Chiều 16/10, Ủy ban thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm không tổ chức HĐND tại các phường thuộc quận, thị xã của Hà Nội nhiệm kỳ 2021-2026.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu điều khiển Phiên họp. Ảnh: daibieunhandan.vn
Chủ tịch UBND quận bổ nhiệm, cách chức Chủ tịch phường
Theo dự thảo, Chính phủ đề xuất thực hiện thí điểm việc không tổ chức hội đồng nhân dân (HĐND) phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021 - 2026.
Tại những phường nơi thực hiện thí điểm, HĐND phường chấm dứt hoạt động khi nhiệm kỳ 2016 - 2021 kết thúc, UBND phường nhiệm kỳ 2016 - 2021 tiếp tục hoạt động cho đến khi UBND phường nhiệm kỳ 2021 - 2026 được thành lập.
Không có HĐND phường, HĐND quận, thị xã sẽ được giao quyết định dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn; dự toán thu, chi ngân sách phường; điều chỉnh dự toán ngân sách phường trong trường hợp cần thiết; phê chuẩn quyết toán ngân sách phường.
Quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án trên địa bàn phường theo quy định của pháp luật.
Quyết định danh mục các chương trình, dự án thuộc kế hoạch đầu tư trung hạn nguồn ngân sách nhà nước trên địa bàn phường; quyết định chương trình, dự án đầu tư quan trọng trên địa bàn phường được đầu tư từ nguồn vốn ngân sách nhà nước.
Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật ở phường; giám sát văn bản quy phạm pháp luật của ủy ban nhân dân phường; giám sát việc thực hiện ngân sách phường đã được Hội đồng nhân dân quận, thị xã quyết định
UBND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường sẽ lập dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, dự toán thu, chi ngân sách địa phương (bao gồm dự toán thu, chi ngân sách các phường), trình hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định.
Căn cứ vào dự toán ngân sách được giao, quyết định cụ thể dự toán thu ngân sách nhà nước trên địa bàn, dự toán thu, chi ngân sách địa phương và phân bổ dự toán ngân sách cấp mình và ngân sách các phường, điều chỉnh dự toán ngân sách địa phương trong trường hợp cần thiết, quyết định các chủ trương, biện pháp triển khai thực hiện ngân sách.
Lập quyết toán thu, chi ngân sách địa phương (bao gồm ngân sách các phường), trình HĐND cùng cấp phê chuẩn. Phê duyệt kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của phường.
Đáng chú ý, theo dự thảo, chủ tịch UBND quận, thị xã nơi không tổ chức HĐND phường có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, điều động, cách chức, khen thưởng, kỷ luật chủ tịch, phó chủ tịch, ủy viên UBND phường. Tuyển dụng, sử dụng, quản lý, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức phường.
Thẩm tra sơ bộ nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Pháp luật và đại biểu dự họp tán thành với việc trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc trình Quốc hội ban hành Nghị quyết về việc thí điểm không tổ chức HĐND phường tại thành phố Hà Nội nhiệm kỳ 2021- 2026. Việc Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết để quy định việc thí điểm là phù hợp, bảo đảm cơ sở pháp lý.
Tuy nhiên cơ quan thẩm tra lưu ý, việc thí điểm không tổ chức HĐND phường là vấn đề rất hệ trọng nên vừa phải căn cứ vào các nghị quyết, kết luận của Trung ương, của Bộ Chính trị, vừa phải căn cứ vào yêu cầu thực tiễn cuộc sống đòi hỏi phải tiếp tục đổi mới, cải cách tổ chức bộ máy tinh gọn, giảm tầng nấc trung gian, giảm thủ tục hành chính để phục vụ người dân, doanh nghiệp được tốt hơn, hiệu lực, hiệu quả hơn.
Làm rõ mô hình UBND phường
Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, đây là vấn đề liên quan đến cơ chế chính sách đặc thù cho thành phố Hà Nội, vậy tại sao chưa trình luôn cơ chế chính sách đặc thù cho Hà Nội, hiện đang tắc ở chỗ nào?. Theo bà, cần làm sớm để trình Quốc hội thông qua, tạo điều kiện cho Hà Nội phát triển nhanh.
Bà Nga cũng cho rằng không tổ chức HĐND là vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau vì trước đây đã thí điểm không tổ chức HĐND tại 10 tỉnh thành, bây giờ lại thí điểm, vì vậy cần làm rõ lần này khác với lần trước như thế nào? .
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng Phan Thanh Bình đề nghị, làm rõ mô hình UBND phường khi không có HĐND bởi lẽ nhiệm vụ của UBND khác với Ủy ban hành chính. “Giờ giữ nguyên nhiệm vụ của UBND và được quyền quyết định các vấn đề kinh tế, ngân sách, an ninh, quốc phòng vậy đó là nhiệm vụ của Ủy ban hành chính hay của UBND? Cần làm rõ mô hình là UBND hay Ủy ban hành chính?” – ông đặt vấn đề.
Cùng chung quan điểm, Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cũng cho rằng mô hình trên phù hợp với mô hình Ủy ban hành chính và cần phân cấp cho Chủ tịch UBND phường trong việc quản lý cán bộ trong tuyển dụng, bổ nhiệm, cán bộ, nếu để UBND quận quyết định là không sát với tình hình thực tế.
Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết: Chính phủ mới thông qua nghị quyết còn cơ chế chính sách Chính phủ sẽ trình sau.
Về tuyển dụng công chức của cấp phường, theo Bộ trưởng, kết luận Nghị quyết số 46 của Bộ Chính trị đã nêu rõ bộ máy do UBND thị xã, quận thành lập cho nên bộ máy công chức phải do cấp trên là thị xã, quận bổ nhiệm. Vì vậy, cần phải bám theo Nghị quyết số 46 của Bộ chính trị. Bên cạnh đó, nên giữ nguyên tên gọi là UBND vì Nghị quyết số 46 của Bộ Chính trị đã nêu như vậy.
Báo cáo thêm về việc giám sát đối với những nơi không tổ chức HĐND, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, sau này hướng tới sẽ tăng thẩm quyền cho tổ đại biểu HĐND quận để phục vụ chức năng giám sát và phát huy vai trò của MTTQ.
Về tên gọi, theo ông Nguyễn Đức Chung nên giữ nguyên là UBND vì nếu đổi tên gọi sau này phải thay đổi giấy tờ của người dân sẽ rất phức tạp. Để tên UBND phường cho phù hợp với nguyện vọng của người dân, đặc biệt nếu đổi tên thành Ủy ban hành chính tiến trình xây dựng chính quyền điện tử sẽ bị chậm lại./.