TP. Hồ Chí Minh. AI có thể giúp chính quyền đưa ra quyết định tốt hơn cũng như cung cấp các dịch vụ đáp ứng nhu cầu nhanh hơn. Chia sẻ dữ liệu có trách nhiệm với khu vực tư nhân cũng có thể khuyến khích nền kinh tế địa phương phát triển và mang lại lợi ích cho người tiêu dùng.Tuy vậy, AI với dữ liệu lớn không được chuẩn bị hoặc áp dụng thấu đáo cũng có thể tiềm ẩn những rủi ro đáng kể.

Rủi ro chính là cơn sốt nhất thời không đáp ứng được kỳ vọng. Việc theo đuổi AI và dữ liệu lớn một cách mơ hồ chính là một hoạt động sao nhãng, không những tốn kém về thời gian, nguồn lực mà còn không giải quyết được các vấn đề thực tế.Trong xã hội kỹ thuật số ngày nay, chúng ta cần đảm bảo quản lý tốt quyền riêng tư và an ninh mạng và rằng quyết định dựa trên AI cần được hiểu rõ và không bị tác động bởi những thành kiến không đáng có. Do trong một số hoạt động cụ thể, AI sẽ thực hiện tốt hơn con người, chúng ta cần đảm bảo rằng tất cả cán bộ, công chức và người dân Thành phố được nâng cao kỹ năng và kiến thức kỹ thuật số để vẫn thành công trong thời đại mới này. Điều này có ý nghĩa vô cùng quan trọng, bởi vì dù AI thông minh đến đâu, cuối cùng đó vẫn là công cụ do con người kiểm soát để giải quyết vấn đề của chính mình.

Cũng theo ông Ousmane Dione, TP. Hồ Chí Minh có nhiều tiềm năng trong việc nắm bắt cơ hội AI một cách có nguyên tắc và kỷ luật để đạt được kết quả cuối cùng. Nhưng nếu không cung cấp đủ nguồn lực và quản lý các sáng kiến quan trọng mang tính xuyên suốt thì không có gì đảm bảo được thành công đó. Các thuật ngữ như Thành phố Thông minh, Cách mạng Công nghiệp 4.0, Kinh tế số và AI cần trở thành những kết quả cụ thể và lý tưởng nhất là mang lại lợi ích thiết thực cho cuộc sống của người dân. Ngân hàng Thế giới cam kết luôn sẵn sàng đồng hành cùng TP. Hồ Chí Minh trong hành trình này. Những nỗ lực tiên phong của TP. Hồ Chí Minh trong phát triển chính quyền kỹ thuật số và AI chính là minh chứng cho việc môi trường pháp lý thuận lợi có thể định hình những cải cách mà các địa phương có thể thực hiện. Đồng thời, các địa phương như TP. Hồ Chí Minh cũng có thể là vườn ươm thực sự cho việc ứng dụng thành công các công nghệ đột phá như AI.

 

Đ.H

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ý kiến bình luận
Họ và tên
Email
Lời bình

/

Xác thực