Các đại biểu tham quan Trung tâm Hành chính công huyện Quế Võ trong buổi khai trương.
Ảnh: Báo Bắc Ninh.
Trong những năm qua, công tác tiếp công dân, giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân luôn được HĐND, Thường trực HĐND, các đại biểu HĐND huyện Quế Võ (Bắc Ninh) xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong hoạt động của HĐND huyện, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn. Hàng năm, Thường trực HĐND huyện đã xây dựng kế hoạch, thông báo, niêm yết công khai lịch tiếp công dân định kỳ của Thường trực HĐND và các đại biểu HĐND huyện tại trụ sở Tiếp công dân huyện.
Về công tác tổ chức, phân công đại biểu tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư: Thường trực HĐND huyện, các Ban HĐND huyện, các đại biểu HĐND huyện tổ chức tiếp công dân định kỳ vào ngày 15 và 30 hàng tháng tại trụ sở Tiếp công dân huyện; các đại biểu HĐND huyện ứng cử tại các xã, thị trấn bố trí tiếp công dân tại trụ sở Tiếp công dân các xã, thị trấn nơi đại biểu ứng cử cùng với Thường trực HĐND, các đại biểu HĐND các xã, thị trấn. Thường trực HĐND huyện cử đại diện tiếp công dân thường xuyên tại Trụ sở tiếp công dân của huyện trong giờ làm việc và tiếp đột xuất khi có yêu cầu.
Lịch tiếp công dân của Thường trực HĐND và các đại biểu HĐND huyện, được niêm yết công khai tại Trụ sở tiếp công dân của huyện, được đăng tải trên Trang thông tin điện tử và được thông tin rộng rãi trên Đài phát thanh truyền thanh của huyện, hệ thống truyền thanh cơ sở để công dân được biết, thực hiện. Địa điểm tiếp công dân của Thường trực HĐND và các đại biểu HĐND huyện được bố trí tại Trụ sở tiếp công dân của huyện; được bố trí đầy đủ trang thiết bị cần thiết; nội quy, quy chế tiếp công dân niêm yết theo quy định.
Thường trực HĐND, các đại biểu HĐND huyện chỉ đạo bộ phận giúp việc nghiên cứu, phân loại và tham mưu đề xuất hướng dẫn công dân gửi đơn tới các cơ quan có thẩm quyền hoặc chuyển đơn khiếu nại, tố cáo của công dân đến cơ quan có trách nhiệm xem xét giải quyết, đôn đốc, báo cáo kết quả với Thường trực HĐND huyện, các đại biểu HĐND theo quy định.
Tuy nhiên, trong thực tế hoạt động tiếp công dân, giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân của đại biểu HĐND huyện vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc như: Việc tiếp công dân; giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân chủ yếu là do các đại biểu là Thường trực HĐND và một số lãnh đạo chuyên trách các Ban HĐND thực hiện. Mặt khác, lĩnh vực tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo rất phức tạp đòi hỏi đại biểu Hội đồng nhân dân phải có kiến thức, am hiểu pháp luật, trong khi hoạt động thu thập, xử lý thông tin của đại biểu còn hạn chế làm ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tiếp dân, đôn đốc kiểm tra và giám sát tình hình giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân.
Công tác phân loại, chuyển đơn, đôn đốc theo dõi việc giải quyết đơn thư của công dân đôi khi còn chưa chặt chẽ. Thông tin dữ liệu phục vụ cho hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn thư còn hạn chế.
Việc tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề hoặc các vụ việc cụ thể về giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân còn chưa nhiều, chưa thường xuyên; hiệu lực và hiệu quả giám sát chưa cao.
Pháp luật hiện hành cũng chưa quy định các chế tài đủ mạnh đối với các cơ quan, thủ trưởng các cơ quan, các đơn vị chậm giải quyết hoặc không trả lời các kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của công dân do Hội đồng nhân dân huyện chuyển đến.
Về nguyên nhân cơ bản của những khó khăn, hạn chế trên là do: Sự bất cập của hệ thống chính sách pháp luật nói chung, trong đó một số quy định của pháp luật chưa rõ ràng, chưa đồng bộ, thiếu chế tài; một số quy định, chính sách pháp luật của nhà nước chưa điều chỉnh kịp thời, chưa phù hợp với tình hình thực tế.
