 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi).Ảnh: QH |
Sáng 20/9, tiếp tục chương trình Phiên họp Chuyên đề pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Đây là nội dung sẽ trình Quốc hội thảo luận lần đầu tại Kỳ họp thứ 4 (tháng 10/2022) tới.
Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội về dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết: Thường trực Ủy ban Kinh tế nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật Hợp tác xã (sửa đổi) nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý thống nhất, đầy đủ, góp phần thúc đẩy việc phát triển kinh tế tập thể năng động, hiệu quả, bền vững, theo đúng tinh thần của Nghị quyết 20-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.
Về mô hình tổ chức quản trị đối với các hình thức tổ chức HTX , Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị làm rõ các mô hình quản trị, cơ chế thành lập và hoạt động cụ thể đối với các loại hình, quy mô HTX. Chẳng hạn trường hợp HTX quy mô siêu nhỏ có thể lựa chọn tổ chức quản lý và hoạt động theo mô hình tối giản gồm Đại hội thành viên, Hội đồng quản trị (trong đó Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc), không bắt buộc có Ban kiểm soát nhưng phải có Kiểm soát viên để kiểm soát nội bộ hoạt động của HTX theo Điều lệ HTX quy định. Cân nhắc quy định về số lượng tối thiểu của Hội đồng quản trị là 01 người cũng như cân nhắc quy định về quyền hạn, nghĩa vụ của Hội đồng quản trị và Đại hội thành viên, tránh việc lạm quyền, làm mất đi bản chất của HTX, bảo đảm quyền quyết định của Đại hội thành viên.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung quy định về cơ chế đại diện sở hữu kinh tế tập thể, hợp tác xã như đã được nêu tại Nghị quyết số 31/2021/QH15 về Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021 - 2025; cần tính toán thêm việc quy định cho phép sáp nhập các HTX yếu với HTX mạnh để tận dụng được các ưu thế từ các HTX mạnh; cần tạo cơ chế xây dựng hệ thống HTX số, kết nối thông tin về thị trường, sản phẩm, công nghệ, về biến đổi khí hậu...
Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Kinh tế nhận thấy hiện nay, các HTX kiểu mới chủ yếu hoạt động với quy mô siêu nhỏ, dưới 10 thành viên. Một số HTX được thành lập mang tính chất gia đình, chưa phát huy được vai trò hỗ trợ thành viên trong hoạt động sản xuất, kinh doanh theo đúng bản chất HTX.
Do đó, đề nghị nghiên cứu quy định hợp lý về số lượng thành viên HTX; quy định về lộ trình tăng số lượng thành viên theo thời gian hoạt động của HTX; nghiên cứu các tiêu chí hỗ trợ cũng cần ưu tiên cho HTX có nhiều thành viên và các quy định để khuyến khích các thành viên mới tham gia HTX.
Về quản lý nhà nước đối với Hợp tác xã, Thường trực Ủy ban Kinh tế cho rằng cần phải bổ sung quy định trách nhiệm quản lý nhà nước của các cơ quan quản lý nhà nước tại các cấp đối với các loại hình HTX để phân công nhiệm vụ quản lý, giám sát, chịu trách nhiệm về hoạt động của các HTX một cách rõ ràng, cụ thể, bảo đảm quản lý nhà nước về HTX được thực hiện thống nhất một đầu mối từ trung ương đến địa phương theo quy định của pháp luật, phù hợp với bản chất và các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của các loại hình HTX với các quy mô khác nhau.
Bên cạnh đó, để tăng cường hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước đối với HTX cũng cần nghiên cứu về việc tăng cường nguồn lực, nhất là nhân lực cho các Sở Kế hoạch và Đầu tư làm đầu mối về quản lý nhà nước đối với HTX tại địa phương; nghiên cứu về việc giao một số nội dung quản lý nhà nước cụ thể có thể ủy quyền cho hệ thống Liên minh HTX đảm nhận.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng cho biết, các quy định về thành lập HTX tạo điều kiện tương đối thuận lợi theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tuy nhiên các quy định về giải thể, phá sản HTX tại dự thảo Luật và quy định pháp luật có liên quan còn khá phức tạp.
“Việc khuyến khích các thành viên mới tham gia HTX là cần thiết, tuy nhiên các quy định liên quan đến việc chuyển nhượng vốn góp làm thay đổi cơ cấu thành viên HTX cũng cần được tính toán thêm, tránh làm thay đổi bản chất HTX”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho hay.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cũng nêu rõ: Tại dự thảo Luật mới quy định về việc chuyển đổi Tổ hợp tác thành HTX, thiếu quy định về việc chuyển đổi HTX thành doanh nghiệp khi các thành viên HTX đồng thuận việc chuyển đổi. Do đó, đề nghị nghiên cứu, bổ sung quy định về điều kiện, thủ tục chuyển đổi HTX thành doanh nghiệp trên nguyên tắc bảo đảm sự tự chủ của HTX và quyền dân chủ của các thành viên HTX trong việc quyết định tiếp tục duy trì hoạt động theo mô hình HTX hay chuyển đổi thành doanh nghiệp.
Ngoài ra, cần cân nhắc thêm về nội dung yêu cầu các chức danh lãnh đạo HTX phải có chứng chỉ bồi dưỡng để tránh việc tạo ra các rào cản, phát sinh thủ tục hành chính nhưng bên cạnh đó cũng cần có chính sách thu hút cá nhân có năng lực tham gia điều hành HTX, góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các HTX. Quyền lựa chọn nhân sự điều hành của HTX nên để HTX tự chủ quyết định và chịu trách nhiệm về công tác nhân sự.
Ngoài những nội dung nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế đề nghị tiếp tục rà soát các quy định khác tại dự thảo Luật, tránh tình trạng quy định chung chung gây khó khăn trong thực tế triển khai; rà soát, không quy định lại những nội dung đã được quy định tại các luật khác, tránh trùng lặp, xung đột pháp luật, đồng thời tiếp tục rà soát, chỉnh lý về từ ngữ, câu chữ và kỹ thuật văn bản để hoàn thiện dự án Luật./.