 |
| Hệ thống cống ngăn mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long. (Ảnh: Báo Hậu Giang) |
Đặc biệt, trong thời kỳ cao điểm, xảy ra thiếu nước ngọt cục bộ, xâm nhập mặn sẽ vào sâu các cửa sông. Trong khi các địa phương vùng Đồng bằng sông Cửu Long đang vào cao điểm sản xuất và thu hoạch lúa đông xuân, cây ăn trái và thủy sản; đây cũng là thời điểm mà thời tiết diễn biến bất lợi khi hạn hán và xâm nhập mặn lấn sâu vào đất liền. Vì vậy, bảo vệ sản xuất và đảm bảo nước sinh hoạt cho người dân đang được ngành chức năng thực hiện quyết liệt.
Mặc dù Hậu Giang là địa phương không giáp biển, thế nhưng những ngày qua, nước mặn theo thủy triều biển Tây xâm nhập vào địa bàn huyện Long Mỹ và TP Vị Thanh. Ngay từ giữa tháng 2/2024, độ mặn mà các cơ quan chức năng đo được tại một số điểm chính ở huyện Long Mỹ và TP Vị Thanh đã vượt mốc 2‰. Trong đó, TP Vị Thanh có thời điểm độ mặn tăng đột biến lên mức 7,1‰ tại ngã ba Nước Trong và 6,2‰ tại khu vực kênh Lầu...
Ông Võ Tứ Phương, Trưởng phòng Kinh tế TP Vị Thanh cho biết, trên địa bàn có nhiều loại cây trồng dễ bị ảnh hưởng khi nước mặn cao như gần 4.000ha lúa đông xuân đang chín, cùng với khoảng 4.300 ha cây ăn trái và rau màu… Do đó, khi nước mặn về sớm là ngành chức năng lập tức triển khai nhiều giải pháp ứng phó nhằm bảo vệ an toàn cho sản xuất. Hiện nay, đã đóng 10 cống ngầm ngăn mặn; vận hành đóng 3 cống hở không cho mặn xâm nhập vào bên trong; đồng thời cử cán bộ theo dõi chặt diễn biến hạn mặn để tiếp tục ứng phó phù hợp trong những ngày tới.
Ở Bến Tre, diễn biến thời tiết cũng có những bất lợi. Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Bến Tre nhận định, tháng 4/2024, tiếp tục xuất hiện 2 đợt xâm nhập mặn từ ngày 5 đến 12/4 và từ ngày 25/4 đến ngày 01/5. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre đánh giá, xâm nhập mặn mùa khô năm 2023 - 2024 xuất hiện sớm, sâu và kéo dài trên địa bàn tỉnh ở mức tương đương và cao hơn mùa khô năm 2015 - 2016. Do đó, ngành Nông nghiệp đang phối hợp với các địa phương vận động người dân trữ nước mưa, nước ngọt để ứng phó trong điều kiện hạn mặn kéo dài.
Theo ông Hồ Ngọc Hậu, Phó Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh Bến Tre, hiện công ty đang quản lý 1.695 công trình cống, 1 trạm bơm điện, 2.575km kênh các loại, 433km bờ bao và hồ chứa nước ngọt Ba Trị có dung tích theo thiết kế là 811.800m3. Những ngày qua, công ty triển khai các giải pháp cấp bách về phòng, chống hạn mặn, thiếu nước theo chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh Bến Tre. Cụ thể sẽ đóng cống ngăn mặn xâm nhập khi độ mặn lên cao, bảo đảm nhu cầu về nước. Trường hợp độ mặn giảm, sẽ tăng cường mở lấy nước ngọt ở các cống đầu nguồn và tiêu xổ các cống cuối nguồn để rửa mặn, giải quyết ô nhiễm môi trường…
Ông Nguyễn Văn Mẫn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang cho hay, dự báo độ mặn trên sông Tiền mùa khô năm 2024 lấn sâu vào nội đồng 52 - 56km. Nhằm ngăn mặn, bảo vệ nguồn nước ngọt phía bên trong phục vụ sản xuất và sinh hoạt của người dân; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang có văn bản gửi Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 10 (đơn vị thi công) cho vận hành đóng ngăn mặn cống âu Nguyễn Tấn Thành từ ngày 7/3 cho đến khoảng giữa tháng 4, khi theo dõi diễn biến xâm mặn sẽ tính toán việc mở cống.
Hiện, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Khai thác thủy lợi miền Nam, đơn vị đang vận hành siêu công trình thủy lợi cống Cái Lớn - Cái Bé (Kiên Giang) phân công nhiều cán bộ, kỹ sư theo dõi chặt tình hình mặn, quan trắc và kiểm tra mực nước, chất lượng nước; cập nhật tiến độ sản xuất của hàng trăm ngàn ha lúa trong vùng dự án thuộc các tỉnh Kiên Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu… đảm bảo ngăn mặn, lấy nước ngọt đầy đủ nhằm phục vụ an toàn cho đồng lúa. Bên cạnh đó, vận hành cống hợp lý trong việc cung cấp nước pha loãng độ mặn phục vụ nuôi tôm ở các huyện ven biển tỉnh Kiên Giang.
Ông Nguyễn Hoàng Hiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu các đơn vị chuyên môn và các địa phương vùng Đồng bằng sông sông Cửu Long chủ động theo dõi chặt thời tiết, diễn biến độ mặn; tiến hành rà soát việc đắp đập tạm ngăn mặn, sửa chữa, nâng cấp bờ bao, các cống vừa đảm bảo ngăn triều cường và ngăn mặn. Tổ chức vận hành các công trình thủy lợi hợp lý để lấy nhiều nhất lượng nước ngọt xuất hiện nhằm tích trữ lâu dài; có giải pháp bảo vệ an toàn cho hàng trăm ngàn ha cây ăn trái và lúa đông xuân nguy cơ bị ảnh hưởng. Cần có kế hoạch chi tiết đến các địa bàn, hộ dân có thể bị ảnh hưởng thiếu nước sinh hoạt mùa khô, nhằm có giải pháp đảm bảo cung cấp nước sinh hoạt cho bà con và không để các cơ sở bị thiếu nước ngọt phục vụ sản xuất trong suốt mùa khô... Hiện nay, các cơ quan chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã xây dựng các sổ tay hướng dẫn tích trữ nước trong điều kiện hạn mặn để người dân chủ động, đặc biệt đối với các vùng cây ăn trái. Ngoài ra, cũng đang xây dựng một app sử dụng trên điện thoại để có thể biết được các điểm hạn mặn, độ mặn trên các sông, các dự báo trên từng khu vực sản xuất, phục vụ người dân trong quá trình sản xuất, canh tác.
Để chủ động ứng phó với nguy cơ hạn mặn và thiếu nước cục bộ, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cần chủ động triển khai ứng phó nguy cơ hạn mặn, thiếu nước trong những tháng cao điểm mùa khô. Theo dõi sát diễn biến và có dự báo về nguồn nước, chất lượng nước, nguy cơ thiếu nước, xâm nhập mặn; đồng thời triển khai phòng, chống, khắc phục hậu quả hạn mặn, thiếu nước, hạn chế ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, nhất là thời kỳ cao điểm hạn mặn. Xác định mức độ ảnh hưởng đến từng địa bàn để chủ động triển khai biện pháp ứng phó cụ thể; hướng dẫn người dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; ưu tiên bảo đảm cấp nước sinh hoạt cho người dân, các cơ sở y tế, giáo dục và các nhu cầu thiết yếu khác, kiên quyết không để người dân thiếu nước sinh hoạt./.