    |
 |
| Ông Vũ Đức Long, Phó Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn quốc gia. (Ảnh: BL) |
Ông Vũ Đức Long, Phó Giám đốc Trung tâm Khí tượng thủy văn (KTTV) quốc gia đã có cuộc trao đổi với phóng viên về tình trạng thiếu hụt lượng nước trên các hồ chứa, các lưu vực sông và giải pháp điều tiết nước cho vụ Đông Xuân năm nay.
Phóng viên (PV): Xin ông cho biết tình hình thủy văn trong mùa lũ năm 2019 và hiện trạng nguồn nước trên các khu vực trên cả nước?
Ông Vũ Đức Long: Trong mùa lũ năm 2019, trên các sông chính ở khu vực Bắc bộ, sông Cửu Long chỉ xuất hiện lũ nhỏ, các sông ở Trung bộ, Tây Nguyên, miền Đông Nam bộ xuất hiện 05 đợt lũ vừa và nhỏ, riêng trên sông Srêpốk, sông Đồng Nai xuất hiện lũ lớn.
Hiện nay, trên các sông suối ở khu vực Bắc bộ lượng dòng chảy đang thiếu hụt từ 20-80% so với trung bình nhiều năm (TBNN); các sông ở khu vực Trung bộ, Tây Nguyên thiếu hụt từ 30-50%, có sông thiếu hụt trên 60%. Các hồ chứa hồ thủy điện vừa và lớn trên toàn quốc đều không đạt mực nước dâng bình thường. Tổng dung tích các hồ chứa Hòa Bình, Tuyên Quang và Thác Bà chỉ đạt 65-85% dung tích thiết kế; các hồ ở khu vực Bắc Trung bộ đạt khoảng 70-90%, Trung Trung bộ đạt khoảng 40-70%, Nam Trung bộ đạt khoảng 55-82%, khu vực Tây Nguyên đạt khoảng 80-90%.
Hiện nay, mực nước tại các trạm trên dòng chính sông Mê Công ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm từ 0,5-3,0m và nhiều trạm đã ở mức thấp nhất trong chuỗi số liệu quan trắc cùng kỳ. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long đang ở mức thấp hơn 0,4-0,7m so với trung bình hàng năm và tương đương cùng kỳ năm 2015.
PV: Với hiện trạng dòng chảy như vậy, ông đưa ra những cảnh báo, dự báo như thế nào trong thời gian tới?
Ông Vũ Đức Long: Trong 6 tháng tới, nguồn nước trên các sông suối trên toàn quốc được nhận định là tiếp tục thiếu hụt nhiều. Mùa khô năm 2019-2020, tình hình khô hạn, thiếu nước có nguy cơ cao xảy ra tại một số tỉnh khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, các tỉnh ven biển Trung bộ và khu vực Tây Nguyên, đặc biệt là khu vực Nam bộ.
Cụ thể, khu vực Bắc bộ được nhận định là nguồn nước tiếp tục thiếu hụt so với trung bình nhiều năm, thiếu hụt nhiều nhất tập trung trong tháng 12/2019 và tháng 01/2020 (thiếu hụt từ 20-40%); khu vực Trung bộ, Tây Nguyên nguồn nước cũng được nhận định là tiếp tục thiếu hụt từ 30-60%, một số sông thiếu hụt trên 70%, tại một số sông ở ven biển Trung bộ khả năng xuất hiện mực nước thấp nhất lịch sử.
Khu vực Nam bộ, dòng chảy trên sông Mê Công về ĐBSCL từ tháng 12/2019-2/2020 là rất hạn chế, tổng lượng nước về ĐBSCL khoảng 26 tỷ m3 thiếu hụt so với trung bình hàng năm khoảng 3,5 tỷ m3. Từ tháng 12/2019 đến tháng 2/2020, sẽ xảy ra thiếu nước và xâm nhập mặn ở ĐBSCL ở mức sớm hơn, sâu hơn và gay gắt hơn so với trung bình nhiều năm.
PV: Theo ông, tình hình hạn hán sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với việc lấy nước đổ ải vụ Đông Xuân ở khu vực Trung du và đồng bằng Bắc bộ?
Ông Vũ Đức Long: Hiện tại, dung tích trữ nước của các hồ thủy điện lớn trên lưu vực sông Hồng đang thiếu hụt so với yêu cầu tối thiểu theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng, các thủy điện lớn sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc cấp nước phục vụ đổ ải vụ Đông Xuân năm 2019-2020.
Theo thông báo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trên cơ sở nhu cầu dùng nước, đảm bảo tiết kiệm nước và điều kiện thực tế vận hành cấp nước, lịch lấy nước phục vụ gieo cấy lúa vụ Đông Xuân 2019-2020 sẽ theo 3 đợt, tổng thời gian là 18 ngày.
PV:Tổng cục KTTV có kế hoạch và chỉ đạo gì đối với Đài KTTV Nam bộ, Đài KTTV các tỉnh ĐBSCL nhằm chủ động và ứng phó kịp thời với tình hình thiếu nước, xâm nhập mặn sâu như vậy?
Ông Vũ Đức Long: Tổng cục KTTV đã chỉ đạo đến các đơn vị trực thuộc trong đó có Đài KTTV Nam bộ, các Đài KTTV thuộc khu vực ĐBSCL thường xuyên quan trắc, theo dõi và liên tục cập nhật nhận định diễn biến tình hình khí tượng, thủy văn, khả năng xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn trong mùa khô năm 2019- 2020 ở các vùng trên cả nước; đặc biệt, tình hình xâm nhập mặn khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Triển khai công tác điều tra khảo sát đo mặn sớm hơn… chủ động trong công tác giám sát, dự báo, cảnh báo sớm thiên tai.
Cụ thể, trong các bản tin dự báo mùa của Trung tâm Dự báo KTTV quốc gia, Đài KTTV khu vực và các Đài KTTV tỉnh liên tục có các thông tin cảnh báo về nguy cơ thiếu nước và xâm nhập mặn. Các thông tin nhận định về hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn đã được gửi kịp thời đến Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai, Tổng cục Phòng chống thiên tai, các cơ quan ở Trung ương, địa phương và các cơ quan truyền thông.
PV: Ông có khuyến cáo gì với chính quyền địa phương các cấp và người dân?
Ông Vũ Đức Long: Với diễn biến thiếu hụt về nguồn nước trên lưu vực sông, các cơ quan, đơn vị có liên quan tới công tác tổ chức và thực hiện lấy nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cần tổ chức lấy nước sớm, chủ động trữ nước vào các khu trũng và hệ thống kênh mương, thực hiện nạo vét các cửa lấy nước và hệ thống kênh, lắp đặt trạm bơm dã chiến và tăng cường vận hành để lấy nước. Đồng thời, công tác tuyên truyền cần được đẩy mạnh để nâng cao nhận thức của cộng đồng về sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả.
Đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long cần thường xuyên theo dõi diễn biến thời tiết, nguồn nước, xâm nhập mặn để vận hành, điều tiết công trình nhằm ngăn mặn, trữ ngọt hiệu quả vào hệ thống. Tổ chức đầu tư, đắp các đập tạm thời vụ để ngăn mặn, trữ nước ngọt phục vụ sản xuất, dân sinh. Chuẩn bị máy bơm, vật tư xăng dầu dự phòng, sẵn sàng bơm lấy nước ngọt, trữ vào hệ thống kênh mương, đồng ruộng khi có điều kiện thuận lợi, nhằm giảm thiểu thiệt hại do hạn hán và xâm nhập mặn gây ra.
PV: Xin cảm ơn ông!