Từ Jabalia, trại lớn nhất trong 8 trại tị nạn ở Dải Gaza. (Ảnh: IRIN)
"Gaza đang tan rã khi chúng ta nói, dưới áp lực của một sự kết hợp bùng nổ các yếu tố nhân đạo, an ninh và chính trị" – ông Mladenov cảnh báo. "Nếu một cuộc xung đột khác giữa Hamas và Israel nổ ra, nó sẽ có hậu quả tàn phá đối với người Palestine ở Gaza. Điều này có thể gây nguy hiểm cho sự ổn định tương đối của Bờ Tây và ảnh hưởng đến Israel và khu vực".
Trong vòng 4 tuần qua, hàng chục nghìn người Palestine ở Gaza đã tập hợp trên biên giới với Israel để tham gia vào cuộc biểu tình "Great march back". Các cuộc biểu tình được tổ chức nhằm gửi thông điệp đến thế giới rằng người Palestine có các quyền hợp pháp, trong đó có quyền hồi hương. Đặc phái viên Liên hợp quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông cảnh báo các cuộc biểu tình dự kiến sẽ tiếp tục và kết thúc vào khoảng ngày 15/5, và có thể lan sang khu Bờ Tây và xa hơn nữa.
Theo ông Mladenov, kể từ ngày 30/3 vừa qua, trong các cuộc biểu tình này, 35 người Palestine đã bị thiệt mạng và nhiều người bị thương do lực lượng an ninh Israel gây ra. Không có thương vong nào từ phía Israel được báo cáo. "Khi tiếp tục xảy ra các cuộc biểu tình này thì những căng thẳng và rủi ro của những sự cố nghiêm trọng và nạn nhân mới cũng sẽ tăng lên. Israel phải hiệu chỉnh việc sử dụng vũ lực và giảm thiểu việc sử dụng đạn dược. Sức mạnh gây chết người chỉ nên được sử dụng như một phương sách cuối cùng" – ông nói thêm. "Hamas và nhà lãnh đạo của các cuộc biểu tình phải giữ những người biểu tình tránh xa hàng rào Gaza và ngăn chặn bất kỳ hành động bạo lực và khiêu khích nào".
Ngoài tình trạng leo thang nguy cơ bất ổn tại Gaza, tình hình nhân đạo cũng tiếp tục xấu đi nhanh chóng.
Kể từ tháng 3/2017 và không báo trước, chính quyền Palestine đã cắt giảm hơn 30% lương của hàng nghìn nhân viên khu vực công tại Dải Gaza. Một năm sau, vào tháng 3/2018, chính quyền Palestine cũng đình chỉ việc trả lương cho khoảng 20.000 công chức ở Gaza.
Theo Đặc phái viên Liên hợp quốc về tiến trình hòa bình Trung Đông, tác động của quyết định này có sức tàn phá. Các dịch vụ công vốn đã bị suy yếu có nguy cơ sụp đổ. Các bệnh viện và phòng khám, trường học, cơ sở xử lý nước và nước thải, thu gom rác, vận chuyển và các dịch vụ thiết yếu khác sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Trong bối cảnh đó, ông Mladenov đặc biệt kêu gọi chính phủ Palestine tiếp tục trả lương cho khu vực công ở Gaza một cách không chậm trễ. "Chúng ta phải ngay lập tức ứng phó với cuộc khủng hoảng nhân đạo đang diễn ra" – ông nói. "Israel cần phải giảm bớt những hạn chế đối với phong trào và tiếp cận với Gaza để cho phép nền kinh tế phục hồi”.
Mặc dù phần còn lại của khu vực Trung Đông đang đứng trước nhiều khó khăn, thách thức, song Điều phối viên của Liên hợp quốc cam kết làm hết sức mình để ngăn chặn một cuộc chiến mới ở Gaza. Theo ông, điều bắt buộc là cộng đồng quốc tế và Hội đồng Bảo an ủng hộ nỗ lực của Liên hợp quốc và các bên liên quan chính nhằm giải quyết các thách thức về an ninh, nhân đạo và chính trị, để tránh bùng nổ xung đột tại Gaza với những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra ở những nơi khác trong khu vực./.