Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đấu giá tài sản do Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày cho biết, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII đã cho ý kiến về dự án Luật này. Trên cơ sở ý kiến của các đại biểu Quốc hội, dự thảo Luật đã được tiếp thu, chỉnh lý gồm 8 Chương, 81 Điều, trong đó quy định về nguyên tắc, trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản, thù lao dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá tài sản, xử lý vi phạm, hủy kết quả đấu giá tài sản, bồi thường thiệt hại và quản lý nhà nước về đấu giá tài sản.
Báo cáo giải trình cho thấy, nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) và các công ty quản lý tài sản khác. Một số ý kiến đề nghị không quy định về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của VAMC trong dự án Luật. Ý kiến khác cho rằng việc quy định xử lý nợ xấu tại dự án Luật là không phù hợp, không đảm bảo linh hoạt; đề nghị giao Chính phủ quy định về vấn đề xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.
Đại biểu Trần Văn Minh (Quảng Ninh) phát biểu tại Hội trường sáng 24/10. (Ảnh: Đỗ Thoa)
Nêu quan điểm về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của các tổ chức tín dụng trước đây được các ngân hàng thương mại cổ phần thực hiện theo Luật Các tổ chức tín dụng và trong giai đoạn trước tháng 5/2013, tình hình nợ xấu ở nước ta là rất nghiêm trọng, ảnh hưởng xấu đến an toàn hệ thống tiền tệ quốc gia. Ngày 18/5/2013, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 53/2013/NĐ-CP về thành lập, tổ chức và hoạt động của Công ty VAMC, quy định một số cơ chế đặc thù trong xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu nhằm góp phần xử lý nhanh nợ xấu, lành mạnh hóa tài chính, giảm thiểu rủi ro cho các tổ chức tín dụng và các doanh nghiệp, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng hợp lý cho nền kinh tế. VAMC được thực hiện nhiều phương thức để xử lý nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu, trong đó bán đấu giá tài sản chỉ là một trong các phương thức đó. Theo quy định của pháp luật hiện hành, VAMC có thể thực hiện cơ cấu lại khoản nợ xấu, hỗ trợ khách hàng vay, thỏa thuận với khách hàng vay về việc chuyển nợ thành vốn góp, vốn cổ phần để tham gia cơ cấu lại tài chính và hoạt động của khách hàng vay, bán nợ cho các tổ chức, cá nhân... Tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu mà VAMC đã mua được xử lý theo thỏa thuận của các bên; nếu không có thỏa thuận thì tài sản bảo đảm được bán đấu giá thông qua tổ chức đấu giá tài sản chuyên nghiệp hoặc VAMC tự bán đấu giá phù hợp với các quy định của pháp luật, bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch.
Đối với các công ty quản lý tài sản (AMC) do các tổ chức tín dụng thành lập, quyền và nghĩa vụ của các AMC thực hiện theo ủy quyền của tổ chức tín dụng, theo đó việc mua bán các khoản nợ và tài sản bảo đảm của các khoản nợ thực hiện theo thỏa thuận hoặc theo quy định tại điểm d, khoản 1, Điều 3 của dự thảo Luật. Đối với công ty Trách nhiệm hữu hạn mua bán nợ Việt Nam (DATC), được thành lập và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/1/2004 với mục tiêu góp phần lành mạnh hóa tình hình tài chính doanh nghiệp, thúc đẩy quá trình sắp xếp và chuyển đổi các doanh nghiệp nhà nước. Cũng như các AMC, trường hợp DATC thực hiện bán đấu giá các khoản nợ và tài sản qua hình thức đấu giá thì thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu giá tài sản.
Do vấn đề này còn có các loại ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất 2 phương án xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội. Phương án 1: Tại khoản 9 ,Điều 4 của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp đã sử dụng cụm từ “tổ chức mà Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng Việt Nam” để sử dụng cho VAMC. Do vậy, sử dụng cụm từ này để tiếp thu bổ sung mục 3, gồm 2 điều về đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu tại Chương IV; đồng thời bổ sung tại một số điều, khoản quy định chung trong Luật như khoản 2, Điều 2 về đối tượng áp dụng, điểm o, khoản 1 Điều 3 về tài sản đấu giá...
