Đối thoại chính sách về “Bảo đảm quyền được bảo vệ của trẻ em khỏi các hình thức phân biệt đối xử”
Ngày 7/11/2018, Trung tâm Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD) phối hợp với Cục Trẻ em - Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội tổ chức Đối thoại chính sách về “Bảo đảm quyền được bảo vệ của trẻ em khỏi các hình thức phân biệt đối xử”.
Đây là một hoạt động quan trọng trong khuôn khổ Chiến dịch “Lan tỏa Yêu thương - Giáo dục không bạo lực” được thực hiện từ tháng 9 - 12/2018 với sự tài trợ của Tổ chức Cứu trợ trẻ em quốc tế (Save The Children International).
Tham dự Đối thoại có Đại diện Cục trẻ em, Tổng đài Quốc gia bảo vệ Trẻ em 111, Vụ Văn hóa Giáo dục của Quốc hội, Vụ Tư pháp, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội bảo vệ Quyền trẻ em Việt Nam, và tổ chức hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ quyền trẻ em; cha mẹ, người chăm sóc trẻ, giáo viên và đặc biệt là có sự tham gia của trẻ em.
Ngoài mục đích nâng cao nhận thức cho cha mẹ, người chăm sóc trẻ, thầy cô giáo, cán bộ làm công tác bảo vệ trẻ em và trẻ em về quyền được bảo vệ khỏi các hình thức phân biệt đối xử của trẻ em, cuộc đối thoại này còn hướng tới việc đề xuất và trao đổi về các sáng kiến, giải pháp xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật và thúc đẩy việc thực thi hiệu quả các chính sách, pháp luật về bảo đảm quyền trẻ em. Đây cũng là cơ hội để trẻ em, các tổ chức xã hội và các cơ quan thông tin đại chúng phát huy vai trò truyền thông và giáo dục cộng đồng trong việc thúc đẩy và giám sát việc thực thi chính sách, pháp luật về quyền trẻ em.
Phát biểu khai mạc Đối thoại, bà Nguyễn Phương Linh, Giám đốc MSD cho biết: “Nghiên cứu về nhận thức của trẻ em về sự phân biệt đối xử tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh” do MSD thực hiện năm 2018 chỉ ra rằng, “môi trường thiếu tin cậy, chia sẻ và hỗ trợ trẻ ở cả trong gia đình, nhà trường và ngoài xã hội theo mô tả của trẻ chính là những yếu tố tác động tiêu cực đến tình hình phân biệt đối xử với trẻ. Đó cũng là lý do mà trẻ hầu hết lựa chọn việc im lặng, không làm gì cả khi bị phân biệt đối xử”.
Trên thực tế, cha mẹ, thầy cô, cộng đồng vẫn thường vô tình thực hiện các hành vi phân biệt đối xử trẻ, đặc biệt là về giới tính, tình trạng khuyết tật, năng lực, hoàn cảnh gia đình,... Ví dụ thường thấy là trẻ em trai có thể dễ bị đánh đòn – một hành vi trừng phạt thể chất hơn trẻ em gái, hay trẻ em gái hay bị mắng mỏ nhiều hơn. Ví dụ, khác đơn giản là trong cuộc sống hàng ngày, cha mẹ, thầy cô hay so sánh trẻ này với trẻ khác với mong muốn trẻ sẽ noi theo những tấm gương đó, hoặc vì tự ái, mà cố gắng hoàn thiện bản thân cho “bằng bạn bằng bè”, “bằng chị bằng em” mà không biết rằng đó cũng là một hành vi phân biệt đối xử về đặc điểm cá nhân hoặc năng lực trẻ. Trong nhiều trường hợp, sự so sánh đó của bố mẹ, thầy cô không đem lại hiệu quả về mặt giáo dục mà ngược lại, sẽ khiến trẻ cảm thấy bị tổn thương, tạo ra tâm lý bực tức, giận dỗi, thậm chí là thù ghét cả người so sánh mình lẫn người được lấy ra làm hình mẫu để so sánh với mình. Đấy là chưa kể đến việc phân biệt về hoàn cảnh gia đình diễn ra khá phổ biến ở trường học và trong xã hội.
Nói về những trải nghiệm về phân biệt đối xử đối với trẻ em, em Ngô Hoàng Thùy Linh (16 tuổi), đại diện trẻ em chia sẻ: “Em thấy ở trường có phổ biến tình trạng phân biệt đối xử, các quy tắc ngầm khác nhau. Em không hiểu tại sao các thầy cô giáo còn phân biệt, gọi các bạn là “cá biệt”. Chỉ có người lớn gọi trẻ em như thế chứ chúng em không ai gọi bạn của mình là “cá biệt”.
Trình bày tổng quan về các quy định pháp luật bảo vệ trẻ em khỏi các hình thức phân biệt đối xử, bà Nguyễn Thị Nga - Phó Cục trưởng Cục Trẻ em khẳng định: Quyền được bảo vệ của trẻ em khỏi các hình thức phân biệt đối xử đã được ghi nhận trong Công ước của Liên hợp quốc về Quyền trẻ em. Điều 16, Hiến pháp Việt Nam 2013 và Bộ luật Dân sự (sửa đổi) năm 2015 cũng cho thấy rõ rằng, bình đẳng và không phân biệt đối xử là một trong những nguyên tắc cơ bản, quan trọng của pháp luật Việt Nam. Luật Trẻ em năm 2016 (Khoản 8, Điều 6) nghiêm cấm hành vi “Kỳ thị, phân biệt đối xử với trẻ em vì đặc điểm cá nhân, hoàn cảnh gia đình, giới tính, dân tộc, quốc tịch, tín ngưỡng, tôn giáo của trẻ em”…. Cục trẻ em rất mong muốn được phối hợp với các cơ quan nhà nước, nhà trường, các tổ chức xã hội, các cơ quan truyền thông để truyền thông, giáo dục cộng đồng tốt hơn nữa trong việc thực hiện và giám sát việc thực hiện quyền trẻ em, bảo vệ trẻ em khỏi các hình thức phân biệt đối xử”.
Bà Lê Thị Khánh Vân, chuyên gia về trẻ em chia sẻ: “Có thể thấy, việc tác động làm thay đổi môi trường xung quanh trẻ cùng những thay đổi trong nhận thức và hành vi của người lớn như thầy cô, cha mẹ và sự đồng hành của các nhóm tư vấn trường học với vai trò là người giúp đỡ cũng giúp cải thiện tình trạng phân biệt đối xử với trẻ. Những gợi ý này cho thấy sự cần thiết phải có những chiến dịch hành động có tác động mạnh mẽ và đồng bộ tới mọi môi trường xung quanh trẻ, hướng tới việc đảm bảo sự công bằng trong đối xử với trẻ”./.