Ảnh minh họa. (Nguồn: A.N)
Theo đó, Bộ Y tế đã giao nhiệm vụ cho y tế cơ sở theo Danh mục các dịch vụ kỹ thuật tuyến cơ sở bắt buộc phải thực hiện (nếu chưa đủ năng lực cần tổ chức tập huấn ngay); thực hiện quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân, quản lý các bệnh mạn tính, bệnh không lây nhiễm tại trạm y tế xã; nâng cao năng lực phát hiện, sàng lọc, kịp thời chuyển người bệnh lên tuyến trên và tiếp nhận, theo dõi, điều trị người bệnh từ tuyến trên chuyển về. Ðồng thời hoàn thiện, thống nhất mô hình tổ chức trung tâm y tế tuyến huyện theo mô hình đa chức năng để gắn phòng bệnh với chữa bệnh, quản lý trực tiếp trạm y tế xã.
Tài chính cho y tế cơ sở cũng từng bước đổi mới về phương thức chi trả; ban hành và cập nhật gói dịch vụ y tế cơ bản phù hợp khả năng chi trả của bảo hiểm y tế và ngân sách nhà nước. Ðồng thời, tăng cường đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, luân phiên cán bộ từ tuyến trên xuống và ngược lại; xây dựng các quy trình chuyên môn, hướng dẫn điều trị. Tiếp tục đào tạo theo địa chỉ để bổ sung nhân lực cho y tế cơ sở các vùng khó khăn; xây dựng và trình ban hành các chính sách ưu đãi cho viên chức y tế cơ sở. Phân loại các trạm y tế xã để đầu tư không dàn trải, phù hợp với nhu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân ở từng vùng miền, khu vực; tập trung đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế cho các trạm y tế xã ở vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo.
Ðáng chú ý, triển khai quyết liệt các giải pháp về phát triển y tế cơ sở được nêu trong Quyết định số 2348/QÐ-TTg ngày 5-12-2016 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Ðề án Xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới. Trong đó, tập trung hoàn thành mô hình 26 trạm y tế xã điểm tại tám tỉnh, thành phố hoạt động theo nguyên lý y học gia đình trước khi nhân rộng ra cả nước. Cùng với đó là việc triển khai các khóa đào tạo về y học gia đình, quản lý các bệnh mạn tính không lây… tại các trạm y tế xã điểm. Ðến nay, qua khảo sát, các trạm y tế xã điểm đã bước đầu được sắp xếp lại công năng, sửa chữa, nâng cấp, thay đổi nội thất, trang bị thêm máy tính, mua sắm bổ sung trang thiết bị y tế theo danh mục và nhu cầu sử dụng. Các cơ quan chức năng cũng ban hành cơ chế, chính sách tài chính phù hợp; cung cấp phần mềm quản lý hồ sơ sức khỏe cá nhân, kết nối thanh toán bảo hiểm y tế và quản lý, báo cáo thống kê hoạt động của trạm… Nhờ đó, các nhiệm vụ của trạm y tế bước đầu được triển khai trên diện rộng theo nguyên lý y học gia đình.
Cũng theo PGS.TS Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế, tại Việt Nam, vai trò của chăm sóc sức khỏe ban đầu đã nhận được chỉ đạo về chiến lược và cam kết chính trị. Chăm sóc sức khỏe ban đầu có thể coi là nhiệm vụ cần thiết và cấp bách của ngành y tế. Nghị quyết 20- NQ/TW đã đề ra mục tiêu thực hiện bao phủ chăm sóc sức khỏe và bảo hiểm y tế toàn dân; mọi người dân đều được quản lý, chăm sóc sức khỏe; được bảo đảm bình đẳng về quyền và nghĩa vụ trong tham gia bảo hiểm y tế và thụ hưởng các dịch vụ y tế.
Đề án 2384 về xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở, và dự án thí điểm xây dựng 26 trạm y tế xã phường trên 8 tỉnh, TP đã mang lại một số kết quả, tuy nhiên thách thức vẫn còn nhiều.Đánh giá riêng về y tế cơ sở, Bộ trưởng Bộ Y tế từng chia sẻ, trong năm 2019, ngành y tế tiếp tục triển khai Đề án xây dựng và phát triển mạng lưới y tế cơ sở trong tình hình mới. Hiện nay, cả nước đã có khoảng 90% trạm y tế xã có bác sĩ làm việc, 95% trạm y tế xã có y sĩ sản nhi hoặc nữ hộ sinh, 99,7% xã có cơ sở trạm (0,3% phải nhờ cơ sở khác), 99% thôn, bản, ấp có nhân viên y tế hoạt động, 76% xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế xã.
Số lượng các dịch vụ thực hiện theo phân tuyến kỹ thuật của trung tâm y tế huyện, trạm y tế xã ngày càng tăng, một số đơn vị đã thực hiện được một số kỹ thuật của tuyến trên; trên 70% người có thẻ BHYT đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại y tế cơ sở. Gần 90% trạm y tế xã thực hiện khám chữa bệnh BHYT. Số lượt khám, chữa bệnh BHYT tại y tế cơ sở chiếm khoảng 70% (xã khoảng 20%, huyện khoảng 50%); Xây dựng và thực hiện mô hình 26 trạm y tế xã điểm theo nguyên lý y học gia đình. Phát triển mô hình phòng khám bác sĩ gia đình ở các nơi có điều kiện, đã có 240 phòng khám bác sỹ gia đình tại 7 tỉnh/TP.
Việt Nam cam kết đạt được bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân vào năm 2030. PGS.TS Nguyễn Trường Sơn cho rằng chăm sóc sức khỏe ban đầu đang là một trong những chiến lược của Y tế Việt Nam. Việt Nam tự hào đã đạt được các Mục tiêu Thiên niên kỷ (MDG) và bây giờ, Việt Nam đang tiến tới để đạt các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG). Việt Nam nhất trí thành lập Nhóm công tác về Đổi mới chăm sóc sức khỏe ban đầu ở Việt Nam. Những ưu tiên của Việt Nam về sức khỏe trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020 bao gồm chăm sóc sức khỏe ban đầu, dịch bệnh mới nổi, bệnh không lây nhiễm (NCD)…