 |
| Ảnh minh họa: Bích Liên |
Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) vừa họp Tổ soạn thảo xây dựng Thông tư quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường về ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH).
Theo đó, Thông tư sẽ có 3 nội dung chính: Hướng dẫn đánh giá tác động, tính dễ bị tổn thương, rủi ro, tổn thất và thiệt hại do BĐKH; Hướng dẫn thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính và thực hiện giảm nhẹ phát thải khí nhà kính đối với cơ sở phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính; Danh mục và hướng dẫn thu gom, tái chế, tái sử dụng và tiêu hủy các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát. Quá trình xây dựng dự thảo, Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường) đã nghiên cứu các quy định quốc tế về thích ứng, giảm nhẹ phát thải và bảo vệ tầng ô-dôn; các đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu của các chuyên gia khoa học đầu ngành, các cơ quan có liên quan thuộc các Bộ.
Theo Cục BĐKH, đối tượng áp dụng Thông tư gồm: Cơ quan tổ chức có liên quan đến hoạt động thích ứng với BĐKH tại Việt Nam, các cơ quan được giao nhiệm vụ xây dựng chiến lược, quy hoạch thuộc trường hợp phải đánh giá tác động môi trường chiến lược; Cơ quan, tổ chức có liên quan đến hoạt động thẩm định kiểm kê KNK và kết quả giảm nhẹ phát thải KNK; Các tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động tái chế, tái sử dụng, tiêu hủy các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính có kiểm soát.
Về đánh giá tác động, tính dễ bị tổn thương, rủi ro, tổn thất và thiệt hại do BĐKH, dự thảo Thông tư đưa ra các nội dung về mục đích, thông tin dữ liệu phục vụ đánh giá; các yếu tố trong kịch bản BĐKH sử dụng để đánh giá; nội dung, phương pháp, trình tự đánh giá và trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, UBND cấp tỉnh.
Về thẩm định kết quả kiểm kê khí nhà kính (KNK) và thực hiện giảm nhẹ phát thải KNK đối với cơ sở phải thực hiện kiểm kê KNK, dự thảo Thông tư đưa ra các mẫu thẩm định cũng như quy định về hội đồng thẩm định và trình tự đối với báo cáo kiểm kê KNK, kết quả giảm nhẹ phát thải cấp lĩnh vực; yêu cầu đối với thẩm định và trình tự thẩm định báo cáo kiểm kê KNK, kết quả giảm nhẹ cấp cơ sở. Các quy định này nhằm phù hợp quy trình quản lý của Việt Nam, phục vụ nhu cầu về số liệu để có cơ sở thẩm định mức giảm nhẹ phát thải của cơ sở. Quá trình này về sau sẽ được nâng cấp và quốc tế hóa để giúp các cơ sở công nhận tín chỉ các-bon nếu muốn tham gia thị trường các-bon trong thời gian tới. Đồng thời, tạo điều kiện phát triển cho các đơn vị thẩm định đủ năng lực của Việt Nam và nước ngoài . Về hướng dẫn sử dụng các chất làm suy giảm tầng ô-dôn, chất gây hiệu ứng nhà kính được kiểm soát, dự thảo Thông tư đưa ra danh mục, thông tin, điều kiện sử dụng các chất này, đồng thời, hướng dẫn cụ thể các yêu cầu về thu gom, vận chuyển và tiêu hủy.
Tại cuộc họp, thành viên tổ soạn thảo, các chuyên gia đã góp ý về bố cục và nội dung của dự thảo Thông tư. Một số ý kiến cho rằng cần quy định cụ thể hơn việc đánh giá tác động, rủi ro tổn thất thiệt hại chưa rõ mục đích thực hiện, đặc biệt tại đồng bằng sông Cửu Long, nơi dễ chịu tổn thương vì biến đổi khí hậu.
Theo các chuyên gia, đồng bằng sông Cửu Long hiện đã chịu ảnh hưởng thường xuyên của những trận lũ lớn, sự xâm nhập mặn và đất bị ô nhiễm. Đây là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất ở Việt Nam bởi sự xâm nhập mặn với 1,8 triệu ha diện tích đất bị nhiễm mặn. Gần đây bão đã bắt đầu trở thành một vấn nạn. Mới chỉ năm 1994, một báo cáo của Ngân hàng Phát triển Châu Á về biến đổi khí hậu cho rằng bão không xảy ra tại Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ 15 năm sau, rõ ràng chuyện này đã không còn đúng nữa.
Nghiên cứu dự báo của Tổ chức Oxfam cũng chỉ rõ, nguy cơ đồng bằng sông Cửu Long phải đối mặt do biến đổi khí hậu là: Đến khoảng năm 2100, mực nước biển có thể dâng lên trong khoảng 30cm đến 1m. Nhiều khả năng nước biển sẽ dâng lên mức 1m hơn, lúc đó thì 90% diện tích của đồng bằng sông Cửu Long có thể bị ngập lụt hàng năm.
Đến năm 2030, khả năng nước biển dâng có thể làm cho khoảng 45% diện tích đất của Đồng bằng sông Cửu Long bị nhiễm mặn hoàn toàn và mùa vụ bị thiệt hại do lũ lụt…Bởi vậy, việc phân tích và nhận biết được những nguy cơ biến đổi khí hậu đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long sẽ giúp các địa phương chủ động những kế hoạch và phương án ứng phó hợp lý, giảm thiểu thiệt hại và thích ứng với biến đối khí hậu
Trước thực trạng trên, Thứ trưởng Lê Công Thành đề nghị, Cục Biến đổi khí hậu tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện dự thảo. Trong đó, việc đánh giá tác động và tính dễ bị tổn thương cần phải xác định rõ mục đích, đối tượng chịu tác động, đặc biệt là trong cộng đồng như doanh nghiệp và người dân tại đồng bằng sông Cửu Long. Việc thẩm định kiểm kê và kết quả giảm phát thải của các lĩnh vực, Bộ ngành được tiến hành nhiều năm nay nên có thể rà soát, rút kinh nghiệm để không phát sinh thêm thủ tục hành chính, thuận tiện cho người dân và doanh nghiệp./.