Những điệu dân ca của đồng bào người Thái tại các điểm du lịch cộng đồng luôn có sức hút đối với du khách.
Du lịch cộng đồng là loại hình du khách chọn nhà dân làm nơi sinh hoạt, vui chơi giải trí để tìm hiểu những nét văn hóa đặc trưng, tham gia các hoạt động, trải nghiệm cùng với người dân bản địa. Đây là nét mới trong phát triển du lịch nói chung; qua đó từng bước tạo đột phá quan trọng, thu hút ngày càng đông người dân địa phương cùng liên kết, tham gia làm du lịch sinh thái một cách bền vững.
Tại tỉnh miền núi Điện Biên, những năm gần đây đã có khá nhiều hộ dân mạnh dạn đầu tư, biến những mảnh đất thuần nông trở thành điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, thu hút du khách đến thưởng ngoạn, tìm hiểu nét văn hóa, phong tục, tập quán đặc trưng. Các mô hình homestay; khu du lịch văn hóa và sinh thái; mô hình bản văn hóa du lịch cộng đồng... đã và đang trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn, thu hút nhiều du khách tới tham quan, chụp ảnh, kết nối các chuỗi sản phẩm du lịch văn hóa trên địa bàn.
Đặc biệt, nhờ đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền nên người dân các địa phương trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã thấy rõ hơn ý nghĩa của việc phát triển du lịch nói chung, loại hình du lịch cộng đồng nói riêng. Bà con còn được đào tạo, bồi dưỡng về kỹ năng làm du lịch, phục vụ khách tham quan... nhờ đó, hoạt động du lịch cộng đồng đã phát triển theo hướng bài bản hơn, chuyên nghiệp hơn; chất lượng phục vụ du khách cũng dần được nâng lên. Hình ảnh quen thuộc tại các điểm du lịch cộng đồng ở tỉnh Điện Biên đó là những căn nhà sàn của người Thái vẫn còn nguyên nét đặc trưng với các vật dụng cần thiết như: chăn, ga, gối, đệm, màn... Du khách đến đây có thể trải nghiệm việc đi bộ khám phá bản, thả lưới đánh cá, trồng rau, bẻ ngô, thưởng thức ẩm thực dân tộc Thái cùng người dân bản địa. Mô hình du lịch cộng đồng đã mang lại những thành công nhất định, tạo công ăn việc làm cho bà con.
Anh Lò Văn Long, chủ một nhà nghỉ cộng đồng ở bản Phiêng Lơi, thành phố Điện Biên Phủ cho biết: “Trước đây gia đình tôi chủ yếu làm nương rẫy, vất vả nhưng thu nhập không được bao nhiêu. Thực hiện chủ trương của nhà nước, tôi đã tham gia mô hình phát triển du lịch cộng đồng. Đến nay, việc làm dịch vụ phục vụ du khách đã mang lại thu nhập ổn định cho các thành viên trong gia đình. Tính ra, bình quân mỗi tháng gia đình tôi cũng thu được từ 12 - 15 triệu đồng từ việc phát triển mô hình du lịch cộng đồng”.
Tìm hiểu được biết, với các giải pháp đồng bộ, Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân các dân tộc tỉnh Điện Biên đã thu được những kết quả đáng mừng trong phát triển mô hình du lịch cộng đồng; nỗ lực đưa du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương. Kết quả quan trọng hàng đầu đó là lượng khách du lịch đến Ðiện Biên đã liên tục tăng lên trong các năm gần đây, bao gồm cả khách du lịch trong nước và du khách quốc tế. Cụ thể, lượng du khách đến Điện Biên trong 6 tháng đầu năm 2019 là khoảng trên 586.000 lượt, đạt 70,6% so với kế hoạch năm, tăng 19,5% so với cùng kỳ năm 2018. Tổng thu từ hoạt động du lịch 6 tháng đầu năm 2019 ước đạt 855,8 tỷ đồng, đạt 63% so với kế hoạch năm, tăng 32,9% so cùng kỳ 2018. Trên địa bàn toàn tỉnh hiện có hơn 20 điểm du lịch cộng đồng. Loại hình du lịch cộng đồng không chỉ thu hút khách du lịch thập phương, mà còn tạo ra nhiều việc làm, và nâng cao thu nhập cho người dân Điện Biên.
Chuẩn bị phòng nghỉ cho khách du lịch tại bản Phiêng Lơi, thành phố Điện Biên Phủ.
Theo ông Phạm Việt Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Điện Biên, việc phát triển hình thức du lịch cộng đồng là định hướng phát triển của tỉnh Điện Biên nhằm thu hút du khách trong và ngoài nước đến mảnh đất Điện Biên để trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc ở đây. Các mô hình du lịch cộng đồng ra đời đã góp phần tạo ra bước chuyển đổi tích cực về cơ cấu kinh tế, góp thêm cách làm giàu bền vững ngay trên những mảnh đất giàu tiềm năng du lịch.
Thực tế thời gian qua ở tỉnh Điện Biên cho thấy, hiện nay lượng du khách đến với các mô hình du lịch cộng đồng khá đông, nhu cầu lưu trú lớn. Tuy nhiên để làm du lịch loại này không phải hộ nào cũng làm được, mà còn phải lựa chọn địa điểm phù hợp và có cảnh quan, đòi hỏi hộ kinh doanh cũng có một số vốn đối ứng nhất định và lòng nhiệt tình. Mặt khác, hạn chế lớn nhất trong phát triển du lịch cộng đồng ở Điện Biên đó là hạ tầng thiếu đồng bộ; giao thông đi lại khó khăn; thiếu sự kết nối giữa các điểm du lịch cộng đồng; bản sắc văn hóa của một số cộng đồng đang dần bị mai một... Để khắc phục các vấn đề trên, cùng với sự đầu tư của nhà nước trong phát triển hạ tầng, vấn đề quan trọng đặt ra đối với các điểm du lịch cộng đồng là cần nâng cao hơn nữa chất lượng dịch vụ du lịch, chú trọng việc xây dựng thương hiệu du lịch cộng đồng của địa phương; quan tâm giữ gìn, phát triển các giá trị văn hóa truyền thống; tăng cường tuyên truyền, quảng bá loại hình du lịch cộng đồng của tỉnh Điện Biên đến với du khách trong và ngoài nước.
Có thể thấy, phát triển loại hình du lịch cộng đồng ở tỉnh Điện Biên đã mang lại nhiều lợi ích, không chỉ giải quyết việc làm, gia tăng thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo vệ môi trường sinh thái và bảo tồn, phát huy nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc. Tiếp tục khai thác có hiệu quả những tiềm năng, thế mạnh du lịch cộng đồng theo hướng bền vững là điều kiện để tỉnh Điện Biên sớm đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương; từ đó thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển, đồng thời góp phần nâng cao đời sống của đồng bào các dân tộc trên địa bàn toàn tỉnh./.