Những ngày qua, khi các tỉnh miền Trung liên tiếp hứng chịu những trận bão lớn chưa từng có, người dân cả nước đã nêu cao tinh thần “tương thân tương ái”, tích cực tham gia các hoạt động nghĩa tình, cùng hướng về đồng bào các tỉnh miền Trung. Cùng với Trung ương MTTQ Việt Nam, chính quyền các địa phương, các nhà hảo tâm đã ủng hộ hàng trăm tỷ đồng để hỗ trợ, giúp đỡ người dân vùng lũ. Nhiều vật phẩm cần thiết như mỳ tôm, nước sạch, quần áo, chăn màn... đã kịp thời được chuyển đến các vùng tâm lũ để giúp đỡ bà con chống chọi với thiên tai. Đây thực sự là những nghĩa cử cao đẹp, là sự tiếp nối đầy ý nghĩa truyền thống đoàn kết, nhân văn của dân tộc Việt Nam.
 |
|
Những chiếc bánh thiu bị vứt bỏ ở vệ đường (Ảnh TN).
|
Tuy nhiên, có thực tế đáng buồn là đâu đó, nhiều vật phẩm cứu trợ dù đã được các nhà hảo tâm, người dân cả nước quyên góp nhưng lại bị vứt bỏ. Dù với bất kỳ lý do gì, việc này cũng là hành động hết sức đáng trách. Những việc làm này không chỉ gây lãng phí các nguồn lực xã hội, mà còn lãng phí... lòng hảo tâm của những người luôn hướng về đồng bào ở các địa phương đang bị ảnh hưởng bởi thiên tai.
Cụ thể, thông tin về hàng nghìn chiếc bánh chưng thiu hỏng trước khi đến được tay người dân vùng lũ hoặc hình ảnh nhiều chiếc bánh chưng, bánh tét hỏng bị bỏ lại ven đường trong hành trình cứu trợ miền Trung vừa qua đã khiến không ít người chạnh lòng. Thêm vào đó là hình ảnh nhiều tải quần áo, chăn màn quyên góp ủng hộ đồng bào khu vực lũ lụt chất thành đống trên đường nhưng không có người đến nhận... Nhiều ý kiến cho rằng, các cá nhân, tổ chức khi tiến hành các hoạt động thiện nguyện ủng hộ vùng lũ cần có sự tính toán, cân nhắc để tránh dẫn đến những hiện tượng lãng phí nói trên.
Anh Phạm Văn Thành ở quận Ba Đình (Hà Nội) cho rằng, việc ủng hộ tiền, hiện vật trước hết xuất phát từ tinh thần nhân văn, là sự chia sẻ sâu sắc của mọi người đối với đồng bào miền Trung. Việc phân phối, sử dụng tiền, vật phẩm vì vậy cần hợp lý, phù hợp với nhu cầu của người dân vùng lũ. Nhưng hiện tại, nhiều phong trào thiện nguyện còn diễn ra tự phát theo nhóm nhỏ lẻ, dẫn đến tình trạng phân phát hàng cứu trợ không đồng đều, chỗ thừa, chỗ thiếu.
Chia sẻ với báo chí, đồng chí Hồ Thị Thu Nhường - Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện Hướng Hóa (Quảng Trị) cho biết, việc hỗ trợ lương thực, thực phẩm cho người dân bị ảnh hưởng bởi lũ lụt là rất cần thiết nhưng nên chọn những loại hàng khô. Đồ chín như bánh chưng, bánh tét... thường không phù hợp bởi đặc điểm địa hình huyện Hướng Hóa là đồi núi, khi có lũ xảy ra nhiều tuyến đường bị sạt lở, việc tiếp cận địa bàn hết sức khó khăn. Có những nơi, phải mất nhiều ngày liền mới có thể vào đường. Trong khi bánh chưng cứu trợ được vận chuyển bằng những xe hàn kín, điều kiện bảo quản không bảo đảm nên rất dễ hỏng trước khi đến tay người dân. “Nhiều đơn vị phát có nói chuyện lại với tôi bánh chưng từ thiện bị hỏng nhiều", Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện Hướng Hóa nói thêm.
