 |
| Ảnh minh hoạ |
(ĐCSVN) - Việt Nam là một trong những quốc gia có số người hút thuốc là nhiều nhất thế giới. Mỗi năm số người chết vì hút thuốc lá tương đương với dân số nửa huyện thuộc loại trung bình. Trước nguy cơ này, nhà nước ta đã ban hành rất nhiều văn bản nhằm ngăn chặn buôn lậu thuốc lá, cấm hút thuốc lá ở nơi công cộng, tuyên truyền, giáo dục người dân về tác hại của thuốc lá, tích cực tham gia các hoạt động hạn chế tác hại của thuốc lá của Liên hợp quốc và các tổ chức quốc tế khác.
Những việc làm như vậy đã có tác động tích cực đến ý thức của người dân và tạo hành lang pháp lý cho việc hạn chế tác hại của thuốc lá trong cộng đồng dân cư.
Tuy nhiên, việc hạn chế tác hại của thuốc lá vẫn gặp không ít trở ngại. Nguyên nhân dẫn đến những trở ngại đó có nhiều, trong đó có cả phía khách quan và chủ quan. Một trong những nguyên nhân chủ quan dẫn đến những trở ngại đó chính là chưa phát huy được vai trò của nhà nước trong lĩnh vực này.
Trong việc ngăn chặn tác hại của thuốc lá, tuyên truyền và giáo dục là hàng đầu nhưng vai trò quản lý của nhà nước thông qua các chính sách cụ thể vô cùng quan trọng. Chỉ có nhà nước mới quyết định được việc chi bao nhiêu phần trăm ngân sách; tiếp nhận các khoản tài trợ bên trong và bên ngoài cho việc tuyên truyền, giáo dục, thực hiện các biện pháp hạn chế tác hại của thuốc lá. Chỉ có nhà nước mới đưa ra được những văn bản mang tính ràng buộc pháp lý về cấm quảng cáo thuốc lá, bắt buộc có lời hoặc hình ảnh cảnh báo về tác hại của hút thuốc trên bao thuốc lá, qui định giá cả của thuốc lá, xử phạt buôn lậu thuốc lá, qui định nơi hút thuốc lá v.v… mà thôi. Cũng chỉ nhà nước mới có quyền trong việc qui định việc thực thi những chính sách đó như thế nào, cơ quan và cá nhân nào chịu trách nhiệm thi hành … để đưa những chính sách đó vào cuộc sống.
Từ đó có thể thấy, bên cạnh những thành tựu đã đạt được, còn rất nhiều vấn đề cần được xem xét, bổ sung, đổi mới để việc hạn chế hút thuốc lá đạt kết quả rõ rệt hơn nữa..
Thuốc lá không phải là chất ma tuý, việc hút hay không hút thuốc cũng như việc sản xuất nguyên liệu thuốc, chế biến thuốc là quyền của mỗi người, không bị pháp luật cấm đoán, chỉ có thể tuyên truyền, vận động để người dân tự nguyện nghe theo. Nhưng chính việc sản xuất, chế biến, kinh doanh thuốc mới là gốc, việc tuyên truyền không hút thuốc và triển khai các biện pháp hạn chế hút thuốc chỉ là ngọn. Kiên quyết, triệt để phần ngọn nhưng lơi lỏng quản lý phần gốc thì khó có thể đạt kết quả như mong muốn. Trong khi đẩy mạnh các biện pháp hạn chế hút thuốc thì một cán bộ có trách nhiệm ở một tỉnh miền núi cho báo chí biết một huyện của ông năm 2009 chỉ trồng được 149 héc ta thuốc lá sợi vàng nhưng năm 2010 đã trồng được 413 héc ta, tăng gần gấp 3 lần. Tỉnh cũng đã đề ra chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2020 đạt 3.000 héc ta loại cây này. Ở một tỉnh miền núi khác, một cán bộ cấp tỉnh cho biết tỉnh ông đang phối hợp với một Tổng công ty sản xuất thuốc lá trong nước nâng tỷ lệ pha trộn thuốc lá trong nước với thuốc lá nhập ngoại để sản xuất thuốc điếu cao cấp nhằm nâng diện tích trồng thuốc nguyên liệu của địa phương tăng gấp đôi hiện nay. Trên trang tin điện tử của Bộ Khoa học-Công nghệ ngày 12-5-2010 có tin biểu dương thôn Năm Mòn, huyện Bắc Hà, Lào Cai tăng diện tích trồng cây thuốc lá để xoá đói giảm nghèo, doanh thu 80 triệu đồng/héc ta, lãi 50 triệu đống/ héc ta thuốc lá, gấp 4 lần trồng lúa. Một trang tin điện tử khác đưa tin một cơ sở sản xuất thuốc lá nhận cờ thi đua luân lưu vì đã có thành tích nộp ngân sách vượt kế hoạch.
Sản xuất thì như vậy, trong kinh doanh, khách nước ngoài đến Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và hầu như ở mọi nơi trên đất nước ta đều có cảm tưởng ở đâu cũng mua được, mọi lứa tuổi đều mua được thuốc lá, mua thuốc lá lậu dễ hơn mua rau, giá lại rất rẻ. Việc kinh doanh, tiếp thị, quảng cáo kín đáo hoặc trá hình thuốc lá không bị ngăn chặn đáng kể. Đi trên đường phố ở nhiều đô thị lớn, mẩu thuốc lá có ở khắp nơi, không bị điều tiết bởi luật tài nguyên môi trường và nhiều luật khác. Người ta còn dùng thuốc lá làm quà biếu lễ tết, đồ dùng trong đám tang đám cưới.
Tuy mặt pháp luật không phải là tất cả trong việc phòng chống tác hại thuốc lá nhưng phải chăng đó cũng là một phần cần làm tốt hơn ./.