Ngăn chặn bệnh lao trên toàn cầu - những thiếu hụt đang cần bù đắp

Tại Đại hội đồng Y tế thế giới và Đại hội đồng Liên hợp quốc trong các mục tiêu phát triển bền vững, các chính phủ đã nhất trí về những mục tiêu nhằm ngăn chặn dịch bệnh lao, trong đó đặc biệt là giảm 90% số trường hợp tử vong liên quan đến bệnh lao và giảm 80% số ca mắc bệnh vào năm 2030, so với mức của năm 2015.

Theo Tổng giám đốc WHO Margaret Chan, thế giới hiện đang phải đối mặt với một trọng trách nặng nề để đạt được các mục tiêu toàn cầu về bệnh lao. Trong bối cảnh đó, cần tăng cường rộng rãi các hành động, hay là các quốc gia sẽ bị tụt lại phía sau khi đối mặt với dịch bệnh chết người và chúng ta sẽ bỏ lỡ các mục tiêu đầy tham vọng này.

Báo cáo năm 2016 về cuộc đấu tranh chống bệnh lao trên thế giới lưu ý tình trạng bất bình đẳng đáng kể tồn tại giữa các quốc gia trong việc để người mắc bệnh lao được tiếp cận với các dịch vụ chẩn đoán và điều trị với chi phí hợp lý và hiệu quả, từ đó có thể đẩy nhanh tốc độ suy giảm của căn bệnh này ở quy mô toàn cầu. Báo cáo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải đưa ra một cam kết chính trị mạnh mẽ và tăng cường các khoản đầu tư.

Mặc dù các hành động ứng phó với bệnh lao đã cứu được hơn 3 triệu người vào năm 2015 song báo cáo của WHO vẫn cho thấy gánh nặng của bệnh lao trên thực tế là lớn hơn so với những gì chúng ta dự đoán, như được phản ánh trong dữ liệu điều tra và giám sát mới tại Ấn Độ.

Vào năm 2015, ước tính đã có 10,4 triệu ca nhiễm lao mới trên toàn thế giới. 6 quốc gia chiếm 60% tổng số ca nhiễm lao trên toàn cầu, trong đó Ấn Độ chịu ảnh hưởng nhiều nhất, tiếp theo là Indonesia, Trung Quốc, Nigeria, Pakistan và Nam Phi.

Ngoài ra, theo WHO, ước tính có khoảng 1,8 triệu người chết vì bệnh lao vào năm 2015, trong đó 0,4 triệu người đồng thời nhiễm HIV. Mặc dù số lượng các ca tử vong vì lao trên toàn thế giới đã giảm 22% trong giai đoạn từ năm 2000 – 2015 song căn bệnh này vẫn là 1 trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn thế giới vào năm 2015.

Báo cáo của WHO cũng nhấn mạnh những lỗ hổng trong sàng lọc bệnh lao và báo cáo các trường hợp nhiễm mới vẫn còn là một vấn đề lớn. Trong số 10,4 triệu trường hợp mới nhiễm bệnh, ước tính chỉ có 6,1 triệu người đã được phát hiện và báo cáo chính thức vào năm 2015, có nghĩa là 4,3 triệu trường hợp đã không được tuyên bố chính thức. Sự chênh lệch này được giải thích bởi tình trạng thông báo thiếu các trường hợp nhiễm lao, đặc biệt ở các nước có lĩnh vực tư nhân rộng lớn không được kiểm soát, và tình trạng chẩn đoán không đầy đủ ở các nước, nơi việc tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc y tế gặp trở ngại lớn.

Ngoài ra, tỷ lệ giảm số ca mắc lao vẫn không thay đổi, ở mức 1,5%, trong giai đoạn từ năm 2014 – 2015. Trong khi đó, tỷ lệ này sẽ phải tăng lên để đạt 4 – 5% vào năm 2020, nhằm hoàn thành giai đoạn đầu tiên của chiến lược về bệnh lao từng được Hội đồng Y tế thế giới phê duyệt.

Không những thế, bệnh lao đa kháng thuốc vẫn tiếp tục gây ra một cuộc khủng hoảng y tế công cộng. WHO ước tính vào năm 2015, 480.000 người đã mắc một dạng lao đa kháng thuốc. 3 quốc gia chịu gánh nặng chính của bệnh này là: Ấn Độ, Trung Quốc và Nga, chiếm gần một nửa trong số tất cả các trường hợp ghi nhận trên toàn thế giới.

Liên quan đến các khoản đầu tư cho công tác phòng chống và điều trị lao ở các nước thu nhập thấp và trung bình, Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo còn thiếu gần 2 tỷ USD trong số 8,3 tỷ USD cần thiết trong năm 2016./.