Phát biểu khai mạc, ông Trịnh Xuân Toản, Uỷ viên chuyên trách kiêm Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp (CCTP) Trung ương nhấn mạnh: CCTP là một trong những nhiệm vụ rất quan trọng trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện Chiến lược CCTP, tổ chức, hoạt động tư pháp tại Việt Nam đã có nhiều đổi mới và đạt được nhiều kết quả tích cực.
Hội thảo về pháp luật hình sự và tố tụng tư pháp Việt Nam – Hoa Kỳ. (Ảnh: TH)
Trong đó, hệ thống pháp luật có liên quan đến tổ chức, hoạt động tư pháp đã được sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện phù hợp với mục tiêu, quan điểm, phương hướng, nhiệm vụ nêu trong Chiến lược CCTP. Năm 2015, 2016 và đầu năm 2017, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Tố tụng dân sự và các văn bản pháp luật có liên quan đến hoạt động tố tụng tư pháp.
Trong đó, Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đã thể chế hóa chủ trương đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội; giảm hình phạt tù, mở rộng hình phạt tiền; khắc phục tình trạng hình sự hóa quan hệ kinh tế, dân sự và bỏ lọt tội phạm…
Bộ luật Dân sự (sửa đổi) đã quy định rõ các nguyên tắc bảo vệ quyền dân sự, đồng thời quy định rõ các biện pháp bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức khi tham gia giao dịch, bảo đảm thúc đẩy các quan hệ dân sự phát triển lành mạnh, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế.
Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Tố tụng hành chính đã xác định rõ hơn vai trò, trách nhiệm của TAND trong quá trình thực hiện quyền tư pháp; bảo đảm thực hiện nguyên tắc tranh tụng; tăng cường khả năng tiếp cận công lý và bảo vệ quyền của công dân.
Nhấn mạnh đây là cuộc Hội thảo đầu tiên về pháp luật hình sự và tố tụng tư pháp Việt Nam – Hoa Kỳ, ông Trịnh Xuân Toản bày tỏ mong muốn thông qua Hội thảo này, các chuyên gia, cán bộ pháp lý của Việt Nam và Hoa Kỳ sẽ có điều kiện tiếp cận, hiểu biết nhiều hơn về hệ thống pháp luật hình sự, tố tụng tư pháp của mỗi nước và cùng nhau chia sẻ kinh nghiệm thực thi pháp luật; góp phần xây dựng Nhà nước pháp quyền của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
Ông Brett Blackshaw, Quyền Phó Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam nhấn mạnh, cải cách tư pháp là vấn đề cấp thiết. Việt Nam đang hiện đại hóa tư pháp hình sự. Bộ luật tố tụng hình sự 2015 công nhận quyền bình đẳng các bên, khuyến khích tranh tụng tại tòa… Hoan nghênh những nỗ lực của Việt Nam trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và cải cách tư pháp nhằm bảo đảm tốt hơn quyền và tự do cơ bản cho mọi người phù hợp với Hiến pháp năm 2013, tuy nhiên, ông Brett Blackshaw cho rằng thực tế Việt Nam còn nhiều công việc cần phải thực hiện. Ông Brett Blackshaw khẳng định, Chính phủ Hoa Kỳ cam kết sẽ hỗ trợ cho Việt Nam trong việc thực hiện cải cách hệ thống tư pháp nhằm thúc đẩy mối quan hệ sâu sắc giữa hai bên trên tinh thần của Tuyên bố chung Việt Nam - Hoa Kỳ.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe PGS.TS Trương Hồng Hà, Phó Trưởng Ban Phụ trách Ban 1, Văn phòng Ban Chỉ đạo CCTP Trung ương giới thiệu khái quát về hệ thống tư pháp hình sự Việt Nam; những quy định mới của Bộ luật Hình sự; Bộ luật Tố tụng hình sự (sửa đổi)….
Các chuyên gia của Hoa kỳ giới thiệu về cơ chế hoạt động của các cơ quan điều tra; công tố; vai trò; trách nhiệm, mối quan hệ của điều tra viên, công tố viên trong việc thực hiện hoạt động tố tụng; cơ chế bảo đảm tính độc lập và việc thực hiện nguyên tắc tranh tụng, bảo đảm sự bình đẳng giữa các bên đương sự trong quá trình xét xử tại các tòa án Hoa Kỳ.
Trên cơ sở thảo luận về các vấn đề cùng quan tâm; tìm hiểu kinh nghiệm của các cơ quan thực thi pháp luật của Hoa Kỳ trong hoạt động tố tụng tư pháp; các đại biểu đề xuất các phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả thực thi pháp luật về tư pháp hình sự ở Việt Nam trong thời gian tới./.