EVFTA với làng nghề Việt: Cơ hội song hành cùng thách thức

Hội thảo khoa học do Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) cùng Hiệp hội Làng nghề Việt Nam (HHLNVN) tổ chức (Ảnh: HNV)

Những nhận định trên được nêu lên tại Hội thảo khoa học “Phổ biến các cam kết sở hữu trí tuệ trong Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam và Liên minh Châu Âu (EVFTA) thông tin về sản phẩm mang chỉ dẫn địa lý của Việt Nam được bảo hộ tại Châu Âu” do Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) cùng Hiệp hội Làng nghề Việt Nam (HHLNVN) tổ chức. Hội thảo diễn ra ngày 15/12 tại Hải Dương.

Theo ông Lưu Duy Dần, Chủ tịch HHLNVN, Hiệp định EVFTA rất có lợi cho các nhà sản xuất của Việt Nam nói chung và các làng nghề nói riêng, nhất là trong ngành nghề thủ công mỹ nghệ, dù rằng thuế xuất khẩu của mặt hàng này từ trước khi có Hiệp định vẫn ở mức 0%. Tác động của Hiệp định đối với các doanh nghiệp làng nghề là tác động kép, có đi có lại, đó là không gian thị trường, tiếp cận các nguồn lực về công nghệ, vốn cho sự phát triển; tạo lực kéo giúp các doanh nghiệp làng nghề nói chung và mặt hàng thủ công mỹ nghệ nói riêng của Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào thị trường EU.

“Đáng chú ý là khi Hiệp định EVFTA đi vào thực thi, việc bảo hộ kiểu dáng công nghiệp đối với ngành hàng thủ công mỹ nghệ là cần thiết. Bởi thế, các doanh nghiệp, hộ sản xuất tại các làng nghề cần đặc biệt cần lưu tâm thương hiệu, chỉ dẫn địa lý mang tính chất địa điểm làng nghề. Khi đó, sẽ khẳng định được thương hiệu của Việt Nam khi tham gia xuất khẩu và bảo đảm được quyền lợi của nhà xuất khẩu” – ông Dần nói.

Các nghệ nhân đang chạm khắc tại làng nghề đúc đồng Đại Bái, Gia Bình, Bắc Ninh (Ảnh: HNV)

Đồng quan điểm với ông Lê Duy Dần, ông Nguyễn Thanh Bình, Cục Sở hữu trí tuệ cho rằng, cần thiết phải nâng cao nhận thức, hiểu biết của các doanh nghiệp, làng nghề về các cam kết theo EVFTA để thực thi, áp dụng hiệu quả trong quá trình sản xuất, kinh doanh; tận dụng tốt nhất các cơ hội để phát triển, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Theo ông Bình, để khai thác hiệu quả thị trường châu Âu, tận dụng cơ hội về mở cửa thị trường mà EVFTA mang lại, các doanh nghiệp, làng nghề cần chủ động và tích cực hơn trong việc tìm hiểu quy định hàng rào kỹ thuật trong thương mại của châu Âu nhằm bảo đảm sản phẩm có thể vượt qua được những tiêu chuẩn đó để vào thị trường châu Âu. Ðồng thời, doanh nghiệp cần không ngừng đổi mới sáng tạo, cải thiện năng lực công nghệ nội tại và năng lực hấp thụ công nghệ mới, tiên tiến để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Tham luận tại Hội thảo, ông Nguyễn Vi Khải, Phó chủ tịch Hội đồng tư vấn HHLNVN cảnh báo về những thách thức liên quan tới rào cản kỹ thuật, nguyên tắc hàng rào thuế quan, quy định về sở hữu trí tuệ, thói quen truyền thống... do đó, hơn bao giờ hết “bài học và giải pháp bao trùm là ở nguồn nhân lực cần được nhận thức lại và đổi mới để có những thay đổi thiết thực và hiệu quả” – ông Khải đề xuất.

Bà Hà Thị Vinh, Phó Chủ tịch HHLNVN, Chủ tịch Hội Làng nghề thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội, Giám đốc Công ty TNHH gốm sứ Quang Vinh trao đổi tại Hội thảo (Ảnh: HNV)

Trao đổi tại Hội thảo, bà Hà Thị Vinh, Phó Chủ tịch HHLNVN, Chủ tịch Hội Làng nghề thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội, Giám đốc Công ty TNHH gốm sứ Quang Vinh khẳng định: EVFTA được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều cơ hội thuận lợi đối với kinh tế và xã hôi của nước ta. Hiệp định được đánh giá sẽ tạo ra những cơ hội lớn đối với các doanh nghiệp làng nghề có sản phẩm xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp làng nghề Hà Nội đã chuẩn bị tâm thế đón cơ hội và hóa giải thách thức trong tiến trình hội nhập.

