Đưa khu vực Đông Nam Á thực sự trở thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Là một trong những nhà kinh tế học đi tiên phong, dành nhiều thời gian, tâm huyết, trí tuệ nghiên cứu về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Chủ tịch WEF ASEAN Klaus Schwab khẳng định, CMCN 4.0 sẽ ảnh hưởng tới không chỉ cách con người sinh hoạt, như thế nào, mà còn “định nghĩa” lại xem chúng ta là ai”.

Theo Chủ tịch WEF ASEAN Klaus Schwab, kết thúc cuộc CMCN 4.0 này, con người sẽ chứng kiến sự kết hợp giữa công nghệ số, vật chất và tinh thần. Ông Klaus cho rằng, đặc điểm nổi bật của cuộc CMCN 4.0 này là tốc độ - khi ông còn làm một kỹ sư, ông đã được chứng kiến sự thay đổi ấy: những thứ mà vài năm trước tưởng chừng như bất khả thi, thì chỉ vài năm sau đã trở thành hiện thực.

Những ai muốn thành công trong tương lai cần tận dụng lợi thế đến từ cuộc CMCN 4.0. Đầu tiên, họ cần nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của sự chuyển mình này. Yếu tố quan trọng nhất, theo ông Klaus, là xây dựng một xã hội cởi mở, chào đón sự thay đổi, đồng thời chuẩn bị kỹ càng cho những gì sắp tới. Tuy nhiên, ông cũng cho rằng ngay cả khi trọng tâm của CMCN 4.0 là công nghệ, con người vẫn không nên trở nên quá phụ thuộc vào chúng, mà nên nắm bắt, tận dụng những công nghệ này để làm cho cuộc sống tốt đẹp hơn.

Chủ tịch WEF ASEAN Klaus Schwab đánh giá cao việc tổ chức WEF tại Hà Nội, thủ đô của Việt Nam, một trong quốc gia phát triển nhanh nhất trong khu vực, với nhiều dự án khởi nghiệp năng động, đóng vai trò quan trọng trong tiến trình tiến tới CMCN 4.0 sắp tới. Ông mong rằng đây sẽ là nơi để lãnh đạo những dự án này có thể trao đổi kinh nghiệm, tìm ra hướng đi trong thời gian tới. Chủ tịch WEF ASEAN Klaus Schwab cũng nhấn mạnh về vai trò then chốt của giới trẻ như một lực lượng chủ chốt trong thời đại CMCN 4.0 sắp tới. Chủ tịch WEF ASEAN cũng chào đón sự tham dự tích cực hơn của Việt Nam trong quá trình tiến tới CMCN 4.0.

Trong bài phát biểu chào mừng, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng, chúng ta cùng chứng kiến cả thế giới đang trong xu hướng tăng cường hợp tác, liên kết kinh tế quốc tế dựa trên sự phát triển và những thành tựu khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, đặc biệt là các công nghệ trọng tâm của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã và đang làm thay đổi sâu sắc đời sống xã hội.

Trong bối cảnh đó, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam khẳng định, đối với Việt Nam cũng như các nước trong khu vực ASEAN, việc tiếp cận tầm nhìn chiến lược, xác định cơ hội và thách thức trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là con đường nhanh và hiệu quả để lựa chọn những định hướng, giải pháp quốc gia tạo bước phát triển đột phá, rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển với các nước trên thế giới. Ở đó, cũng tạo ra cơ hội cho giới trẻ ASEAN phát huy năng lực trí tuệ, sáng tạo để biến thách thức thành thời cơ, chuyển hóa ý tưởng thành sản phẩm và gặt hái thành công trong quá trình khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho biết, thời gian vừa qua, Chính phủ Việt Nam đã xác định doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, là đối tượng trung tâm của nền kinh tế, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là động lực phục vụ tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững; đồng thời, cũng chủ động tăng cường năng lực tiếp cận cuộc cách mạng lần thứ tư.

Đến nay, Việt Nam đã cơ bản hình thành, phát triển được hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia tương đối hoàn chỉnh, bước đầu thu hút được một số nguồn lực phát triển trong nước và quốc tế; đã thiết lập một số hành động dựa trên tiềm lực quốc gia để nắm bắt cơ hội và chủ động ứng phó với các tác động của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam Chu Ngọc Anh đề xuất Hội nghị tập trung thảo luận những ý tưởng, sáng kiến nhằm thúc đẩy hợp tác giữa các nước ASEAN và các đối tác toàn cầu để đưa khu vực Đông Nam Á thực sự trở thành trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, chủ động kiến tạo, làm chủ và khai thác hiệu quả các thành tựu của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư góp phần xây dựng nền kinh tế, xã hội các quốc gia ASEAN ngày càng trở nên thông minh, hiệu quả hơn.

Theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, Chính phủ Việt Nam đang xây dựng Chiến lược khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tầm nhìn đến năm 2035; kịch bản cách mạng công nghiệp lần thứ tư cho Việt Nam. Trong quá trình xây dựng và triển khai các chiến lược, kế hoạch hành động của mình, Việt Nam luôn mong muốn được hợp tác và đồng hành cùng với WEF và các nước ASEAN, sẵn sàng kết nối các doanh nghiệp, các nguồn lực về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nước với mạng lưới hỗ trợ đổi mới sáng tạo trong toàn ASEAN và trên toàn thế giới.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh bày tỏ mong muốn của Việt Nam được tăng cường trao đổi, đối thoại và nhận được sự chia sẻ, ủng hộ, hợp tác từ các nhà lãnh đạo, chuyên gia, doanh nghiệp của WEF, đặc biệt là cá nhân Giáo sư Klaus Schwab về các giải pháp, chương trình hành động thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ trong ASEAN, tăng cường năng lực liên kết giữa các nước ASEAN về đổi mới sáng tạo để phát huy tốt nhất những thời cơ, ứng phó hiệu quả với những thách thức của cuộc CMCN 4.0.

Tiếp đó, Phiên thảo luận trực tiếp có sự tham gia của CEO MBIC - Yasmin Mahmood; Giám đốc điều hành Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ, Công ty Google Ấn Độ - Rajan Anandan; Bộ trưởng Thể thao và Thanh niên Malaysia Syed Saddiq Syed Abdul Rahman; Biên tập viên cao cấp kênh truyền hình Deutsche Amrita Cheema; Giáo sư của trường Đại học quản lý Singapore Annie Koh, Giám đốc điều hành, Tổng công ty VNG Việt Nam, Lê Hồng Minh.

Nếu Hội nghị WEF ASEAN được đánh giá là cơ hội lớn để các nước ASEAN đánh giá thời cơ, cũng như khắc phục các thách thức trong kỷ nguyên công nghệ số. Diễn đàn mở về Khởi nghiệp sáng tạo trong thời đại CMCN 4.0 sẽ bàn về cách khởi nghiệp tại ASEAN có thể thúc đẩy các cơ hội mới như thế nào trong CMCN 4.0.

Về việc ASEAN đã thực sự đón nhận làn sóng của CMCN 4.0 hay chưa, Giáo sư của trường Đại học quản lý Singapore Annie Koh cho rằng, ASEAN đang rất phấn khích với với CMCN 4.0. Giáo sư Annie Koh cho biết, 2 năm trước, chúng ta nói nhiều về việc xây dựng bản sắc ASEAN và giờ đây chúng ta bàn về số hóa và công nghệ trong ASEAN. Có thể nói, số phận của ASEAN nằm trong tay thanh niên ASEAN và việc chúng ta nắm bắt được CMCN 4.0. Bà Annie Koh cho rằng, ASEAN chúng ta cần nắm chắc được 4 chữ "I" trong đó có Identity - bản sắc; Innovation - sáng kiến, theo đó chú trọng tới những tiến bộ về công nghệ; Inclusive- bao trùm, nhấn mạnh tới việc sử dụng công nghệ để lấp đầy khoảng cách số và chữ "I" cuối cùng là Intergration - sự hội nhập, chúng ta cần chăm chỉ hơn, đi đầu về xã hội. "Nếu chúng ta có đủ "4 chữ I" này thì ASEAN có thể sẵn sàng đi về tương lai", bà Annie Koh nhấn mạnh.

Đồng tình với quan điểm của bà Annie Koh, Giám đốc điều hành Khu vực Đông Nam Á và Ấn Độ, Công ty Google Ấn Độ - Rajan Anandan nhấn mạnh, tiềm năng của ASEAN ở vai trò và vị thế của các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs). Theo ông, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đóng góp phần trăm rất lớn vào GDP của khu vực, cũng như là lực lượng tạo ra phần lớn công việc cho người dân. Vì vậy, việc đào tạo kỹ năng của SMEs cũng vô cùng quan trọng.

Ông Rajan Anandan cho biết, vừa qua Google đã cam kết đào tạo 3 triệu chủ SMEs trong ASEAN để đảm bảo nền kinh tế số, thực sự khai thác được tốt nhất CMCN 4.0. Ông nhấn mạnh, SMEs là xương sống của nền kinh tế ASEAN. Về phía Google, chúng tôi muốn đảm bảo giải quyết được rào cản ngăn cản các công dân của các nước tiếp cận mạng Internet, chúng tôi sẵn sàng thảo luận với chính phủ các nước giải quyết những vấn đề liên quan tới chính sách. Chúng tôi phấn khích với môi trường Việt Nam và muốn các bạn khai thác tốt nhất Google để phát triển.

Là một người trẻ tuổi nhưng lại giữ cương vị khá cao trong Chính phủ Malaysia, Bộ trưởng Thanh niên và Thể thao Malaysia Syed Saddiq Syed Abdul Rahman cho rằng, CMCN 4.0 tạo ra rất nhiều cơ hội cho thế hệ trẻ, đặc biệt là khi chúng ta đang có một nền giáo dục rất tốt. Chúng ta không thể hình dung thế giới 20 năm tới sẽ ra sao. Thời gian đào tạo cũng sẽ nhiều hơn nhưng chi phí có thể rẻ đi vì đã được số hóa. Vì thế, chúng ta sẽ chỉ tập trung vào những gì chúng ta cần học mà thôi.

