 |
| Tọa đàm “Hàng giả, hàng nhập lậu và gian lận thương mại: Thực trạng và giải pháp” |
Đó là ý kiến được trao đổi tại Tọa đàm “Hàng giả, hàng nhập lậu và gian lận thương mại: Thực trạng và giải pháp” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp cùng Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tổ chức chiều ngày 28/10 dưới hình thức trực tuyến.
Ông Nguyễn Xuân Khương, Cục Điều tra Chống buôn lậu, Tổng Cục Hải quan cho biết, thời gian qua, cơ quan hải quan đã có nhiều biện pháp ngăn chặn hành vi buôn lậu hàng giả, hàng nhái, gian lận thương mại, để bảo vệ doanh nghiệp làm ăn chân chính và người tiêu dùng.
Các phương thức mới nổi lên được cơ quan chức năng nhận diện là: Một số doanh nghiệp nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam sau đó dán nhãn mác hàng hóa xuất xứ Việt Nam để xuất đi nước ngoài; cũng có tình trạng hàng hóa đặt sẵn ở nước ngoài, ghi sẵn nhãn mác Việt Nam và xuất khẩu; hay tình trạng một số doanh nghiệp nhập khẩu linh kiện để gia công trong nước, nhưng sản phẩm nhập gần như hoàn chỉnh và xuất khẩu đi nước ngoài, theo tiêu chí xác định xuất xứ thì không đảm bảo; có doanh nghiệp không được Bộ Công Thương cấp C/O nhưng tự thiết kế mẫu C/O để cung cấp cho doanh nghiệp khác, sử dụng vào bộ hồ sơ hải quan để xuất khẩu hàng hóa; một số thì lợi dụng hình thức hàng quá cảnh, nhập khẩu hàng lậu qua đường mòn, lối mở…
Bà Đỗ Thị Minh Thủy, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cũng chia sẻ, theo số liệu thống kê 9 tháng đầu năm 2021, đã có hơn 100.000 vụ việc vi phạm, thu ngân sách nhà nước qua hoạt động đấu tranh nhập lậu thương mại và hàng giả đạt 7.500 tỷ đồng, khởi tố 1.615 vụ việc với 2.148 đối tượng.
Tuy số lượng các vụ việc vi phạm bị phát hiện và xử lý có giảm so với cùng kỳ nhưng tính phức tạp tăng lên, đặc biệt vi phạm qua thương mại điện tử tăng lên nhanh chóng. Các mặt hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng nổi lên là khẩu trang, thiết bị phòng chống dịch, thuốc điều trị COVID-19… đặc biệt phức tạp ở địa bàn Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, các mặt hàng buôn lậu “truyền thống” như thuốc lá ngoại, đường cát, mỹ phẩm, tân dược vẫn diễn ra phức tạp tại các tỉnh, thành phố: Quảng Trị, Đà Nẵng, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, Bình Phước, An Giang, Tiền Giang, Kiên Giang... tình trạng hàng kém chất lượng, hàng hóa không có nguồn gốc, xuất xứ cũng được buôn bán tràn lan trên không gian mạng tại các website, trang mạng xã hội như facebook, zalo…
Theo bà Thủy, sắp tới khi Chính phủ từng bước mở cửa kinh tế, khôi phục sản xuất kinh doanh và đặc biệt Tết Nguyên đán đang đến gần, tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng nhái sẽ diễn biến phức tạp, nhiều khả năng hàng tồn, hàng kém chất lượng sẽ được tẩy xóa hạn sử dụng để đưa vào thị trường, tội phạm mạng sẽ gia tăng.
Nhiều ý kiến tham luận cũng cho rằng, trong thời điểm dịch bệnh, một số đối tượng lợi dụng qua đường chuyển phát nhanh và hàng cá nhân để gửi hàng lậu, chủ yếu là thực phẩm chức năng. Các thủ đoạn cũng tinh vi hơn, thay đổi liên tục, khó phát hiện. Vì vậy, cần một chế tài đủ mạnh để có thể răn đe các đối tượng. Bởi lẽ, vấn nạn hàng giả nếu không được giải quyết triệt để sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới người tiêu dùng, doanh nghiệp làm ăn chân chính.
Đồng thời, nên có quy định rõ hơn về xác định xâm phạm quyền. Nếu như các đối tượng có thể thêm một ký tự khác trên sản phẩm thì đã không còn được coi là hàng giả mà chuyển sang xâm phạm quyền, tuy nhiên việc xác định xâm phạm quyền cũng rất khó, khiến doanh nghiệp tốn nhiều sức lực và tiền bạc để theo đuổi các vụ kiện.
Về vấn đề này, theo bà Đỗ Thị Minh Thủy, việc hoàn thiện các quy định pháp luật là yếu tố tiên quyết và quan trọng hàng đầu trong đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái. Trong đó, quy định quan trọng là xuất xứ hàng hóa, bởi lẽ vẫn đang lúng túng trong quy định thế nào là hàng Việt Nam.
Đồng thời về phía doanh nghiệp cũng cần tăng tính chủ động trong việc kiên quyết bảo vệ quyền lợi của mình. Thông qua việc sử dụng nhiều công nghệ tiên tiến, tăng cường cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng.