    |
 |
| Ở Đoan Hùng, hầu hết trong vườn nhà dân đều trồng bưởi, hộ ít có vài chục cây, hộ nhiều có từ hàng trăm cây trở lên. |
Theo tìm hiểu của chúng tôi, bưởi Đoan Hùng có 2 giống bưởi ngon là bưởi Sửu Chí Đám và bưởi Bằng Luân. Giống bưởi Sửu Chí Đám được nhân dân xã Chí Đám nhân ra từ cây bưởi ngon của nhà một lão nông có tên là Sửu cách đây hơn 200 năm. Từ đó tên ông được đặt cho giống bưởi. Nhờ thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp ở dải đất vùng ven sông Lô, sông Chảy, bưởi Sửu Chí Đám sau 5 năm trồng là cho quả có chất lượng tốt, cây 15 tuổi có năng suất từ 100 – 150 quả.
Còn giống bưởi Bằng Luân có cách đây khoảng 200 đến 300 năm, là giống có nhiều nhất ở Đoan Hùng, và được trồng nhiều nhất là ở xã Bằng Luân, huyện Đoan Hùng. Bưởi Bằng Luân có dạng lá nhỏ, quả nhỏ có hình cầu dẹt hoặc dạng hình lá to, quả to, tròn đều. Điều đặc biệt là bưởi Sửu Chí Đám và Bằng Luân dù qua bảo quản 5 – 6 tháng quả vẫn giữ được chất lượng tốt.
|
 |
| Về mùa thu hoạch ( từ giữa tháng 8 đến tháng 12 Âm lịch hàng năm) những vườn bưởi chuyển sắc vàng rực rỡ bắt mắt. |
Theo thống kê, hiện nay toàn huyện Đoan Hùng có 2.346,6ha bưởi. Trong đó, bưởi đặc sản là 1.399,2ha (bưởi Sửu Chí Đám 536,4ha, bưởi Bằng Luân 862,8ha). Tính riêng năm 2018, sản lượng quả ước đạt khoảng 16.000 tấn (bưởi đặc sản khoảng 11.000 tấn), giá trị sản phẩm ước đạt 260 tỷ đồng.
Được biết, xã Bằng Luân là một trong các xã trồng nhiều bưởi nhất huyện ở Đoan Hùng với tổng diện tích 170ha. Cả xã có 1.400 hộ thì có tới 1.200 hộ trồng bưởi đặc sản, hộ ít có vài chục cây, hộ nhiều có từ hàng trăm cây trở lên đã và đang cho thu hoạch.
Bình quân mỗi cây bưởi cho thu nhập từ 4 đến 6 triệu đồng. Những hộ có vườn bưởi đã trở thành tài sản lớn của gia đình với mức thu nhập từ 200 đến 300 triệu đồng/năm, cá biệt có hộ thu nhập hàng tỷ đồng.
Ông Nguyễn Hoàng Minh, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đoan Hùng cho biết, hiệu quả từ chương trình phát triển cây bưởi đặc sản Đoan Hùng đã được khẳng định. Cây bưởi thật sự là cây kinh tế mũi nhọn mang lợi ích kinh tế cao cho nhân dân các dân tộc trong huyện. Nhiều hộ đã thoát nghèo, làm giàu từ cây bưởi. Do đó, huyện tiếp tục chỉ đạo, tập trung mọi biện pháp để bảo vệ, giữ gìn và phát triển thương hiệu bưởi này. Theo tính toán của ông Minh, bình quân 1ha bưởi cho thu nhập cao gấp 6 lần trồng lúa, gấp 20 lần trồng cây lâm nghiệp, gấp 5 lần trồng chè. Cây bưởi thực sự đã trở thành một trong những cây trồng mũi nhọn, mang lại giá trị kinh tế cao cho người dân Đoan Hùng.
Trao đổi về giống bưởi đặc sản ở địa phương, ông Lê Trung Kiên, Phó Chủ tịch UBND huyện Đoan Hùng cho biết: Bưởi Đoan Hùng còn gọi là “bưởi Phủ Đoan”, là đặc sản của huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ, được nhiều người ưa chuộng bởi trái nhỏ, mọng nước, có tép nhỏ, mềm, vị ngọt, hương thơm đặc biệt. Từ tháng 3/2006, sản phẩm bưởi quả Đoan Hùng được Cục Sở hữu Trí tuệ thuộc Bộ Khoa học Công nghệ ghi nhận vào sổ đăng ký quốc gia tên gọi xuất xứ hàng hoá và được Nhà nước bảo hộ vô thời hạn.
Về phương hướng phát triển bưởi Đoan Hùng trong thời gian tới, ông Kiên cho biết thêm, huyện tiếp tục xác định phát triển cây bưởi là chương trình mũi nhọn trong các chương trình sản xuất nông nghiệp trọng điểm. Trong định hướng phát triển cây bưởi, huyện tập trung chỉ đạo áp dụng tiến bộ kỹ thuật, đầu tư thâm canh nâng cao năng suất, chất lượng trên diện tích…Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư mở rộng cơ sở sản xuất, ký kết hợp đồng liên kết, trồng, chăm sóc, chế biến, tiêu thụ sản phẩm cho nông dân…
Những năm qua, Hiệp hội sản xuất và kinh doanh bưởi Đoan Hùng đã thành lập 3 hợp tác xã sản xuất kinh doanh bưởi Sửu Chí Đám, Bằng Luân và Chân Mộng. Các hợp tác xã đã đi vào hoạt động bước đầu mang lại hiệu quả trong việc quảng bá, giới thiệu sản phầm bưởi đến người tiêu dùng.
Một số hợp tác xã đã chủ động đem sản phẩm của mình tham gia quảng bá tại hội chợ nông sản do các tỉnh lân cận tổ chức. Năm 2017- 2018, UBND huyện Đoan Hùng đã phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn triển khai thí điểm việc dán tem truy xuất nguồn gốc cho sản phẩm bưởi đặc sản với số lượng 35 vạn tem, gắn công tác quảng bá giới thiệu với bảo hành chất lượng, từng bước lấy lại lòng tin của khách hàng với sản phẩm bưởi đặc sản Đoan Hùng.
Phát triển trồng bưởi theo quy trình VietGAP là mục tiêu hướng đến của huyện Đoan Hùng để nâng cao giá trị cây bưởi, những mô hình tiêu biểu sẽ là điển hình được nhân rộng.
Đặc biệt, tại lễ tôn vinh thương hiệu vàng nông nghiệp Việt Nam năm 2019 do Tổng hội Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam đã tổ chức, bưởi Đoan Hùng là một trong 75 sản phẩm được tôn vinh .