Dù có những lo lắng về tỷ lệ thất nghiệp tăng hay một số việc làm sẽ bị xóa bỏ khi mọi thứ được tự động hóa toàn toàn nhưng theo Bộ trưởng Thể thao và Thanh niên Malaysia Syed Saddiq Syed Abdul Rahman, tương lai đang khá lạc quan khi dân số ASEAN tương đối trẻ, còn nhiều tiềm năng để phát triển, cộng đồng kinh doanh tăng trưởng tốt.

Bộ trưởng cho biết, từ năm 2001, Chính phủ Malaysia đã tập trung tạo ra một hành lang số, nỗ lực tạo ra một Thung lũng Sillicon và khuyến nghị thanh niên Malaysia chuẩn bị cho cuộc CMCN 4.0. Tương lai đang vô cùng sáng lạn và điều quan trọng nhất là giới trẻ sẽ tham gia vào quá trình thay đổi này như thế nào, Bộ trưởng Syed Saddiq Syed Abdul Rahman nhấn mạnh.

Bộ trưởng Syed Saddiq Syed Abdul Rahman cho rằng, nhiều người trẻ hiện nay có năng lực rất tốt và đã đến lúc các Chính phủ, lãnh đạo của các tập đoàn, công ty cần nhìn nhận lại về vai trò của người trẻ và đưa ra những chính sách thích hợp về giáo dục, sử dụng nhân tài. “Tương lai của cuộc CMCN 4.0 sẽ được định nghĩa bởi những người trẻ như chúng tôi”, Bộ trưởng Syed Saddiq Syed Abdul Rahman khẳng định.

Theo CEO MBIC - Yasmin Mahmood, cuộc CMCN 4.0 đang diễn ra rất nhanh chóng. Nếu như trước đây, phải mất đến 25 năm để điện thoại đạt được con số 100 triệu người sử dụng thì điện thoại thông minh chỉ mất có 16 năm để đạt được con số này. Thậm chí trò game Angry Birds chỉ mất có 35 ngày để đạt được con số 50 triệu người dùng.

Tốc độ phát triển công nghệ hiện nay đang diễn ra nhanh, làm thế nào để các quốc gia có thể sử dụng các yếu tố nội tại để trở thành người chiến thắng trong cuộc cạnh tranh này? Những người chiến thắng sẽ là những người nắm bắt được cơ hội. Vậy trong cuộc CMCN 4.0, các quốc gia cần phải chuẩn bị như thế nào.

Bà Yasmin Mahmood khuyến nghị, với cuộc CMCN 4.0 sẽ có những khó khăn, thách thức trong ngắn hạn trước khi thu được những lợi ích trong dài hạn. Vì vậy, các Chính phủ cần có những chính sách thích hợp để tận dụng được những cơ hội từ cuộc Cách mạng này.

Chia sẻ câu chuyện khởi  nghiệp, Giám đốc điều hành, Tổng công ty VNG Việt Nam - Lê Hồng Minh cho biết, thế hệ của ông là một thế hệ may mắn khi sinh trưởng đúng vào thời điểm máy tính để bàn đã khá phổ biến và mạng internet đã bắt đầu xuất hiện rộng rãi.

Máy tính và mạng internet – những khái niệm mà các bạn trẻ ở đây ngày nay cho rằng rất bình thường thì 20 năm trước, ở thế hệ của chúng tôi là một điều kỳ diệu. Trong bối cảnh đó, chúng tôi đã quyết định xây dựng công ty, sự nghiệp của riêng mình. Những điều chúng tôi coi là kỳ diệu thì đã trở thành những điều bình thường trong tương lai. Ông Minh chia sẻ, thế hệ trẻ ngày nay nên hình dung về tương lai 20 năm nữa: Đó chính là tương lai của các bạn. Các bạn hãy xây dựng một công ty hàng tỷ USD tại Việt Nam và châu Á. Đừng cho rằng những gì chúng ta đang tiếp nhận là bình thường. Đừng làm những điều bình thường, hãy làm những điều khác biệt. Đó chính là cách chúng ta phát triển.

Đưa ra lời khuyên cho giới trẻ, ông Lê Hồng Minh cho rằng, giới trẻ nên kiên định với sở thích của mình, dám làm những điều mình hứng thú. “Tôi hy vọng 20 năm nữa, Diễn đàn Kinh tế thế giới sẽ tìm đến các bạn để phỏng vấn về cách các bạn đã khởi nghiệp như thế nào”.

Cuối cùng, các diễn giả thống nhất gửi tới giới trẻ một thông điệp rằng: "Các bạn hãy nghĩ về giấc mơ, những điều kỳ diệu tạo cảm hứng cho các bạn trong tương lai. Khi cơ hội gõ cửa, chúng ta hãy mở cửa. Bản sắc chỉ có thể được tạo dựng nếu chúng ta có đam mê."/.