Chiều 21/1, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tổ chức Hội thảo trực tuyến Xúc tiến đầu tư và liên kết sản xuất tiêu thụ muối giữa hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ muối.
 |
| Quang cảnh Hội thảo (Ảnh: B.T) |
Tại Hội thảo, ông Lê Đức Thịnh – Cục trưởng Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NN&PTNT cho biết, Việt Nam là quốc gia có lợi thế để phát triển ngành sản xuất và chế biến muối do sở hữu bờ biển dài trên 3.200km và bức xạ nhiệt cao. Trong khi đó, muối là mặt hàng thiết yếu không thể thiếu đối với xã hội và con người. Muối không chỉ dùng để ăn, dùng trong công nghiệp chế biến thực phẩm mà còn dùng trong lĩnh vực y tế, trong công nghiệp hóa chất và một số ngành khác.
Sản xuất, chế biến và tiêu thụ muối là ngành kinh tế đang tạo công ăn việc làm và thu nhập cho khoảng 21.000 hộ diêm dân, góp phần giữ vững an ninh, trật tự, xã hội nông thôn vùng duyên hải của Việt Nam.
Cũng theo ông Lê Đức Thịnh, diện tích sản xuất muối năm 2021 của Việt Nam đạt 11.393 ha. Trước đó, các năm 2017 diện tích đạt 13.158ha, năm 2018 diện tích đạt 13.074ha, năm 2019 đạt diện tích 12.494ha; năm 2020 với 11.926ha. Diện tích giảm dần trong những năm gần dây do thu nhập từ sản xuất muối thấp, người dân đã dần chuyển đổi diện tích sản xuất kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản hoặc đã chuyển sang làm nghề khác nên có một số diện tích sản xuất muối bị bỏ hoang.
Về sản lượng muối, năm 2020 đạt 1.334.507 tấn. Đây cũng là năm sản lượng muối đạt cao so với bình quân vài năm gần đây. Do thời tiết, khí hậu ở Việt Nam biến đổi phức tạp, có nhiều năm mưa hoặc hạn hán nhiều, ảnh hưởng đến sản lượng muối của từng năm. Năm 2021, sản lượng muối đạt 914.999 tấn.
Địa bàn sản xuất muối của Việt Nam tại 116 xã thuộc 40 huyện của 19 tỉnh, trải dài từ Bắc vào Nam (miền Bắc 5 tỉnh, miền Trung 7 tỉnh, Nam Bộ 7 tỉnh).
Bên cạnh những thuận lợi trong sản xuất muối, ông Lê Đức Thịnh nhấn mạnh, việc phát triển ngành muối của Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn và tồn tại. Đó là các vùng sản xuất trên toàn quốc đều hình thành từ lâu và mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ, phân tán. Cơ sở hạ tầng muối không được đầu tư nâng cấp, sữa chữa thường xuyên nên xuống cấp trầm trọng. Số lượng đồng muối sản xuất theo quy mô công nghiệp còn ít so với nhu cầu. Một số tiến bộ khoa học đã được áp dụng nhưng chưa mang tính đồng bộ nên chưa phát huy được hiệu quả. Hiện nay, cả nước có 72 cơ sở sản xuất và chế biến muối thuộc mọi thành phần kinh tế như: hộ sản xuất kinh doanh, hợp tác xã, doanh nghiệp, doanh nghiệp. Tuy nhiên các đơn vị này đều có quy mô nhỏ, vốn điều lệ thấp, sản lượng nhỏ,…
Tại Hội thảo, bà Marion Chaminade - Tham tán nông nghiệp Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam đã chia sẻ một số kinh nghiệm sản xuất muối tại Pháp. Theo đó, tại Pháp, sản lượng muối hàng năm khoảng từ 6- 7 triệu tấn. Việc thúc đẩy chỉ dẫn địa lý không tách rời đối với ngành muối. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp do nông dân quản lý và thành lập cùng nhau phải đóng góp chi phí, cùng chia sẻ rủi ro. Và người nông dân phải trực tiếp giao hàng đến công ty. Việc thanh toán được điều chỉnh bằng hợp đồng cụ thể, và tất cả đều được chia sẻ bởi người diêm dân.
Đóng góp ý kiến tại Hội thảo, ông Bùi Sơn Long – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần công nghệ Muối biển cho rằng, trước thực trạng nhu cầu về muối ngày càng tăng về số lượng, chất lượng, chủng loại phục vụ nhu cầu trong nước cũng như xuất khẩu, ngành muối cần có những thay đổi căn bản theo hướng sản xuất, chế biến phải theo nhu cầu của thị trường, đa dạng hóa các chủng loại. Đồng thời, phát huy lợi thế của từng vùng, từng miền, phân công sản xuất và hợp tác để cùng phát triển.
Tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho rằng, để phát triển ngành muối của Việt Nam, cần phải tìm hiểu nhu cầu thị trường và thị hiếu của người tiêu dùng là gì?
“Thời gian qua, chúng ta đầu tư hạ tầng nghề muối nhưng không biết người tiêu dùng cần gì. Đây là bài học đầu tiên. Do đó, thị trường cần gì thì sẽ sản xuất sản phẩm đó” – Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.
Theo Thứ trưởng, từ nhu cầu thị trường xây dựng quy chuẩn, tiêu chuẩn, hướng dẫn cho người nông dân sản xuất. Và từ quy chuẩn, tiêu chuẩn này tổ chức lại sản xuất với các hợp tác xã, hiệp hội của ngành hàng muối.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng đề nghị cần quan tâm xây dựng chỉ dẫn địa lý, thương hiệu của ngành muối. Những vấn đề này cần xoay quanh mục tiêu nhằm nâng cao thu nhập của diêm dân, của người làm muối.
Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết, với nhu cầu lượng muối cao, khi sản lượng hàng năm trên 1 triệu tấn, trong khi nhu cầu từ 1,6-1,7 triệu tấn và đến 2030 khoảng 2 triệu tấn. Do đó, đây là bài toán các địa phương cần vào cuộc để cùng tháo gỡ. Ngoài ra, đó là vấn đề kỹ thuật, cần chỉ đạo khuyến nông đưa các mô hình xuống các địa bàn triển khai. Đồng thời, chú trọng đến vấn đề liên kết giữa hợp tác xã với doanh nghiệp trong sản xuất, chế biến muối,…/.