Phương án 2: Không quy định về việc đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu cũng như các quyền, nghĩa vụ liên quan đến đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu tại dự án Luật này để đảm bảo cơ chế thị trường và nguyên tắc đấu giá theo quy định của Luật này. Sau đó, đề nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định số 53/2013/NĐ-CP theo tinh thần của Luật này nhằm tránh các hệ lụy pháp lý về mặt tài chính sau khi xử lý nợ và đảm bảo tính phổ quát của Luật.
Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Trần Văn Minh (Quảng Ninh), Vương Ngọc Hà (Hà Giang) cho rằng: Việc quy định một số nguyên tắc về việc đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo khoản nợ xấu được thể hiện theo trình tự thủ tục phù hợp với tình hình xử lý nợ xấu nhưng vẫn tuân thủ các nguyên tắc quy định của Luật Đấu giá tài sản công khai, minh bạch và chịu sự kiểm soát của cơ quan quản lý có thẩm quyền. Quy định như vậy trong Luật sẽ tạo hành lang pháp lý đủ mạnh góp phần xử lý nợ xấu, đảm bảo khoản nợ xấu được nhanh chóng, hiệu quả, sớm lành mạnh hóa hoạt động hệ thống tín dụng và nền kinh tế. Tuy nhiên, đại biểu Trần Văn Minh đề nghị, cần quy định rõ về hình thức hành nghề của đấu giá viên tại tổ chức mà nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ do Chính phủ thành lập để xử lý nợ xấu tín dụng Việt Nam, được tự đấu giá nợ xấu và tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu.
Đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn) cho rằng, đấu giá nợ xấu và tài sản bảo đảm, chỉ nên quy định về nguyên tắc và giao Chính phủ quy định chi tiết. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khách quan của vấn đề, đại biểu đề nghị việc đấu giá không do Công ty quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam tự tiến hành mà phải được tiến hành một cách độc lập.
Thảo luận cho ý kiến về đấu giá viên, nhiều đại biểu cho rằng, đấu giá viên phải chịu trách nhiệm nếu có thiệt hại trong quá trình đấu giá. Phải có các quy định chế tài chặt chẽ để ngăn chặn tình trạng “quân xanh, quân đỏ”, tránh gây thất thoát cho ngân sách nhà nước, đồng thời, xác định rõ trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan đến tính hợp pháp của tài sản đưa ra đấu giá, xử lý trách nhiệm những trường hợp tham gia đấu giá có hành vi vi phạm, người trúng đấu giá không nhận được tài sản.
Đại biểu Hoàng Thị Thu Trang (Nghệ An) đánh giá dự thảo luật lần này có tính đột phá, để ngăn chặn tình trạng thông đồng hay "quân xanh, quân đỏ" là tình trạng đang nhức nhối hiện nay trong quá trình quản lý đấu giá bán tài sản. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khách quan, an toàn, đại biểu Hoàng Thị Thu Trang kiến nghị ngoài đấu giá viên, một phiên đấu giá có sự tham gia tích cực của nhiều đối tượng khác như thư ký, chuyên viên, đồng thời đại biểu này cũng đề nghị bổ sung các quy định về tiêu chuẩn, điều kiện, hành vi cấm đối với đấu giá viên.
Để hoạt động đấu giá hiệu quả, nhiều đại biểu kiến nghị nên xem xét mở rộng đối tượng được cấp Chứng chỉ hành nghề cho đấu giá viên là những người có bằng cử nhân các ngành tài chính, ngân hàng; quy định cụ thể thủ tục cấp Chứng chỉ hành nghề đấu giá; quy định chặt chẽ, rõ ràng các trường hợp thu hồi Chứng chỉ hành nghề đấu giá.
Ngoài những nội dung trên, trong phiên họp sáng nay, các đại biểu Quốc hội cũng thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau như: Về các loại tài sản phải bán thông qua đấu giá theo quy định của pháp luật; Về đào tạo và cấp chứng chỉ hành nghề cho đấu giá viên; Về tổ chức xã hội - nghề nghiệp toàn quốc của đấu giá viên; Về tổ chức đấu giá tài sản...
Chiều nay, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật tín ngưỡng, tôn giáo./.