Triển vọng giải quyết tranh chấp thương mại Nhật-Hàn

Bộ Thương mại Nhật Bản tuyên bố các vòng tham vấn về thương mại với Hàn Quốc sẽ diễn ra tại Geneva (Thụy Sĩ). Nhân cuộc gặp gỡ này, hai bên sẽ thảo luận về các vấn đề xoay quanh việc Hàn Quốc vào tháng trước đã đệ đơn kiện lên WTO sau khi Nhật Bản thắt chặt kiểm soát xuất khẩu ba vật liệu công nghệ cao đóng vai trò quan trọng trong sản xuất chất bán dẫn sang nước láng giềng.

Phía Hàn Quốc xem các biện pháp này của Nhật Bản mang động cơ chính trị, phân biệt đối xử và vi phạm các nguyên tắc của WTO. Trong khi đó, Nhật Bản lại bác bỏ những lời cáo buộc trên của Hàn Quốc và khẳng định các bước đi này được thực hiện dựa trên nền tảng an ninh quốc gia. Dự kiến, trong vòng tham vấn diễn ra vào ngày 11/10, Nhật Bản sẽ đưa ra lời lý giải cụ thể trước việc thắt chặt các hoạt động xuất khẩu sang Hàn Quốc.

Bộ Năng lượng, Công nghiệp và Thương mại Hàn Quốc cho biết, hai nước đã thu xếp thời gian và địa điểm để tiến hành các vòng thảo luận kể từ ngày 20/9, sau khi Nhật Bản nhất trí trước đề xuất do phía Hàn Quốc đưa ra.

Tuy nhiên, giới phân tích cũng tỏ ra thận trọng về khả năng Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ tìm được tiếng nói chung trong vòng tham vấn ở Geneva bởi hai bên vẫn còn nhiều bất đồng chưa được giải tỏa. Nếu dự báo trên trở thành sự thật và hai nước láng giềng không thể giải quyết tranh chấp trong vòng 60 ngày kể từ sau khi khởi động tham vấn, thì WTO sẽ đứng ra thành lập một kênh trọng tài để phân xử.

Mối quan hệ vốn “không cơm lành canh ngọt” giữa hai nước láng giềng đã bị tiếp tục hạ xuống mức thấp vào ngày 1/7, sau khi Nhật Bản áp đặt các hạn chế xuất khẩu ba vật liệu công nghệ cao sang Hàn Quốc, vốn rất quan trọng đối với sản xuất chất bán dẫn.  Ngày 28/8, Nhật Bản đã loại bỏ Hàn Quốc khỏi danh sách quốc gia có hệ thống kiểm soát xuất khẩu đáng tin cậy, dẫn tới việc Hàn Quốc đưa ra hành động trả đũa vào ngày 18/9. 

Tranh chấp thương mại bùng phát vào thời điểm cả Hàn Quốc và Nhật Bản đang đối mặt với những thách thức chung trong khu vực, trong đó có vấn đề Triều Tiên. Tranh cãi leo thang cũng đã đẩy Mỹ vào “thế khó” trước mong muốn hóa giải mối quan hệ căng thẳng giữa hai nước đồng minh chủ chốt tại khu vực Đông Bắc Á./.