Ông Vũ Hữu Tỉnh thu và tiêu hủy bẫy thú tại Vườn Quốc gia Cát Bà (Ảnh Hoàng Tản)
Gia Luận là xã nghèo thuộc khu dự trữ sinh quyển quần đảo Cát Bà và thuộc xã vùng đệm của Vườn quốc gia Cát Bà – nơi lưu giữ những nguồn gen động, thực vật quý hiếm. Nhân dân ở đây sống chủ yếu bằng trồng trọt cây lấy hạt và cây ăn quả tại các thung áng. Những năm trước đây, cuộc sống khó khăn đã khiến nhiều người dân vào rừng khai thác động, thực vật để sinh nhai, nhất là việc săn bắt động vật quý hiếm và mật ong.
Trước những năm 1990 của thế kỷ trước, ông Vũ Hữu Tỉnh nổi danh với biệt tài săn bắn, đặt bẫy thú rừng ở khu vực Vườn Quốc gia Cát Bà. Năm 2000, Hạt kiểm lâm Cát Hải kết hợp với Vườn Quốc Gia Cát Bà, dự án bảo tồn voọc Cát Bà, UBND các địa phương thuộc vùng đệm, vùng lõi của Vườn quốc gia thành lập các Tổ tuần rừng tại các xã và lấy xã Gia Luận là địa phương thí điểm. Ông Tỉnh là một trong những người được Hạt kiểm lâm tập trung tuyên truyền giáo dục về công tác bảo vệ rừng.
Qua tuyên truyền, ông Tỉnh đã dần hiểu được vai trò tác dụng của rừng, của hệ động, thực vật hoang dã và ý thức trách nhiệm của người dân trong việc tham gia bảo vệ và phát triển rừng. Ông đã dần từ bỏ thói quen vào rừng khai thác và tham gia tích cực vào Tổ tuần rừng. Năm 2006, Hạt Kiểm lâm huyện Cát Hải tiếp tục ký hợp đồng và ông trở thành cộng tác viên của Hạt trong công tác bảo vệ rừng.
Đến nay đã tròn 18 năm tham gia Tổ tuần rừng và là cộng tác viên, ông Tỉnh đã phát huy hết khả năng và kinh nghiệm để tuần tra theo dõi và kịp thời phát hiện nhiều hoạt động săn bắt, chặt phá rừng của người dân. Ông chia sẻ: “Gần cả cuộc đời gắn bó với rừng, tôi hiểu hết những thủ đoạn tinh vi của lâm tặc. Bây giờ, tuổi tác và sức khỏe không còn như xưa nữa thì mình phải phổ biến những điều mình biết cho anh em, vận động bè bạn để cùng nhau bảo vệ rừng, bảo vệ tài nguyên rừng”. Ông Tỉnh đã phát hiện và báo cáo hàng trăm vụ bẫy, bắt động vật hoang dã quý hiếm và khai thác gỗ bừa bãi; thả về tự nhiên nhiều động vật hoang dã; thu giữ một số súng săn và súng thể thao giao lại cho cơ quan chức năng.
Thời gian ông làm Tổ trưởng Tổ tuần rừng, mỗi tháng theo lịch đi tuần 10 buổi đều đặn, chia nhóm đi theo 20 tuyến trên địa bàn được giao. Mỗi buổi đi tuần, ông đều ghi chép cụ thể về thời gian, số liệu, kết quả công việc và cả những khó khăn, thuận lợi, tồn tại, hạn chế để rồi trong các buổi giao ban vào mùng 2 hàng tháng, ông thông tin với cơ quan chức năng, đồng thời rút kinh nghiệm và đề xuất giải pháp mới. Trong quá trình đi tuần tra, ông còn mang nước vôi và dụng cụ để viết các biển cấm hoặc thông điệp tuyên truyền bảo vệ rừng lên các vách núi nơi người dân đi rừng hay ngồi nghỉ. Chính những hoạt động tích cực của Tổ tuần rừng nói chung và những thành viên đầy trách nhiệm như ông Tỉnh nói riêng nên 5 năm trở lại đây, hoạt động đi rừng của người dân xã Gia Luận đã giảm hẳn. Đã có không ít người trở thành nguồn cung cấp nhiều tin báo có giá trị cho Tổ tuần rừng. Các anh Vũ Hữu Dư, Vũ Hữu Tiền đã từng là những người chuyên đi rừng săn bắt, sau khi được ông vận động đã bỏ thói quen đi rừng và tham gia vào Tổ tuần rừng cùng ông.
Không chỉ tích cực tham gia công tác tuần tra, bảo vệ rừng, ông Vũ Hữu Tỉnh còn tích cực tuyên truyền, vận động bà con nhân dân trong xã, nhất là những người thân của ông từ bỏ thói quen đi rừng, chuyển sang đầu tư phát triển kinh tế, làm ăn chính đáng.
Ông Tỉnh cho biết thêm: Nếu như những năm trước, Tổ tuần rừng tuần tra phát hiện và thu dọn từ 300 đến 400 bẫy động vật các loại trong 1 năm, thì những năm gần đây, số lượng giảm hẳn chỉ còn trên, dưới 100 chiếc. Đặc biệt, bẫy động vật quý hiếm như: Sơn dương, cầy, chồn, khỉ... hầu như không còn.
Trong công tác, bên cạnh những thuận lợi, ông Tỉnh cũng gặp một số khó khăn khi vẫn còn một vài đối tượng chống đối nhưng không vì thế mà ông từ bỏ công việc của mình. Ông tâm sự “ Tôi còn sức còn tham gia bảo vệ rừng, đến khi nào sức khỏe không cho phép nữa thì thôi”.
Ông Nguyễn Quang Thành - Hạt trưởng Hạt Kiểm Lâm Cát Hải nhận xét: Ông Vũ Hữu Tỉnh là cộng tác viên rất tích cực và đáng tin cậy. Ông luôn được Hạt Kiểm lâm Cát Hải, Kiểm lâm Vườn Quốc gia Cát Bà và Dự án bảo tồn Voọc Cát Bà tin tưởng giao cho nhiều nhiệm vụ quan trọng, được trang bị phương tiện cần thiết để đi tuần rừng như: Máy ảnh, camera... phục vụ công việc. Ông Tỉnh đã giúp cho cán bộ Hạt Kiểm lâm huyện và Vườn Quốc gia Cát Bà nhiều kinh nghiệp quý để nâng cao nghiệp vụ tuần tra bảo vệ rừng. Ông còn được Hạt kiểm lâm Cát Hải cử đi tham gia các hội nghị trao đổi kinh nghiệm tuần tra, bảo vệ rừng cho lực lượng xung kích bảo vệ rừng tại các xã trên đảo Cát Bà./.