Chiều ngày 28/5, thảo luận ở hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2016, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái đã tham gia giải trình và làm rõ thêm một số nội dung liên quan đến hoạt động của ngành Thanh tra và thanh tra trong hệ thống kiểm soát nội bộ nói chung liên quan đến lĩnh vực này.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái: Trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2016, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức được 19 cuộc thanh tra tại các tập đoàn, tổng công ty và các doanh nghiệp nhà nước. Qua hoạt động thanh tra, kết quả đáng ghi nhận, đã phát hiện với một số tiền khoảng 34.000 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi từ ngân sách nhà nước trên 1.000 tỷ đồng và suất toán loại khỏi quyêt toán. Đề nghị cơ quan có thẩm quyền xem xét xử lý trên 344.000 tỷ đồng, kiến nghị xử lý nhiều tập thể, cá nhân và chuyển sang cơ quan điều tra xem xét, xử lý là 16 vụ, với 17 đối tượng, đã khởi tố 7 vụ với 24 đối tượng. Đồng thời, cùng với việc phát hiện và kiến nghị xử lý về tiền, tài sản thì Thanh tra Chính phủ cũng làm rõ trách nhiệm của một số tổ chức và cá nhân.
Báo cáo không trung thực, có lợi, hòng tránh trách nhiệm
Qua kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra cho rằng, những tồn tại, hạn chế và những hậu quả đã xảy ra xuất phát từ báo cáo tài chính. Trong đó, báo cáo tài chính của một số doanh nghiệp Nhà nước tại thời điểm báo cáo, nhất là cuối năm chưa được trung thực và không chính xác, không phản ánh được tình hình vốn, tài sản nhà nước tại thời điểm báo cáo.
Do quan niệm báo cáo này phản ánh tình hình sức khỏe của doanh nghiệp, nên một số doanh nghiệp báo cáo không trung thực, không đầy đủ mà khi công khai ra thì người tiếp cận đầu tư, đặc biệt các nhà đầu tư, quản lý, hậu quả khó lường. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh bị lỗ, thất thoát, gây mất mát tài sản vốn nhà nước thì thường cố tình tạo ra khoản có lợi mà không có thật để che giấu những khoản đó, hòng tránh trách nhiệm, tiếp tục tìm cơ hội khắc phục.
Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái tại phiên thảo luận. (Ảnh: TH).
Các cơ quan thanh tra, kiểm tra ngoài doanh nghiệp, các cơ quan thanh tra trong nội bộ phải kiểm tra và phát hiện, nếu phát hiện thì báo cáo để chỉnh sửa, hoàn thiện báo cáo. Tuy nhiên, nhiều trường hợp không có phát hiện, do đó, khi xử lý những thông tin trên báo cáo tài chính, hết sức nguy hiểm, phức tạp.
“Doanh nghiệp mà bị bệnh rồi nhưng bác sĩ không chẩn đoán, phát hiện được, không bóc tách được loại bệnh, và không có đơn thuốc thì bệnh càng ngày càng nặng thêm và đi đến phá sản là điều đương nhiên”, Tổng Thanh tra nói.
Tổng Thanh tra Lê Minh Khái chỉ ra điểm sai lớn nhất là sai về hạch toán doanh thu chi phí, kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh, nộp thuế không được hạch toán và không được hình thành đầy đủ trong báo cáo…
Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm toán
Trên cơ sở đó, Tổng thanh tra Chính phủ đề nghị sắp tới phải tăng cường hoạt động hiệu lực, hiệu quả của hội nghề nghiệp, đặc biệt là hội kế toán, kiểm toán có trách nhiệm trong việc xử lý đạo đức nghề nghiệp.
Đồng thời, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và kiểm toán. Phải có một cơ chế khuyến khích lãnh đạo các doanh nghiệp, đặc biệt là Tổng giám đốc khi điều hành, quản lý, sử dụng vốn, tổ chức kinh doanh làm có lãi hơn mức bình thường thì phải có một cơ chế % để động viên, khuyến khích.
“Nếu chúng ta đánh đồng, sai thì xử lý trách nhiệm nhưng làm ra phần có lợi nhiều hơn thì chúng ta không có thái độ rõ ràng thì tôi nghĩ không khuyến khích. Do đó, trong cơ chế thị trường, chúng ta phải quan tâm tới giải pháp này, Tổng Thanh tra lưu ý./.