“EVFTA đòi hỏi các doanh nghiệp phải đẩy mạnh liên kết, thay đổi quy mô sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh của mỗi sản phẩm hàng hóa. Đặc biệt, các doanh nghiệp, làng nghề cần hướng tới nhu cầu của thị trường châu Âu, đó là sản phẩm thân thiện môi trường” – bà Vinh chia sẻ

Phân tích thêm, bà Vinh cho biết, riêng với khu vực làng nghề, các sản phẩm làng nghề nói chung và sản phẩm thủ công mỹ nghệ nói riêng, những mặt hàng này đều nằm trong diện được miễn thuế ngay. Điều này giúp làng nghề đẩy mạnh hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất khẩu sản phẩm sang thị trường EU mà không có giới hạn về mặt thuế quan và định lượng. Đây sẽ là bệ phóng giúp sản phẩm làng nghề của cả nước nói chung và Hà Nội nói riêng thâm nhập vào các thị trường khác. Ngoài ra, các nhà nhập khẩu nước ngoài sẽ tìm đến các nước sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ nhiều hơn. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ nói chung và của Hà Nội nói riêng tiếp cận thị trường nhanh hơn, số lượng nhiều hơn. Không dừng lại ở đó, các nhà nhập khẩu vào Việt Nam sẽ mang theo ý tưởng thiết kế, quy trình sản xuất của nước ngoài để đặt hàng doanh nghiệp trong nước, tạo những cơ hội rất lớn để các doanh nghiệp làng nghề phát triển dòng sản phẩm phù hợp thị trường xuất khẩu.

Cũng tại Hội thảo, Ths Đinh Thị Bình, Phó trưởng phòng Quản lý Công nghệ và Sở hữu trí tuệ , Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hải Dương đánh giá, nhận thức được vai trò của thị trường EU, tỉnh Hải Dương đã chú trọng quan tâm trong việc hỗ trợ xây dựng và phát triển tài sản trí tuệ về chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm nông sản từ rất sớm. Để một sản phẩm được công nhận chỉ dẫn địa lý, cần nhiều thời gian và nhiều bước: trước tiên phải ổn định cũng như chủ động về chất lượng giống đầu vào, ổn định vùng sản xuất, có mô  tả về đặc trưng thổ nhưỡng, khí hậu, tập quán sản xuất; mô tả đặc trưng, chất lượng sản phẩm...

Theo bà Bình, cần sự nỗ lực thay đổi của chính người sản xuất về nhận thức, tiếp cận thị trường, cách thức tổ chức kinh doanh, đổi mới sản xuất, sự đoàn kết giữa doanh nghiệp cùng lĩnh vực thông qua việc hình thành và tổ chức hoạt động hiệu quả của các hiệp hội ngành, nghề;  cần sự hỗ trợ của cơ quan quản lý nhà nước xây dựng, duy trì kênh thông tin, đường dây nóng cung cấp, cập nhật kịp thời, tuyên truyền mạnh mẽ về các rào cản kỹ thuật của EU; hỗ trợ triển khai đa dạng các hoạt động xúc tiến thương mại, triển lãm, quảng bá sản phẩm nông sản của các địa phương; cần hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các tổ chức dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật, kịp thời cung cấp thông tin, dịch vụ về xuất nhập khẩu, thông tin thị trường. Đặc biệt, sắp tới đây, cần sự quan tâm của các ngành, các cấp từ trung ương tới địa phương để các sản phẩm nông nghiệp đặc sản của tỉnh sớm được hỗ trợ trong việc xây dựng, đăng ký bảo hộ và công nhận chỉ dẫn địa lý.

Gian trưng bày sản phẩm gốm sứ Chu Đậu tại điểm du lịch công ty cổ phần gốm Chu Đậu, Hải Dương (Ảnh: HNV)

Bên lề Hội thảo, ông Nguyễn Hữu Thức, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Gốm Chu Đậu chia sẻ, sản xuất kinh doanh gắn với du lịch là xu hướng phát triển bền vững và hiệu quả cho mỗi thương hiệu trong quá trình phát triển của từng địa phương cũng như mỗi doanh nghiệp. Đặc biệt trong bối cảnh kinh tế ngày càng phát triển của Việt Nam hiện nay và nhu cầu đi du lịch mua sắm, du lịch làng nghề ngày càng cao.

“Tạo dựng thương hiệu là một quá trình xây dựng và nhận dạng tính khác biệt, độc đáo và đặc trưng của một điểm đến du lịch. Đó là sự phối kết hợp tất cả sản phẩm và dịch vụ khác nhau như: Du lịch, thể thao, nghệ thuật... liên quan tới điểm đến du lịch. Đồng thời, vừa chào bán những giá trị độc đáo tới khách du lịch tiềm năng vừa giảm rủi ro cho khách du lịch khi quyết định lựa chọn địa điểm du lịch. Trên cơ sở đó, cộng với đánh giá tiềm năng điều kiện phát triển của Gốm Chu Đậu, ngày 27/8/2019, UBND tỉnh Hải Dương quyết định số 3009/QĐ/UBND công nhận làng nghề Gốm Chu Đậu là điểm du lịch của tỉnh Hải Dương. Mới đây nhất, ngày 18/11/2020, công ty đã vinh dự đón Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc cùng đoàn công tác về thăm quan, làm việc. Hiện, tập thể công ty quyết tâm xứng danh với 9 chữ vàng mà cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp tặng “Gốm Chu Đậu tinh hoa văn hóa Việt Nam” và 10 chữ vàng Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc tặng “Gốm Chu Đậu – Bản sắc Việt, tỏa sáng Năm Châu” – ông Thức cho biết./.