Chiều ngày 29/10, tại Hà Nội, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam phối hợp với Bộ KH&CN tổ chức ra mắt Trung tâm Vật lý Quốc tế (ICP) và Trung tâm Quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học (ICRTM).
 |
| Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang phát biểu tại lễ ra mắt 2 Trung tâm quốc tế. Ảnh: Bích Liên |
Theo Việt Hàn lâm KH&CN Việt Nam, được thành lập dưới sự bảo trợ của UNESCO, Trung tâm Vật lý Quốc tế và Trung tâm Quốc tế Đào tạo và Nghiên cứu Toán học sẽ góp phần tích cực vào việc thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển khoa học và công nghệ, hiện thực hóa các cam kết quốc tế của Chính phủ; đồng thời tạo sự tin cậy, nâng cao uy tín, vị thế của quốc gia, giúp khoa học Việt Nam hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới.
Trong thời gian tới, hai Trung tâm sẽ có các mảng hoạt động chính gồm: Đào tạo vật lý và toán học trình độ quốc tế, Nghiên cứu vật lý và toán học trình độ quốc tế, Tư vấn cho các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia giáo dục và tuyên truyền cho công chúng về lĩnh vực vật lý và toán học.
Mảng đào tạo sẽ được hai Trung tâm bắt đầu thực hiện từ năm 2021, với 4 hạng mục chính là đào tạo tài năng, nâng cao; đào tạo vật lý và toán học trình độ sau đại học; đào tạo sau tiến sĩ về vật lý và toán học và Xây dựng chương trình đào tạo, quy trình tuyển chọn, quản lý, hỗ trợ tài chính đào tạo quốc tế trình độ thạc sỹ và tiến sỹ trong lĩnh vực vật lý và toán học thông qua các chương trình, dự án nghiên cứu khoa học. Các chương trình này dành cho công dân Việt Nam và một số nước trong khu vực có nhu cầu, cũng như tại một số nước Châu Phi - nơi vật lý và toán học chưa thực sự phát triển.
Về mảng nghiên cứu, hai Trung tâm sẽ tổ chức các nhóm và các đề tài nghiên cứu nhằm xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh, đạt trình độ khu vực và quốc tế, trong đó chú trọng sự tham gia của các nhà vật lý và toán học nước ngoài.
Đồng thời, thúc đẩy hợp tác nghiên cứu vật lý và toán học trong khu vực và quốc tế (tổ chức hội thảo quốc tế; trao đổi khoa học trong khu vực và quốc tế; xây dựng và tham gia các chương trình, dự án nghiên cứu khu vực và quốc tế...)
Bên cạnh đó, hai Trung tâm cũng có nhiệm vụ tổ chức hoạt động hợp tác quốc tế, bao gồm: Hợp tác với Chương trình quốc tế về Khoa học cơ bản (IBSP) của UNESCO, Trung tâm Quốc tế Vật lý lý thuyết (ICTP) tại Trieste (Italia) và các tổ chức khoa học khác, tổ chức các sự kiện khoa học và chuyển giao tri thức về vật lý và toán học (các lớp học, hội thảo, hội nghị, semina...) phù hợp với các chương trình của UNESCO.
Ngoài ra, hai Trung tâm cũng sẽ hợp tác nghiên cứu và ứng dụng vật lý và toán học với các trường đại học, viện nghiên cứu trong nước và quốc tế, trong đó đặc biệt chú ý đến các quốc gia ASEAN, Châu Á- Thái Bình Dương và châu Phi. Các hoạt động hợp tác bao gồm: trao đổi chuyên gia ngắn hạn, cử chuyên gia của Việt Nam đi dạy các lớp ngắn hạn, tham gia các hội nghị, hội thảo, đón chuyên gia và học viên của các nước đến học tập và làm việc tại trung tâm. Hai Trung tâm cũng sẽ hợp tác với các trung tâm UNESCO trong lĩnh vực khoa học cơ bản.
Phát biểu tại lễ ra mắt, Thứ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Hoàng Giang cho biết: Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ giai đoạn 2011-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 418/QĐ-TTg ngày 11/4/2012 đã xác định một số mục tiêu cần đạt, trong đó có mục tiêu “Đến năm 2020, hình thành một số tổ chức nghiên cứu cơ bản và ứng dụng đạt trình độ khu vực và thế giới, đủ năng lực giải quyết những vấn đề trọng yếu quốc gia đặt ra đối với khoa học và công nghệ”.
Để đạt được các mục tiêu, Chiến lược đã đặt ra một số nhiệm vụ và giải pháp phát triển khoa học và công nghệ, trong đó có giải pháp tập trung đầu tư phát triển Viện KH&CN, Viện Khoa học xã hội Việt Nam trở thành hai tổ chức khoa học và công nghệ hàng đầu quốc gia và ASEAN…
Từ năm 2015, Bộ KH&CN đã phối hợp chặt chẽ với Việt Hàn lâm KH&CN Việt Nam và Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam đề xuất với UNESCO việc thành lập Trung tâm Vật lý quốc tế và Trung tâm quốc tế đào tạo và nghiên cứu Toán học, được UNESCO công nhận và bảo trợ.
UNESCO đã thông qua đề xuất của Việt Nam tại phiên họp Đại Hội đồng UNESCO lần thứ 39. Năm 2017, Bộ trưởng Bộ KH&CN Việt Nam đã thay mặt Chính phủ Việt Nam ký kết thỏa thuận chính thức với Tổng Giám đốc UNESCO. Việc UNESCO công nhận và bảo trợ 2 Trung tâm khẳng định vị thế khoa học của Việt Nam trên bản đồ khoa học thế giới, đồng thời giúp khoa học Việt Nam hội nhập sâu rộng với khu vực và thế giới./.