Sớm tháo gỡ khó khăn trong triển khai Luật Xử lý vi phạm hành chính về công tác cai nghiện

Theo phản ánh, kiến nghị của các cơ quan, địa phương và các cơ quan báo chí thời gian qua, kể từ ngày 1/1/2014, các quy định liên quan đến việc người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo Luật Xử lý vi phạm hành chính có hiệu lực thì các địa phương chưa đưa được người nghiện ma túy vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, từ đầu năm đến nay chủ yếu đưa người nghiện vào theo hồ sơ cũ còn tồn đọng. Do vậy, số người nghiện ma túy trong cộng đồng tăng lên, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội.

Nhiều Bộ, ngành chưa ban hành các văn bản hướng dẫn

Thực tế cho thấy, việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc theo quy định cần có sự tham gia đồng bộ của các Bộ, ngành. Tuy nhiên đến nay nhiều Bộ, ngành chưa ban hành các văn bản hướng dẫn. Cụ thể: Bộ Y tế chưa ban hành hướng dẫn tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện ma túy; Bộ Tư pháp chưa ban hành hướng dẫn thực hiện giáo dục tại xã, phường, thị trấn; Bộ Tài chính chưa ban hành hướng dẫn kinh phí thực hiện công tác cai nghiện; Bộ Công an chưa ban hành Thông tư hướng dẫn quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn...

Trong khi đó, việc triển khai Đề án đổi mới công tác cai nghiện còn chậm. Tính đến đầu tháng 9/2014 mới có 16/63 tỉnh, thành phố triển khai. Nguyên nhân chậm là do ngành Lao động – Thương binh và Xã hội của các địa phương chậm trình UBND tỉnh phê duyệt kế hoạch hoặc phương án, lộ trình triển khai thực hiện.

Đáng chú ý, tình hình nghiện ma túy tổng hợp hiện nay đang có xu hướng gia tăng, ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến tình hình an ninh, trật tự an toàn xã hội nhưng vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể về xác định người nghiện ma túy tổng hợp và phác đồ điều trị nghiện ma túy tổng hợp.

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Nguyễn Trọng Đàm: Hiện nay, các quy định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa người vào cơ sở cai nghiện bắt buộc chưa cụ thể, gây lúng túng cho địa phương thực hiện; Luật Xử lý vi phạm hành chính cũng như Nghị quyết số 24/2012/Qh13 ngày 20/6/2013 về việc thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính của Quốc hội không quy định cụ thể về giải quyết các trường hợp đã có quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở chữa bệnh theo Pháp lệnh xử lý vi phạm hành chính mà chưa được thi hành, đang thi hành hoặc trốn thi hành dẫn đến việc áp dụng pháp luật không thống nhất giữa các địa phương.

Trong khi đó, có đến 18 địa phương tăng số người nghiện nhưng chưa đưa được vào cơ sở cai nghiện bắt buộc vì Bộ Y tế chưa ban hành hướng dẫn tiêu chuẩn chẩn đoán nghiện ma túy.

Về phía đại diện Bộ Y tế cho biết: Trong tuần này sẽ ban hành văn bản hướng dẫn về nội dung này. Đại diện Bộ Công an cũng bày tỏ lo ngại vấn đề văn bản pháp lý hướng dẫn không rõ ràng dẫn đến tình trạng việc đưa người nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc phải đình lại do vướng thủ tục.

Trước thông tin một số địa phương phản ánh thiếu thuốc điều trị Methadone, Cục trưởng Cục phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế Nguyễn Hoàng Long khẳng định: “Bộ Y tế bảo đảm đủ thuốc vào thời điểm này”. Tuy nhiên, nếu mở rộng lên 80 nghìn người theo chỉ tiêu đến năm 2015 thì các địa phương phải dùng ngân sách địa phương mua thuốc trong nước. Trong khi đó, nguồn nhân lực tại các cơ sở điều trị này còn thiếu, hầu như không có cán bộ trong biên chế.

Theo ông Đặng Thanh Sơn, Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật, Bộ Tư pháp: Đây là quy trình liên hoàn phải có sự phối hợp chặt chẽ giữa các Bộ, ngành, địa phương. Nếu chỉ "tắc" ở một khâu thì rất khó triển khai.

Quy trách nhiệm cụ thể từng ngành, từng cơ quan trong quá trình thực hiện công tác cai nghiện

Kết luận buổi làm việc, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đề nghị các Bộ: Y tế, Công an, Tư pháp, Tài chính... khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn một số điều theo Nghị định số 111/213/NĐ-CP quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn và Nghị định 221/2013/NĐ-CP của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Đồng thời, khẩn trương triển khai kế hoạch tổng thể của Đề án đổi mới công tác cai nghiện, bảo đảm tính khả thi, thông suốt, quy trách nhiệm cụ thể từng ngành, từng cơ quan trong quá trình thực hiện công tác cai nghiện ngay từ cấp cơ sở nhằm sớm tháo gỡ khó khăn trong thực hiện Luật Xử lý vi phạm hành chính về công tác cai nghiện...

Về kinh phí, Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính cân đối nguồn ngân sách Trung ương và địa phương dành cho công tác cai nghiện ma túy; đảm bảo đủ kinh phí cho chương trình điều trị bằng Methadone. "Cần huy động tốt hơn nguồn lực xã hội, theo đúng các quy định, thủ tục”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng lưu ý: Sau khi ban hành các văn bản hướng dẫn, chú ý khâu cuối cùng chuyển hồ sơ sang Tòa án. Nghiên cứu thời gian thử thách điều trị methadone trên cơ sở khoa học, bảo đảm kinh phí hoạt động. Các địa phương cần quan tâm đúng mức đối với công tác cai nghiện tại gia đình và cộng đồng.../.