 |
|
Hình ảnh quần áo cứu trợ lũ lụt bị bỏ bên lề đường. (Ảnh: Phong Linh).
|
Mặt khác, việc các đoàn thiện nguyện đến các địa phương một cách tự phát, không kết nối, phối hợp trước với chính quyền các cấp cũng dẫn đến tình trạng “nơi thừa, nơi thiếu”; hàng cứu trợ dồn về số ít điểm ở vùng ngoài, còn người dân các khu vực sâu trong, bị ảnh hưởng nghiêm trọng thì lại ít được tiếp cận với sự hỗ trợ, giúp đỡ. Đồng thời, việc các đoàn cứu trợ nhỏ, lẻ dồn đến ngay thời điểm lũ chưa rút đã gây thêm áp lực với chính quyền khi chưa có phương án điều phối cụ thể. Nếu không có sự phân phối, vào cuộc của chính quyền, các đoàn cứu trợ không thể nắm được tình hình thiếu hụt nhu yếu phẩm tại các khu vực.
Là người thường xuyên tổ chức và tham gia các hoạt động thiện nguyện ủng hộ đồng bào vùng cao, các vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai, cô Nguyễn Thị Thuận ở TP. Bắc Ninh (Bắc Ninh) chia sẻ quan điểm: “Mọi người rất cảm động trước tấm lòng của Nhân dân cả nước đã dành cho các tỉnh miền Trung. Nhưng để không diễn ra tình trạng ủng hộ không đúng chỗ, không đúng người thì rất cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa những người làm từ thiện với chính quyền, cơ quan, đoàn thể địa phương. Về phía các nhà hảo tâm, nên cân nhắc kỹ khi lựa chọn cá nhân, tổ chức để gửi tiền, vật phẩm ủng hộ, cũng như lựa chọn chọn quà ủng hộ. Thay vì gói bánh chưng với số lượng lớn, chúng ta nên chọn lương khô sẽ an toàn và có thời gian sử dụng được lâu hơn”.
Ở góc nhìn khác dư luận cho rằng, để việc phân phối các mặt hàng cần thiết hỗ trợ cho vùng lũ được công khai, công bằng, hợp lý cần tập trung về một mối là Ủy ban MTTQ các cấp và phát huy vai trò của các tổ chức, đoàn thể ở địa phương.
Trung tướng, PGS, TS Đặng Nam Điền, Phó Chủ tịch - Tổng Thư ký Hội nạn nhân chất độc da cam Việt Nam chia sẻ: “Phong trào ủng hộ đồng bào miền Trung diễn ra ở nhiều địa phương với các quy mô khác nhau đã thể hiện sự lan tỏa của những giá trị nhân văn trong đời sống xã hội. Tuy nhiên, để việc ủng hộ này thực sự có ý nghĩa đối với người dân vùng lũ, nên chăng các cá nhân, tổ chức thực hiện ủng hộ cần phối hợp chặt chẽ với MTTQ các cấp, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương. Trong đó, MTTQ phải giữ vai trò chủ trì bởi hơn ai hết bởi họ là những người sâu sát địa bàn, nắm rõ thiệt hại và nhu cầu thực tế của người dân. Làm được như thế, sẽ không tái diễn tình trạng hàng hóa hỗ trợ ùn ứ một nơi hoặc không đến được với những nơi bị thiệt hại nặng, những địa bàn bị chia cắt, đi lại khó khăn”.
Mọi sự hỗ trợ đối với miền Trung lúc này sẽ trở lên trọn vẹn hơn khi hàng cứu trợ được sử dụng đúng mục đích, được gửi đến đúng địa điểm. Đó cũng là cách để chúng ta phát huy tốt sức mạnh đoàn kết cộng đồng; tránh việc lãng phí các nguồn lực xã hội, lãng phí... lòng hảo tâm./.