Lộ diện nhiều dấu tích kiến trúc mới tại Hoàng thành Thăng Long

Thứ tư, 08/04/2020 08:47
(ĐCSVN) – Nhiều dấu tích kiến trúc mới về Hoàng thành Thăng Long tiếp tục được hé mở khi Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội, Viện Khảo cổ học công bố kết quả đợt khai quật khảo cổ học mới nhất tại khu vực chính điện Kính Thiên.

Phát hiện nhiều dấu tích, di vật tại Hoàng thành Thăng Long

Phát hiện nhiều dấu tích kiến trúc mới

Hoàng Thành Thăng Long nói riêng và Kinh Thành Thăng Long nói chung là một khu di tích rộng lớn, phong phú và phức tạp, việc nhận diện kiến trúc của Hoàng Thành không thể một sớm một chiều mà phải trường kỳ, tỉ mỉ và từng bước. Gần đây nhất, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội phối hợp với Viện Khảo cổ học đã thực hiện khai quật khu vực phía Đông Bắc nền điện Kính Thiên với tổng diện tích gần 990m2. Kết quả khai quật lần này đã có đóng góp thêm cơ sở khoa học về tính chất, niên đại, quy mô, chức năng và giá trị của các di tích tại Khu vực Chính điện Kính Thiên nói riêng, Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long nói chung.

Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội cho biết, tại đợt khai quật lần này, việc phát hiện cống nước gạch kiên cố thời Đại La đã chứng minh cho giả thiết khu vực trung tâm của thành Đại La vẫn là ở khu vực trung tâm Hoàng thành Thăng Long. Nhận định này là quan trọng vì nó sẽ giúp tìm hiểu quy mô thành Đại La. Hiểu quy mô thành Đại La sẽ giúp tìm hiểu quy mô thành Thăng Long thời Lý.

 
Dấu tích cống nước thời Đại La. (Ảnh: Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội cung cấp)

Bên cạnh đó, các kiến trúc thời Đinh - Tiền Lê, thời Lý, thời Trần tiếp tục phân bố ở khu vực sau nền điện Kính Thiên, chứng tỏ tính chất trung tâm khá đồng đều trên toàn bộ các vị trí đã khai quật tại khu vực Trung tâm và cũng là tương đồng với toàn bộ khu vực 18 Hoàng Diệu và Vườn Hồng.

Thời Lý phát hiện di vật tượng rồng đất nung kích thước rất lớn (có phần lớn hơn tượng rồng ở khu 18 Hoàng Diệu) cho thấy có thể có kiến trúc có quy mô lớn, quan trọng thời Lý ở đây.

Thời Trần các dấu tích kiến trúc ở đây có quy mô nhỏ. Hiện tượng dấu vết cháy rất nhiều (than tro) gợi đến việc sử sách chép về các cuộc chiến tranh vào cuối thời Trần thế kỷ 14 khiến cho kinh thành bị cháy nhiều lần thành tro bụi.

Về Thời Lê Sơ, thời Lê Trung Hưng, các dấu tích đã xuất lộ nhiều gợi lên nhiều giả thiết mới. Thời Lê Sơ có 2 dấu tích bó nền, 1 dấu tích kiến trúc có móng cột. Các dấu tích này phản ánh thời Lê Sơ xây dựng ở đây nhiều công trình quan trọng (dấu tích đất nền màu gạch đỏ và dấu tích dải nền trang trí hoa chanh được gia cố rất cẩn thận). Kiến trúc có móng cột chạy theo hướng Bắc Nam có thể là kiến trúc kiểu hành lang tương tự dấu tích của kiến trúc hành lang ở phía Tây Đoan Môn đã phát hiện năm 2013-2014. Điều này gợi ý về không gian kiến trúc chính điện Kính Thiên thời Lê Sơ ở phía sau nền điện Kính Thiên có phần thu hẹp lại hơn so với phần phía trước.

Thời Lê Trung Hưng hình thành tổ hợp kiến trúc có móng cột lớn phía Tây và kiến trúc sân vườn phía Đông. Kiến trúc có móng cột có khả năng là kiến trúc 5 gian 2 chái nằm trên trục Ngự đạo thẳng tới Đoan Môn- Kính Thiên. Rất có khả năng đây là kiến trúc “cổng” của một khu cung điện khác trong khu vực Trung tâm. Theo thư tịch cổ và bản đồ cổ thì sau khu chính điện Kính Thiên là khu điện Cần Chánh. Nếu đúng đây là kiến trúc cổng thì đây là di tích đánh dấu sự bắt đầu của khu vực kiến trúc quan trọng thứ hai trên trục Trung tâm: Đó là khu vực điện Cần Chánh, nơi làm việc của Hoàng đế và triều đình Lê Trung Hưng.

Mở rộng địa bàn khai quật

GS.TSKH Lưu Trần Tiêu, Chủ tịch Hội đồng Di sản văn hoá Quốc Gia cho biết: Kết quả khai quật lần này đã cung cấp nhiều tư liệu từ trong lòng đất có giá trị và cùng tư liệu kết quả khai quật các năm 2017, 2018 đã khẳng định khu vực thành cổ Hà Nội và khu 18 Hoàng Diệu là trung tâm của Hoàng thành Thăng Long - trung tâm quyền lực phát triển liên tục hơn 1000 năm lịch sử, trong đó trục trung tâm thời Lý - Trần chưa xác định rõ nhưng trục trung tâm Đoan Môn - Kính Thiên - Hậu Lâu - Bắc Môn là trung tâm quyền lực chí ít là từ thời Lê sơ  - Lê Trung Hưng; hành cung thời Nguyễn cũng nằm trên trục này. Theo GS.TSKH Lưu Trần Tiêu, trong năm 2020 và các năm sau, Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội, Viện Khảo cổ học sẽ tập trung khai quật trục trung tâm Đoan Môn - Kính Thiên - Hậu Lâu - Bắc Môn để có thêm tư liệu phục hồi không gian Điện Kính Thiên. GS.TSKH Lưu Trần Tiêu cho rằng, Điện Kính Thiên là nơi thiết triều, nơi tiếp các sứ thần, không phải là nơi làm việc của Vua. Nghiên cứu các công trình cung điện ở cố đô Huế cho thấy trên đường thần đạo có nhiều công trình, trong đó phía sau điện Thái Hòa có điện Cần Chánh, nơi làm việc của các vua triều Nguyễn. Bởi vậy có thể mở rộng các hố khai quật về phía Tây Nam của hố khai quật năm 2019 để xem có nền móng công trình dạng Cần Chánh.

 
Một phần mào của tượng đầu rồng lớn bằng đất nung thời Lý, thế kỷ 11-13. (Ảnh: Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội cung cấp)

Còn PGS.TS Bùi Minh Trí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh thành cho rằng, cuộc khai quật khảo cổ học tại vị trí Đông Bắc phía sau khu vực điện Kính Thiên trong Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long năm 2019 được tiếp nối với các hố khai quật đã thực hiện năm 2017 và 2018 là cuộc khai quật rất có ý nghĩa trong việc nghiên cứu làm sáng rõ hơn về quần thể dấu tích khảo cổ học đã xuất lộ từ các cuộc khai quật trước. Kết quả cuộc khai quật năm 2019 đã tiếp tục thu được nhiều phát hiện mới quan trọng, góp phần minh chứng rõ hơn, sâu hơn và toàn diện hơn về các di tích của thời Lê (Lê Sơ, Mạc, Lê Trung Hưng) ở khu vực này, đồng thời cho thấy rõ khu vực trục trung tâm cũng có nhiều loại hình di tích của các thời kỳ nằm chồng xếp lên nhau, có lịch sử tồn tại liên tục, lâu dài hơn 1300 năm không hề đứt đoạn, từ thời Đại La, Đinh – Tiền Lê đến thời Lý, Trần, Lê. Từ kết quả khai quật, PGS.TS Bùi Minh Trí đề nghị Trung tâm bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội cần có phương án tiếp tục đầu tư khai quật, nghiên cứu khảo cổ học tại khu vực này, nhưng với quy mô lớn hơn và đầu tư kinh phí xứng tầm hơn.

Theo TS. Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Sử học Hà Nội, kết quả khai quật có thêm tư liệu để khẳng định khu vực chính tâm của Hoàng thành Thăng Long là không thay đổi từ vương triều Lý, Trần, Lê Sơ, Lê Mạc, Lê Trung Hưng. Đồng thời, kết quả khai quật làm rõ thêm không gian khu vực Chính điện Kính Thiên có thêm nhiều tư liệu về di vât như gỗ, gốm, sứ..., các loại vật liệu kiến trúc gắn liền cung điện Hoàng cung. TS. Nguyễn Văn Sơn đề nghị, trong đợt khai quật tới cần mở rộng phần khai quật sang khu vực vườn đào (trước Hậu Lâu, sau nhà D67) để tìm hiểu thêm về Điện Cần Chánh và Chính Điện Kính Thiên. Bên cạnh đó, cần khai quật thêm một hố mới ở khu vực trước thềm rồng Điện Kính Thiên đến nhà Cục tác chiến để làm rõ thêm khu vực này nhằm có đủ cứ liệu về khu vực Chính điện Kính Thiên.

Theo Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long – Hà Nội, cuộc khai quật vừa qua đã phát hiện nhiều di tích mới gợi những nhận thức mới góp phần thúc đẩy thêm một bước quan trọng trong việc tìm hiểu diện mạo khu Chính điện Kính Thiên, qua đó tiếp tục làm tăng thêm giá trị của Di sản Thế giới Trung tâm Hoàng Thành Thăng Long.

 

                                                      

Huy Lê

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM

Ý kiến bình luận
Họ và tên
Email
Lời bình

/

Xác thực