Bảo tồn và phát triển chăn nuôi bền vững giống gà tại Lạc Thủy

Nhắc đến giống gà quý hiếm tại Việt Nam người ta thường nghĩ đến ngay gà Đông Tảo, gà Hồ,… Tuy nhiên, có một giống gà đặc hữu, quý hiếm không kém ở Hòa Bình đã được các nhà khoa học phát hiện và đang từng bước tạo dựng được thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường, đó là gà Lạc Thủy.

Nhằm duy trì, tạo nguồn gen gà quý và tiến tới xây dựng thương hiệu cho sản phẩm gà đồi Lạc Thủy, đồng thời xác định được tầm quan trọng của nông nghiệp, nông dân, nông thôn, trong những năm qua, huyện Lạc Thuỷ đã phối hợp nhân rộng mô hình nuôi gà bản địa với sự hỗ trợ của Viện chăn nuôi, Chi cục Thú y Hòa Bình và các doanh nghiệp sản xuất con giống trên địa bàn; từ đó góp phần thực hiện thành công chương trình xây dựng nông thôn mới và thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp huyện nhà.

Là giống gà địa phương được bà con nông dân huyện Lạc Thủy nuôi từ lâu, khi trưởng thành gà Lạc Thủy có ngoại hình gần giống với gà Mía (Sơn Tây), nhưng qua khảo sát đánh giá của các chuyên gia Viện Chăn nuôi, giống gà Lạc Thủy có một số điểm khác biệt và ưu điểm vượt trội hơn hẳn. Giống gà này là một trong những giống gà nội thuần nhất, đồng nhất về ngoại hình và có nguồn gen đặc hữu còn tiềm ẩn. Bộ lông mã đẹp, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng trong các dịp lễ, tết. Lông mọc sớm nên có sức đề kháng khá tốt với thời tiết, thích hợp nuôi cả 4 mùa trong năm. Gà con có bộ lông đồng nhất màu trắng ngà, tốc độ mọc lông “siêu nhanh”, chỉ sau 1 tuần tuổi đã mọc hết lông cánh, sau 4 tuần tuổi có thể phân biệt trống, mái qua đặc điểm ngoại hình. Đây là đặc điểm nổi bật nhất của giống gà Lạc Thủy mà không giống gà nào khác có được. Khi trưởng thành, con mái có lông màu lá chuối khô nhạt, hơi giống với gà mía, trọng lượng khoảng 1,5kg; con trống có bộ lông màu mận chín, trọng lượng khoảng 2kg, chân nhỏ, da chân vàng, da thịt vàng, khá dễ nuôi và dễ tiêu thụ. Thời gian nuôi gà thịt khoảng 4 - 4,5 tháng, tỉ lệ nuôi sống khoảng 90- 93%. Gà chăn nuôi tốt ở phương thức nuôi nhốt và chăn thả, thích hợp với quy mô nuôi hộ gia đình, trang trại và bán trang trại.

So với những vật nuôi khác thì gà bản địa của Lạc Thủy có nhiều ưu điểm nổi trội đã nhanh chóng được thị trường đón nhận, mở ra hướng phát triển đầy hứa hẹn. Nhận thấy hiệu quả kinh tế đem lại khá cao, những năm gần đây, bà con nông dân trên địa bàn huyện Lạc Thủy đã chuyển đổi diện tích vườn, đồi sang làm trang trại để nuôi gà. Mô hình này được nhân rộng ở khắp các thôn, xóm; nhiều hộ tập trung chăn nuôi gà với quy mô lớn, lên tới hàng nghìn, hàng vạn con mỗi năm. Hiện tại, trên địa bàn huyện có quy mô gần 1,0 triệu con với 120 trang trại, gia tại nuôi gà theo sản xuất an toàn. Phát triển chăn nuôi gà Lạc Thuỷ đã đem lại giá trị kinh tế cao cho người nông dân, góp phần xoá đói, giảm nghèo, nâng cao thu nhập cho người dân. Trong đó, mô hình của gia đình anh Trần Đình Liêm, thôn Đồng Đễ, xã Đồng Tâm (Lạc Thủy) là một điển hình. Trên vườn vải thiều bằng phẳng, rộng rãi, anh dùng lưới thép B40 chia thành 6 khu, làm chuồng trại và bắt đầu nuôi gà. Ngay lứa đầu tiên, anh đã nuôi 3.000 con gà, dù gặp những khó khăn vì chưa có kinh nghiệm trong chăm sóc và phòng, chống dịch bệnh cho gà nhưng anh đã thắng lợi. Lứa gà đó bán được với giá cao, anh có vốn để tiếp tục đầu tư, mở rộng quy mô. “Đây là giống gà bản địa, phải nuôi theo hình thức chăn thả nên cần diện tích rộng rãi. Mình vừa nuôi, vừa học hỏi kinh nghiệm từ các hộ nuôi trước và qua sách báo nên cũng không gặp quá nhiều khó khăn”, anh Liêm cho biết.

