Những ngày cuối năm 2009, tình hình cháy tại Hải Phòng gia tăng và diễn biến phức tạp. Theo thống kê của Cảnh sát PCCC, số vụ cháy nhà dân chiếm 43,14%. Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng trên xuất phát từ công tác phòng ngừa chưa cao và những bất cập cho lực lượng chuyên nghiệp triển khai công tác cứu chữa.
Năm 2009, Hải Phòng xảy ra 80 sự cố và vụ cháy, trong số đó có gần nửa là các vụ cháy nhà dân. Điểm lại nguyên nhân, các sự cố về điện và bất cẩn chiếm tới 60%. Đáng chú ý ở khu vực nội thành, mức độ sử dụng điện sinh hoạt trong các hộ dân rất cao, trong khi ý thức phòng cháy của nhiều người không cao nên thường quá tải gây đoản mạch, dẫn đến xảy ra nhiều vụ cháy đáng tiếc.
Mặt khác, tình trạng nhà ở không có lối thoát hiểm, đặc biệt các khu nhà ống thường gối lưng vào nhau, các hành lang, lan can đều bưng kín kiểu chuồng cọp; mỗi hộ trung bình có tới 2-3 xe máy, đồ đạc lỉnh kỉnh, ngổn ngang, khi có sự cố cháy thật vô cùng nguy hiểm. Một ví dụ đau lòng, 02h47' ngày 7/3/2009, nhà ông Hà Công Bình, ở số 30 đường Nguyễn Lương Bằng, phường Phủ Liễn, quận Kiến An do chập điện xảy ra cháy. Lúc này trong nhà chất nhiều đồ đạc, hàng hoá, không có đường thoát hiểm, ông Bình cùng người con nuôi đã bị chết ngạt. Người giúp việc ở tầng 2 bị lan can sắt bưng kín không nhảy ra được cũng bỏng nặng.
Tại nhiều khu dân cư, các hộ kinh doanh còn chất đống hàng hoá, vật liệu trong nhà, ngoài ngõ, vỉa hè. Điển hình là khu kinh doanh gỗ, bìa carton phế thải tại đường Nguyễn Văn Linh, thuộc xã An Đồng, huyện An Dương và phố "chè chai" chuyên thu gom nhựa và các đồ phế thải ở phường Tràng Minh, quận Kiến An. Hậu quả, vào 21h40' ngày 1/10/2009, bãi gỗ của một chủ kinh doanh trên mặt đường Nguyễn Văn Linh, thuộc thôn An Trang, xã An Đồng, huyện An Dương, Hải Phòng bốc cháy, do bãi gỗ xếp gần như bao bọc nhà ông Nguyễn Đức Liên, nên khi lửa bùng lên đã bao trùm cả căn hộ khiến người trong nhà không thoát ra được. Nếu như Cảnh sát PCCC không kịp thời giải cứu, chuyện tử vong đối với hai vợ chồng ông Liên là chủ hộ, cùng con rể và con gái đang mang thai chuẩn bị tới ngày sinh nở là không tránh khỏi. Bên cạnh các nguyên nhân do chập điện, sinh hoạt bất cẩn, trẻ em nghịch lửa, vi phạm quy định PCCC, thả đèn trời cũng đã gây một số vụ cháy nghiêm trọng.
Theo Phòng Cảnh sát PCCC Hải Phòng, một trong những khó khăn cho công tác chữa cháy hiện nay là tình trạng xây nhà lấn đường ngõ, cơi nới trái phép, tập kết vật liệu bừa bãi, xây bịt ngõ. Thậm chí nhiều nơi vẫn còn tình trạng xây trụ bê tông, hoặc đóng khung sắt, không cho ôtô vào khu dân cư. Rất nhiều cổng chào khu dân cư văn hoá được dựng lên, nhưng kích thước quá chật hẹp, xe chữa cháy không thể đi lọt để tiếp cận điểm cháy.
Tình hình cháy gia tăng đột biến ở các khu dân cư thuộc Hải Phòng đang đòi hỏi có những biện pháp quyết liệt tại cơ sở. Qua đợt kiểm tra cuối năm 2009 về công tác PCCC ở khu dân cư cho thấy, lực lượng chữa cháy cơ sở chưa phát huy hết được vai trò và sức mạnh của mình.
Để giảm thiểu các sự cố cháy tại khu dân cư ở Hải Phòng hiện nay, công tác phòng ngừa cần được chính quyền cơ sở đặc biệt quan tâm và tập trung chỉ đạo, đầu tư. Trước hết, phải đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền, kiểm tra, nhắc nhở tới từng người dân để Luật PCCC thực sự đi vào cuộc sống.
Song song đó, phương tiện và lực lượng chữa cháy tại chỗ cũng cần được đầu tư. Hiện, lực lượng dân phòng mới chỉ được nâng cấp trang bị vài bình bọt, thang tre, câu liêm, xô múc nước, mà hầu hết những phương tiện này chỉ còn phù hợp với các loại nhà tranh vách đất của thập kỷ 50 và 60. Trong khi đó, nông thôn ở Hải Phòng cũng đã gần như ngói hoá 100%, riêng nội thành, mọi thiết bị sinh hoạt của mỗi gia đình đều sử dụng điện, gas, tiềm ẩn nhiều yếu tố cháy nổ.
Mặt khác, chính quyền các địa phương cần kiểm tra, chấn chỉnh hoạt động xây dựng, đảm bảo đường thông hè thoáng, có kế hoạch giải toả các trụ bê tông, cổng chắn ở các đường, ngõ vào khu dân cư; đồng thời khảo sát, điều chỉnh kích thước các cổng trào, đảm bảo kích thước tối thiểu cho loại xe thang dài 10m, rộng 2,5m, cao 4m đi lọt. Thành phố cũng cần sớm ưu tiên xây dựng hệ thống trụ nước chữa cháy trong các ngõ xóm, khu dân cư mà xe chữa cháy không thể vào tận nơi.