“Đường Kách mệnh” là tập hợp các bài giảng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc dùng đào tạo đội ngũ cán bộ cho cách mạng Việt Nam những năm 1925 - 1927 ở Quảng Châu (Trung Quốc). Đây là tác phẩm có giá trị to lớn trên phương diện lý luận và thực tiễn. Thông qua “Đường Kách mệnh”, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã trình bày những điều cốt lõi của học thuyết Mác- Lênin và phương hướng phát triển cơ bản của cách mạng Việt Nam một cách dễ hiểu nhất. Tác phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin ở Việt Nam những năm 1920.
Dưới ánh sáng của “Đường Kách mệnh”, lớp học trò đầu tiên đã về nước hoạt động cùng Người chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930, lãnh đạo nhân dân tiến hành thắng lợi Cách mạng tháng Tám 1945, thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử dân tộc.
Ấn phẩm "Đường Kách mệnh". Ảnh: qdnd.vn
Ấn phẩm “Đường Kách mệnh” lần đầu tiên được xuất bản năm 1927 ở Quảng Châu dưới dạng in thạch. Những bản in đầu tiên đó được bí mật chuyển về nước từ trước năm 1930, cuốn “Đường Kách mệnh” hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam, là một trong số ít những bản gốc in năm 1927 đã được công nhận là Bảo vật Quốc gia (2012).
Với hơn 150 hiện vật, tài liệu, hình ảnh, ngoài phần mở đầu và phần kết, trưng bày giới thiệu 3 nội dung chính. Phần 1: Sự ra đời của tác phẩm Đường Kách mệnh. Phần 2: Những hạt giống đỏ. Phần 3: Kỷ nguyên mới
Trưng bày "Ánh sáng từ Đường Kách mệnh" giới thiệu đến công chúng giá trị và ý nghĩa lớn lao của tác phẩm “Đường Kách mệnh” cùng đóng góp của một thế hệ cách mạng - những hạt giống đỏ đầu tiên do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc ươm mầm và gieo trồng, nhằm giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ hiểu biết thêm về tầm nhìn, sự vĩ đại của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc cùng cống hiến của lớp thanh niên trong những năm tháng đầu tiên của cách mạng vô sản ở Việt Nam, góp phần khơi dậy lòng yêu nước, tự hào về lịch sử dân tộc, đóng góp sức mình vào công cuộc bảo vệ và dựng xây đất nước.
Phòng trưng bày mở đầu bằng các hiện vật, tài liệu phác họa những phong trào yêu nước chống thực dân Pháp xâm lược giành lại độc lập của nhân dân Việt Nam từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX. Các phong trào liên tục nổ ra nhưng đều thất bại. Sự thất bại của các phong trào đó đã giúp người xem thấy được trước năm 1920 hệ tư tưởng phong kiến cũng như con đường dân chủ tư sản không phải là con đường cứu được nhân dân ta thoát khỏi ách lầm than, nô lệ. Đồng thời cũng thấy rõ ở thời điểm lịch sử này, Việt Nam đang rơi vào cuộc khủng hoảng trầm trọng về đường hướng cứu nước. Trong bối cảnh lịch sử đó, vượt qua tầm nhìn hạn chế của những người yêu nước đương thời, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc trong quá trình bôn ba tìm đường cứu dân, cứu nước và hoạt động trong phong trào công nhân Pháp, công nhân quốc tế đã tìm thấy con đường giải phóng đúng đắn cho nhân dân lao động và toàn thể dân tộc, đưa cách mạng Việt Nam thoát khỏi sự khủng hoảng về con đường cứu nước, đó là: "Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản".
Từ 1919 đến 1927, dù hoạt động ở Pháp, Nga hay Quảng Châu, trong các thư từ, báo cáo, bài báo, bài giảng của Nguyễn Ái Quốc, nhất là trong cuốn "Đường cách mệnh", Người đã phác họa những đường hướng cơ bản của cách mạng Việt Nam, đã hướng dẫn nhân dân ta tạo lập con đường và cách thức tiến hành đấu tranh để đi tới độc lập, tự do và công bằng xã hội; con đường đấu tranh giải phóng dân tộc gắn liền với đấu tranh giải phóng những người cần lao bị áp bức.
Phần tiếp, phòng trưng bày giới thiệu các hình ảnh, tài liệu, hiện vật về những hạt giống đỏ do lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc gieo mầm, những nhân vật lịch sử ban đầu, những thanh niên yêu nước được lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc huấn luyện, dìu dắt và trao truyền nguồn sáng để châm ngòi lửa cho cách mạng Việt Nam bùng nổ; những nhân vật lịch sử tiếp nối liên quan. Đó là lớp người của thời kỳ cùng Nguyễn Ái Quốc chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam, là lớp người của thời kỳ 15 năm đã cùng dân tộc đấu tranh gian khổ, hy sinh để chuẩn bị và tiến hành thắng lợi cuộc Cách mạng tháng Tám, thành lập nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa năm 1945, mở ra một kỷ nguyên mới cho dân tộc.
Bản gốc tác phẩm “Đường Kách mệnh” đã được trưng bày ở một vị trí trang trọng tại mảng khánh tiết. Bản gốc tác phẩm này-một trong số rất ít bản xuất bản đầu tiên năm 1927- hiện nay có lẽ là bản gốc duy nhất còn tìm được và lưu giữ tại Việt Nam. Những tài liệu, câu chuyện và hình ảnh về việc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam năm 1958 sưu tầm được bản gốc tác phẩm lần in đầu tiên năm 1927 cùng những nội dung cơ bản của “Đường Kách mệnh” đã được thể hiện một cách mạch lạc và sinh động tại phòng trưng bày.
Kết thúc trưng bày là đánh giá về giá trị tác phẩm “Đường Kách mệnh”, các tư tưởng mang ánh sáng mới trong “Đường Kách mệnh”, những tư tưởng đã đặt nền tảng cho các cương lĩnh đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất tổ quốc và xây dựng xã hội mới của Đảng ta từ những năm cuối thập niên 20 của thế kỷ trước đến nay. Những tư tưởng đó đã được Đảng ta bổ sung, phát triển trong tiến trình cách mạng để lãnh đạo dân tộc làm nên thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1945, hoàn thành thắng lợi sự nghiệp đấu tranh bảo vệ nền độc lập dân tộc, thống nhất đất nước và toàn vẹn lãnh thổ, bước đầu tạo lập nên những thành tựu to lớn sau 30 năm tiến hành sự nghiệp đổi mới, tạo nền tảng vững chắc cho sự nghiệp xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh trong tương lai./.
Trưng bày khai mạc ngày 10/10 và dự kiến kéo dài trong 3 tháng./.
Trần Thị Thu Hà
Bảo tàng Lịch sử Quốc gia