Theo anh Liêm, thời điểm gia đình anh nuôi nhiều nhất lên tới 1,2 vạn con gà/lứa. Còn hiện tại, anh đang nuôi 4.000 con và chỉ khoảng 10 ngày nữa là có thể xuất bán. Ngoài nuôi gà thịt, anh còn nuôi thêm 2.000 con gà mái đẻ trứng. Riêng năm ngoái, anh đã xuất bán ra thị trường khoảng 7 tấn gà, trừ chi phí đem lại thu nhập khoảng 300 triệu đồng.

Một hộ chăn nuôi khác cũng chuyên tâm phát triển và tham gia bảo tồn giống gà Lạc Thủy bản địa là ông Trần Minh Quyến ở thôn Phú Thắng, xã Phú Thành. Hàng năm gia đình ông duy trì nuôi 1.000 con gà mái đẻ, gà được nuôi nhốt kết hợp chăn thả giúp tận dụng diện tích đất vườn hiện có. Ông Quyến cho biết:“Gà Lạc Thủy có màu lông đẹp, hợp thị hiếu người tiêu dùng, đặc biệt trong các dịp lễ, tết; chất lượng thịt thơm ngon, dai ngọt, nên gà sản xuất đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Với 1.000 gà đẻ mỗi ngày gia đình ông thu hoạch được khoảng 400 quả trứng, trong đó đưa vào ấp 200 quả, còn lại 200 quả bán ra thị trường với giá 6.000 đồng/quả”.  Có thể nói, thành công lớn nhất của những hộ nông dân nuôi gà Lạc Thủy chính là sự ủng hộ, tin dùng của người tiêu dùng trên khắp mọi miền đối với sản phẩm của mình, không chỉ ở giá thành hợp lý, mà chính yếu là chất lượng sản phẩm. Bằng thực tế, gà Lạc Thuỷ đã được Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học công nghệ cấp Bằng bảo hộ chứng nhận tại Quyết định số 19793/QĐ-SHTT ngày 19/3/2019. Điều này không chỉ khẳng định thương hiệu gà Lạc Thủy trên thị trường mà còn mở ra nhiều cơ hội để đưa giống gà Lạc Thủy quê hương đến với đông đảo hộ gia đình chăn nuôi, giúp người nuôi gà gia tăng lợi nhuận về kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống nhờ vào nguồn gà giống mang gen bản địa chất lượng.

Để bảo tồn nguồn gen và phát triển giống gà quý hiếm của địa phương theo hướng chăn nuôi bền vững, cũng như đáp ứng nhu cầu tiêu dùng hiện nay, huyện Lạc Thủy đang thực hiện các cơ chế hỗ trợ, các mô hình liên kết tạo điều kiện thuận lợi cho người chăn nuôi và các thành phần kinh tế; trích nguồn kinh phí xây dựng nhãn hiệu tập thể gà Lạc Thủy; tuyên truyền, vận động người dân tiếp tục đầu tư mở rộng vùng sản xuất cũng như quy mô đàn để từng bước nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả chăn nuôi, tăng sức cạnh tranh sản phẩm, đưa sản phẩm gà Lạc Thủy đến với mọi miền của đất nước./.