(ĐCSVN) - Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự (THADS) chủ yếu tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong công tác THADS hiện nay, nhất là về trình tự, thủ tục; đồng thời quy định một số nội dung mới theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, minh bạch, nhằm bảo đảm lợi ích của người dân và tăng cường trách nhiệm của các bên trong quá trình tổ chức THADS.
Theo Bộ Tư pháp, sau 5 năm thi hành Luật THADS năm 2008, công tác THADS đã phát triển mạnh mẽ, mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân; kết quả THADS đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, công tác thi hành Luật THADS cũng đã bộc lộ nhiều hạn chế, bắt cập. Trong đó, nổi lên kết quả THADS có tăng lên so với trước khi có Luật nhưng chưa thực sự bền vững; lượng án tồn đọng tuy có giảm nhưng số việc và tiền chuyển kỳ sau vẫn còn rất lớn và có xu hướng tăng lên; việc tổ chức THA trong nhiều vụ việc còn gặp khó khăn, vướng mắc do quy định về trình tự, thủ tục THA chưa chặt chẽ; có những trường hợp bản án. Quyết định của Tòa án tuyên không rõ ràng, thiếu khả thi nên không thi hành được trên thực tế, dẫn đến khiếu nại, tố cáo gay gắt, kéo dài. Do đó, việc sửa đổi, bổ sung Luật THADS là cần thiết.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 25/11/2014, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2015 nhằm tiếp tục hoàn thiện thể chế về THADS, tạo cơ sở pháp lý cho sự chuyển biến cơ bản, bền vững, tăng cường hiệu lực, hiệu quả công tác THADS, góp phần bảo đảm thực hiện quy định của Hiến pháp năm 2013.
 |
|
Một buổi thi hành án dân sự. ( Ảnh: plvn.vn). |
Theo đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật THADS chủ yếu tháo gỡ vướng mắc, khó khăn trong công tác THADS hiện nay, nhất là về trình tự, thủ tục THA thông qua bổ sung quy định về quyền, nghĩa vụ của người được THA, người phải THA và người có quyền, nghĩa vụ liên quan theo hướng tăng cường sự chủ động, nâng cao trách nhiệm của các bên trong quá trình tổ chức THA.
Cụ thể, Luật mở rộng, tạo điều kiện cho người được THA không chỉ có quyền yêu THA, đình chỉ thi hành một phần hoặc toàn bộ bản án, quyết định, áp dụng biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế THA mà còn có quyền được thông báo về THA; yêu cầu Tòa án giải thích những điểm chưa rõ trong bản án, quyết định của mình.
Ngoài ra, nhằm bảo đảm sự khách quan trong tổ chức THADS, tạo niềm tin cho nhân dân đối với hoạt động THADS, Luật đã bổ sung cho đương sự có quyền được yêu cầu thay đổi Chấp hành viên trong trường hợp có căn cứ cho rằng Chấp hành viên không vô tư khi làm nhiệm vụ.
Luật bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn mới của Tòa án nhằm đảm bảo việc phân công rõ ràng, hợp lý trách nhiệm giữa Tòa án với cơ quan THADS trong việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án; tăng cường trách nhiệm và hoàn thiện quy trình, thủ tục pháp lý để Tòa án, theo chức năng của mình, giải thích, làm rõ nội dung bản án, quyết định của Tòa án. Nguyên tắc phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan Tòa án, THADS và kiểm sát trong việc THADS được bảo đảm tốt hơn phù hợp với tinh thần Hiến pháp năm 2013.
Luật cũng bổ sung một số nhiệm vụ, quyền hạn mới nhằm tăng cường trách nhiệm, quyền hạn của UBND các cấp trong THADS, xác định rõ hơn một số nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan THADS và tạo điều kiện thuận lợi trong việc kiện toàn đội ngũ chấp hành viên, lãnh đạo cơ quan THADS, quy định đầy đủ, chặt chẽ, công khai, minh bạch hơn về trình tự, thủ tục THADS; quy định rõ hơn nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Tòa án, cơ quan THADS, chấp hành viên, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc THADS.
Đáng chú ý, để phù hợp với thực tiễn, Luật đã sửa đổi theo hướng chuyển việc xác minh điều kiện THA từ nghĩa vụ của người được THA thành trách nhiệm của cơ quan THADS; được miễn, giảm phí THA trong trường hợp cung cấp thông tin chính xác về điều kiện THA của người phải THA và trong một số trường hợp khác.
Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc, quy định này nhằm bảo đảm tốt nhất quyền và lợi ích của người được THA; giảm bớt khó khăn cho người được THA, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người được THA trong việc thực hiện quyền yêu cầu THA đã được pháp luật công nhận.
Về xác minh điều kiện THA, Luật đã bỏ nghĩa vụ của người được THA trong việc phải xác minh điều kiện THA của người phải THA, quy định thành quyền tự mình hoặc ủy quyền cho người khác xác minh điều kiện THA, cung cấp thông tin về tài sản, thu nhập, điều kiện THA của người phải THA cho cơ quan THA. Theo đó, việc xác minh điều kiện THA thuộc về trách nhiệm của Chấp hành viên.
Cũng theo Luật này, việc bảo vệ quyền của người mua tài sản bán đấu giá, người được giao tài sản để THA được quy định rõ hơn theo hướng: Người mua được tài sản bán đấu giá, người được giao tài sản để THA được bảo vệ quyền sở hữu, sử dụng đối với tài sản đó; Trường hợp người mua được tài sản bán đấu giá đã nộp đủ tiền mua tài sản bán đấu giá nhưng bản án, quyết định bị kháng nghị, sửa đổi hoặc bị hủy thì cơ quan THADS tiếp tục giao tài sản, kể cả thực hiện việc cưỡng chế THA để giao tài sản cho người mua được tài sản bán đấu giá, trừ trường hợp kết quả bán đấu giá bị hủy theo quy định của pháp luật hoặc đương sự có thỏa thuận khác.
Liên quan đến các quy định về biện pháp bảo đảm THA, nhằm bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người được THA, hạn chế tình trạng tẩu tán tài sản, Luật đã bổ sung quy định theo hướng: Trường hợp cần phong tỏa ngay tài khoản, tài sản của người phải THA ở nơi gửi giữ mà chưa ban hành quyết định phong tỏa tài khoản, phong tỏa tài sản ở nơi gửi giữ thì Chấp hành viên lập biên bản yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân đang quản lý tài khoản, tài sản của người phải THA phong tỏa tài khoản, tài sản đó; trong thời hạn 24 giờ kể từ khi lập biên bản, Chấp hành viên phải ban hành quyết định phong tỏa tài khoản, tài sản đó. Đồng thời, quy về giới hạn của số tiền, tài sản bị phong tỏa nhằm tránh tình trạng tùy tiện phong toả toàn bộ tài khoản, tài sản làm ảnh hưởng đến quyền lợi, hoạt động kinh doanh, giao dịch của chủ tài khoản.../.