 |
| Ảnh minh họa (Ảnh: M.P) |
Báo cáo được thực hiện nhằm phục vụ Tổ công tác số 7 trong nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn và đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các khu vực này.
Tính đến ngày 31/10/2024, tổng số vốn giải ngân của 5 địa phương đạt hơn 10.547 tỷ đồng, tương đương 48,36% kế hoạch, thấp hơn mức bình quân cả nước là 49,89%. Trong đó, Đắk Lắk, Đắk Nông và Gia Lai có tỷ lệ giải ngân cao hơn mức trung bình cả nước, lần lượt là 60,49%, 50,89% và 51,76%. Ngược lại, Kon Tum (42,93%) và Lâm Đồng (38,37%) ghi nhận tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức bình quân. Ước tính cả năm, 4/5 địa phương (Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng) có thể đạt tỷ lệ giải ngân từ 95% trở lên, nhưng Đắk Nông chỉ dự kiến đạt 92,21%, thấp hơn mục tiêu đã đề ra.
Báo cáo chỉ ra rằng, tiến độ giải ngân chậm phần lớn xuất phát từ các khó khăn, vướng mắc trong quy trình thực hiện dự án, tuân thủ pháp luật và các yếu tố khách quan khác. Trước tiên, quy định về chuyển đổi mục đích sử dụng rừng theo Luật Lâm nghiệp được cho là phức tạp và mất nhiều thời gian, gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ triển khai các dự án đầu tư công. Các địa phương còn gặp trở ngại trong việc cấp phép khai thác khoáng sản, đặc biệt là đất, cát làm vật liệu san lấp theo Luật Khoáng sản. Quy trình này thường kéo dài, không đáp ứng kịp tiến độ thi công của các dự án.
Đối với các dự án sử dụng vốn ODA, các địa phương phải thực hiện đồng thời quy định pháp luật Việt Nam và các cam kết quốc tế theo hiệp định tài trợ, khiến thủ tục trở nên phức tạp hơn. Quy trình thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, ký kết và gia hạn hiệp định thường trải qua nhiều khâu, làm kéo dài thời gian thực hiện. Việc phối hợp giữa các bên liên quan cũng phụ thuộc lớn vào nhà tài trợ, gây thêm khó khăn trong việc bố trí vốn và triển khai dự án.
Ngoài ra, công tác giải phóng mặt bằng là một trong những nguyên nhân chính làm chậm tiến độ giải ngân. Tại nhiều địa phương, việc phê duyệt giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường thường bị chậm trễ. Công tác xác định nguồn gốc đất, kê khai và kiểm kê đất đền bù, lập quy hoạch khu tái định cư cũng gặp nhiều khó khăn, làm ảnh hưởng lớn đến tiến độ chung của các dự án. Thị trường bất động sản tại một số khu vực gần như “đóng băng”, dẫn đến nguồn thu từ tiền sử dụng đất không đảm bảo, ảnh hưởng đến việc triển khai các dự án sử dụng nguồn vốn này.
Thêm vào đó, việc khan hiếm đất đắp và cát xây dựng làm tăng giá vật liệu, gây áp lực lớn về chi phí cho các nhà thầu. Trong khi đó, công tác khảo sát, thiết kế ban đầu tại một số dự án không phù hợp thực tế, dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần, kéo dài thời gian triển khai và giải ngân.
Để tháo gỡ những vướng mắc này, Bộ Tài chính đề xuất các bộ, ngành liên quan nhanh chóng vào cuộc, hướng dẫn và giải quyết kịp thời những vấn đề thuộc phạm vi quản lý. Đặc biệt, Bộ Tài nguyên và Môi trường cần đẩy nhanh việc hoàn thiện các thủ tục liên quan đến chuyển đổi mục đích sử dụng đất rừng và cấp phép khai thác khoáng sản. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần rà soát và cải thiện quy trình chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp, đảm bảo thuận lợi cho địa phương. Đồng thời, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cần phối hợp để điều chỉnh các thủ tục liên quan đến phê duyệt, điều chỉnh chủ trương đầu tư cho các dự án sử dụng vốn ODA.
Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh rằng, trong trường hợp các vướng mắc vượt thẩm quyền, các bộ, ngành cần sớm báo cáo Phó Thủ tướng Chính phủ và Tổ công tác số 7 để xem xét và quyết định phương án giải quyết. Các địa phương và bộ, ngành cần phối hợp chặt chẽ, đồng bộ để đạt mục tiêu giải ngân vốn đầu tư công năm 2024, đảm bảo tiến độ các dự án quan trọng và góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.