12 pho đại sách là kết quả của “Dự án văn hóa uống nước nhớ nguồn” do Tạp chí Trí thức và phát triển (trực thuộc Liên hiệp các Hội khoa học và kỹ thuật Thành phố Hà Nội) chủ trì thực hiện. Năm 2014, Đại đức – Tiến sỹ Thích Trúc Thái Minh, trụ trì chùa Ba Vàng đã biết đến Dự án này và quyết định dành một gian trang trọng trong Nhà thờ Tổ để thờ 12 pho đại sách đặc biệt này. 12 pho đại sách lưu danh các anh hùng, liệt sỹ thời đại Hồ Chí Minh đã ngã xuống trong các cuộc chiến tranh giành độc lập, tự do cho dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
12 pho đại sách được chia thành các chủ đề: “Huyền thoại Côn Đảo”; “Huyền thoại Phú Quốc”; “Huyền thoại Điện Biên”; “Huyền thoại Trường Sơn”; “Huyền thoại Người chiến sỹ tình nguyện”; “Huyền thoại đường 9 – Khe Sanh anh hùng”; “Huyền thoại Thanh niên xung phong Việt Nam”; “Huyền thoại Hà Nội – Điện Biên Phủ trên không”; “Huyền thoại Thành cổ Quảng Trị”; “Huyền thoại Đường Hồ Chí Minh trên biển”; “Huyền thoại Thống nhất non sông”; “Huyền thoại mang màu cờ Tổ quốc”.
Mỗi pho đại sách trung bình rộng 0,7 mét; dài 1,0 mét; cao 0,25 mét. Ngay tại gian thờ, Dự án còn thiết kế phần mềm số hóa 12 pho đại sách, được cài đặt trên hai bộ máy vi tính màn hình cảm ứng để giúp đồng bào, du khách và phật tử tiện tra cứu.
Nhà thờ Tổ thờ 12 pho đại sách. (Ảnh: Trần Quỳnh)
Để hoàn thành 12 pho đại sách này, những người thực hiện “Dự án văn hóa uống nước nhớ nguồn” đã đi đến tất cả các nghĩa trang liệt sỹ của Việt Nam và những nghĩa trang liệt sỹ quân tình nguyện Việt Nam trên đất bạn Lào, Campuchia; đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ Quốc phòng, Bộ Lao động – Thương binh và xã hội, Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và các địa phương để sưu tầm, tập hợp danh sách các liệt sỹ.
Tiến sỹ - Nhà báo Đoàn Mạnh Phương, Tổng Biên tập Tạp chí Trí thức và phát triển, Chủ nhiệm “Dự án văn hóa uống nước nhớ nguồn” cho biết, điểm đặc biệt của 12 pho đại sách này là ở chỗ, trên thực tế, nhiều trường hợp liệt sỹ tuy đã biết tên, nhưng chưa có mộ vì chưa tìm thấy hài cốt. Nhưng ở trong 12 pho đại sách này, khi đã lưu danh thì mỗi dòng tên của liệt sỹ được coi như một “ngôi mộ chữ”, 12 pho đại sách được coi như những “nghĩa trang liệt sỹ trên sách” thờ các anh hùng, liệt sỹ của Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Như vậy, về ý nghĩa tâm linh, chùa Ba Vàng sẽ là nơi tập trung thờ phụng các liệt sỹ lớn nhất của Việt Nam.
Tháng 11/2014, thời điểm hoàn thành và làm Lễ nhập linh 10 trong tổng số 12 pho đại sách, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã gửi thư khen ngợi Dự án, trong đó nhấn mạnh: “10 pho đại sách Huyền thoại Việt Nam là một công trình xuất bản kỳ công, không chỉ có giá trị về mặt văn hóa, lịch sử truyền thống sâu sắc mà còn có giá trị thực tiễn, là kho tàng lịch sử của dân tộc Việt Nam. Tên mỗi cuốn sách gắn liền với những địa danh đã đi vào lịch sử oanh liệt của đất nước, luôn gợi nhắc chúng ta về ý chí sắt đá, tinh thần quật khởi kiên cường, đoàn kết một lòng đấu tranh anh dũng của quân và dân ta”.
Mỗi pho đại sách là một “nghĩa trang liệt sỹ trên sách”, mỗi dòng lưu danh liệt sỹ là một “ngôi mộ chữ”.
(Ảnh: Trần Quỳnh)
Nhân dịp kỷ niệm 69 năm ngày thương binh liệt sỹ Việt Nam (27/7/1947 – 27/7/2016), 2 pho đại sách cuối cùng là “Huyền thoại Thống nhất non sông”; “Huyền thoại mang màu cờ Tổ quốc” đã được hoàn thành và nhập linh. Đặc biệt, trong pho đại sách “Huyền thoại mang màu cờ Tổ quốc” đã kịp lưu danh đầy đủ 10 liệt sỹ thuộc Bộ Quốc phòng vừa hy sinh trong vụ máy bay tiêm kích Su-30MK2 (số hiệu 8585) và máy bay tuần thám CASA-212 (số hiệu 8983) gặp nạn hồi giữa tháng 6 năm 2016.
Đại đức – Tiến sỹ Thích Trúc Thái Minh, trụ trì Chùa Ba Vàng cho biết, từ khi trùng tu và mở rộng đến nay, mỗi ngày Chùa đều đón tiếp hàng nghìn lượt đồng bào, du khách và Phật tử đến vãn cảnh, viếng Chùa. Đặc biệt, vào mỗi dịp tháng 7, kỷ niệm Ngày thương binh liệt sỹ Việt Nam, đã có hàng vạn đồng bào, du khách và Phật tử đến thắp hương tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ tại Nhà thờ Tổ, nơi thờ 12 pho đại sách lưu danh các anh hùng, liệt sỹ. Cứ vào dịp ngày 27/7 hàng năm, nhà Chùa đều tổ chức Lễ cầu siêu cho vong linh các liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc./.