Đó là thông tin được cho biết tại cuộc họp chiều ngày 25/7 của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai nhằm triển khai một số nhiệm vụ cụ thể trước tình hình thiên tai trong nước và trên thế giới diễn biến phức tạp, nhất là sự cố vỡ đập thủy điện Xe-pian Xe-Namnoy (Lào).
Cuộc họp chiều ngày 25/7 của Ban chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai (Ảnh: BT)Thông tin một số nội dung về sự cố vỡ đập tại Lào, Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai cho biết, do mưa lớn dài ngày bởi ảnh hưởng của bão Sơn Tinh đã khiến lũ lụt trở nên nghiêm trọng ở nhiều khu vực của Lào. Sự cố vỡ xảy ra tại một đập phụ tại hồ thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy đang trong giai đoạn tích nước xảy ra vào khoảng 20h ngày 23/7/2018. Đập Thủy điện Xe-Pian Xe-Namnoy (Lào) nằm trên 2 tỉnh Champasack và Attapeu, gồm hai đập chính, gồm đập Xe-Pian cao 48m, dài 1.307m, lưu vực 217 km2, dung tích hồ chứa 28,27 triệu m3; đập Xe-Namnoy cao 73,7m, dài 1.600m, lưu vực 522 km2, dung tích hồ chứa 1.043 triệu m3. Công trình được khởi công từ tháng 2/2013 và dự kiến bắt đầu phát điện thương mại vào năm 2019.
Theo thông tin ban đầu, việc đập Thuỷ điện Xe-pian Xe-Namnoy bị vỡ đã gây ngập lụt nghiêm trong khu vực hạ lưu, hàng nghìn người hiện đang không có nhà để ở. Ngày 24/7, Chính phủ Lào đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại huyện Samathay, tỉnh Attapeu.
Theo báo cáo số 1 của trung tâm hỗ trợ nhân đạo ASEAN (AHA), mưa lũ đã khiến 41 huyện, 349 ngôi làng, 3.452 gia đình bị ảnh hưởng; hơn 200 ngôi nhà bị phá huỷ và phá huỷ hoàn toàn; nhiều hạ tầng giao thông bị hỏng. Tại tỉnh Attapeu, hệ thống nước sạch đã bị cắt; Chính phủ Lào đã tích cực huy động mọi nguồn lực để khắc phục hậu quả và hàng nghìn người đã được sơ tán đến nơi an toàn.
Về tác động của vỡ đập thủy điện tại Lào tới Việt Nam, theo Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, do ảnh hưởng của vỡ đập Xe-Pian Xe-Namnoy, dòng chảy về đồng bằng sông Cửu Long có thể gia tăng, dự báo mực nước tại Tân Châu (An Giang) có thể gia tăng 7-10cm vào cuối tuần (từ ngày 27-28/7) so với điều kiện tự nhiên. Như vậy không làm ảnh hưởng đáng kể đến diễn biến lũ trên đồng bằng. Mực nước lũ trên đồng bằng gia tăng tự nhiên đến giữa tháng 8/2018 và đạt đỉnh khoảng 3,2m tại Tân Châu.
Tuy vậy, đây là các thông tin hết sức sơ bộ, do thời gian thu thập và xử lý dữ liệu còn rất hạn chế. Vì vậy, cần tiếp túc theo dõi chặt chẽ diễn biến sự cố để có những ứng phó kịp thời.
Phát biểu tại cuộc họp, đại diện của Bộ Quốc phòng cho biết, ngay sáng nay đã phối hợp với các lực lượng đưa các trang thiết bị cứu hộ cứu nạn để giúp nước bạn, sau đó sẽ bàn giao các thiết bị này cho phía Lào.
Theo ông Nguyễn Văn Hải – Phó Cục trưởng Cục ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, Tổng cục Phòng chống thiên tai, sự cố vỡ đập thủy điện ở Lào ít tác động đến đồng bằng sông Cửu Long, mực nước gia tăng tối đa 10cm so với trước khi vỡ đập, vì vậy, sự tác động này không đáng kể. Dự kiến sau 4-5 ngày nữa sẽ tác động đến thượng nguồn đồng bằng sông Cửu Long. Những địa phương đầu nguồn sông Cửu Long như Đồng Tháp, An Giang sẽ chịu ảnh hưởng đầu tiên, mức độ ảnh hưởng không lớn.
Trước dự báo tình hình mưa vẫn tiếp diễn và diễn biến vỡ đập thủy điện tại Lào, Bộ trưởng – Trưởng ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai Nguyễn Xuân Cường đề nghị, Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cần cập nhật thường xuyên, đưa ra các dự báo, cập nhật thủy văn trên lưu vực sông Mê Kong. Đặc biệt, Tổng cục Phòng chống thiên tai cần phối hợp với Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, các đơn vị liên quan nhằm đưa ra những nhận định sát thực tiễn nhất về những tác động của vỡ đập thủy điện tại Lào ảnh hưởng tới Việt Nam.
Các phương tiện thông tin đại chúng cần tập trung thông tin, phản ánh tình hình thiên tai, đồng thời cần tuyên truyền về những mô hình tốt, cách làm hay trong khắc phục hậu quả mưa bão.
Về các hồ thủy lợi, Bộ trưởng yêu cầu Tổng cục Thủy lợi rà soát lại, cử các đoàn công tác để có nhóm giải pháp phối hợp cùng với các tỉnh triển khai ứng phó khi có sự cố. Với các hồ thủy điện do Bộ Công Thương quản lý, Bộ trưởng đề nghị cần kiểm tra ngay các hồ này, đặc biệt là các hồ nhỏ, rất dễ bị tổn thương. Vì vậy, cần có phương án để cùng phối hợp quản lý các hồ hiệu quả với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn cấp tỉnh của các địa phương.
Ngoài ra, Bộ trưởng yêu cầu Tổng cục Phòng chống thiên tai lên danh sách các vị trí đê xung yếu để phối hợp với các tỉnh chuẩn bị các giải pháp ứng phó. Bộ Y tế tổ chức đoàn công tác xuống địa phương, phối hợp với các bệnh viên thuộc Bộ, các Sở Y tế triển khai công tác nhằm không để phát sinh dịch bệnh, đảm bảo sức khỏe cho người dân và xử lý sự cố môi trường./.