Một bộ phận công dân vẫn chưa nắm vững quyền, nghĩa vụ của người khiếu nại, tố cáo và thủ tục, thẩm quyền giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan nhà nước dẫn đến khiếu nại, tố cáo vượt cấp; một số người do không hiểu chính sách pháp luật, khiếu kiện thiếu chứng cứ, không đúng quy định của pháp luật nhưng cố tình đeo bám, cố tình không chấp hành quyết định giải quyết của cơ quan có thẩm quyền.
Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ, chính quyền và một số đại biểu HĐND, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị tham gia tiếp công dân và giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân chưa quyết liệt, chưa dứt điểm ngay tại cơ sở; một số vụ việc chưa được giải quyết triệt để làm ảnh hưởng tới quyền và lợi ích chính đáng của công dân.
Một số vụ việc, lĩnh vực các đại biểu HĐND huyện không có thẩm quyền trực tiếp giải quyết những vấn đề mà người dân cần (chủ yếu lắng nghe, hướng dẫn hoặc nhận và chuyển đơn), nên số lượng công dân đến các buổi tiếp dân của Thường trực HĐND, đại biểu HĐND huyện rất ít; mặt khác, người dân chỉ đến phòng tiếp dân bất cứ khi nào họ cần, mà chưa thực sự quan tâm đến lịch tiếp công dân đã được công khai.
Đa số đại biểu HĐND cấp huyện hoạt động kiêm nhiệm nên việc tham gia tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư còn hạn chế. Hoạt động tiếp nhận và xử lý đơn thư của công dân chủ yếu do Thường trực HĐND huyện và các đại biểu HĐND huyện hoạt động chuyên trách thực hiện.
Bộ máy giúp việc trong việc tiếp công dân, giải quyết đơn thư còn mỏng, năng lực, kinh nghiệm, am hiểu pháp luật còn hạn chế.
Thiết nghĩ, từ một số nguyên nhân, thực trạng đã trình bày ở trên, thời gian tới để nâng cao hơn nữa vai trò của đại biểu HĐND huyện trong hoạt động tiếp công dân; giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân, người viết kiến nghị cấp trên cần tập trung vào một số giải pháp khắc phục sau:
Thứ nhất, tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, Nghị quyết 759 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các văn bản có liên quan. Các đại biểu HĐND cần dành thời gian thỏa đáng để tiếp công dân, xử lý, theo dõi, giám sát việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân. Thường trực HĐND huyện thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc đại biểu HĐND huyện trong việc phân công, bố trí đại biểu tiếp công dân; đồng thời, chỉ đạo tăng cường giám sát việc thi hành Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo; đặc biệt coi trọng việc giám sát đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo của công dân và kiến nghị của cử tri kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm.
Thứ hai, cần lựa chọn những vấn đề trọng tâm, bức xúc thông qua việc tiếp công dân, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân để đưa vào hội nghị giao ban Thường trực HĐND hằng tháng để xây dựng chương trình giám sát hoặc yêu cầu các cơ quan chức năng có thẩm quyền giải quyết. Đối với những vụ việc chậm giải quyết hoặc giải quyết không đúng, đề nghị thủ trưởng các cơ quan có liên quan phải giải trình rõ ràng và cam kết tiến độ giải quyết tại hội nghị hằng tháng của Thường trực HĐND huyện.
Thứ ba, cần phải quan tâm, kiện toàn và nâng cao chất lượng của bộ phận chuyên trách làm nhiệm vụ tham mưu giúp Thường trực HĐND, đại biểu HĐND huyện trong việc tổ chức tiếp công dân, theo dõi tình hình giải quyết, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân và đôn đốc các cơ quan có thẩm quyền trong việc xem xét, giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đội ngũ cán bộ chuyên trách phải có trình độ chuyên môn, am hiểu về pháp luật.
Thứ tư, cần tăng cường đôn đốc, giám sát quá trình giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân các cơ quan có thẩm quyền. Đối với các vụ việc phức tạp, khiếu nại kéo dài, các cơ quan đã giải quyết hết thẩm quyền nhưng công dân vẫn không đồng ý thì nghiên cứu tổ chức đoàn giám sát để xem xét và giám sát lại quá trình giải quyết./.