Theo đó, trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự phát triển đột phá của công nghệ số, tinh thần thời đại là đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số tiếp tục gọi tên các doanh nghiệp và doanh nhân công nghệ số. Trong xu hướng ấy, doanh nghiệp đang đẩy mạnh áp dụng, đầu tư và phát triển những giải pháp, công nghệ mới nhằm tận dụng những cơ hội của chuyển đổi số và để phát triển nhanh bền vững hơn.
 |
| Chuyển đổi số đang minh chứng là xu hướng tất yếu của thời đại (Ảnh minh họa: HNV) |
Chuyển đổi số - Xu hướng đột phá và sáng tạo thời kỳ mới
Nắm bắt được kịp thời xu hướng đó, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, định hướng chỉ đạo cần tận dụng cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư để thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế, hướng tới phát triển nhanh và bền vững dựa trên khoa học-công nghệ, đổi mới sáng tạo và nhân lực chất lượng cao. Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị đã khẳng định việc chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư là yêu cầu tất yếu khách quan; là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng, vừa cấp bách vừa lâu dài của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách, giải pháp quyết liệt để thực hiện các chủ trương, định hướng của Đảng và Nhà nước, trong đó chuyển đổi số được xác định là giải pháp quan trọng, là xu hướng tất yếu để nâng cao năng suất, chất lượng, thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới sáng tạo của nền kinh tế.
Có thể thấy, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã và đang tác động ngày càng mạnh mẽ đến tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội; mở ra nhiều cơ hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đối với mỗi quốc gia, tổ chức và cá nhân. Chuyển đổi số càng trở nên cấp bách khi dịch COVID-19 đã tác động, thay đổi cuộc sống, thói quen của con người; gây ra những khó khăn, thách thức chưa từng có, buộc các tổ chức, cá nhân và cả cơ quan quản lý Nhà nước cũng phải thay đổi và thích ứng.
Cam kết đi đầu trong đổi mới và cải cách, đặc biệt trong chuyển đổi số
Trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ được giao, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã dành rất nhiều tâm huyết đối với công cuộc hỗ trợ, thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi số và phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư với cam kết luôn đi đầu trong đổi mới và cải cách, đã phối hợp chặt chẽ với các bên liên quan, đặc biệt là Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông trong việc cùng nghiên cứu, tham mưu, đề xuất và triển khai các giải pháp thúc đẩy quá trình chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp Việt Nam. Trong đó, 03 chương trình hành động chính đã được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đặt ra từ rất sớm, bao gồm: Thứ nhất, tập trung xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cho nền kinh tế đổi mới sáng tạo, kinh tế số. Thứ hai, xây dựng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia Việt Nam nhằm hỗ trợ, phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo. Thứ ba, hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số.
Cụ thể, đối với chương trình hành động đầu tiên, từ năm 2018, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã khởi xướng thành lập Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và trí thức Việt Nam nhằm quy tụ các chuyên gia người Việt trên thế giới để đóng góp, tham gia thúc đẩy các hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo của Việt Nam. Hiện nay, Mạng lưới đã có hơn 1.000 thành viên từ hơn 20 quốc gia và vùng lãnh thổ, góp phần huy động nguồn lực tri thức đáp ứng nhu cầu phát triển trong nước.
Đối với chương trình hành động thứ hai, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình Thủ tướng Chính phủ thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia vào tháng 10/2019. Trung tâm là một nhân tố cùng tạo dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam, huy động nguồn vốn cho đầu tư khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và là nơi ươm tạo, thử nghiệm cho nhiều sản phẩm, dịch vụ mới.
Đối với chương trình hành động thứ ba, từ tháng 01/2021, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã chủ động ban hành và triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 với mong muốn các doanh nghiệp Việt Nam thay đổi, thích ứng với những điều kiện mới, nâng cao năng lực, sức cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Các hoạt động của Chương trình hướng tới (i) Chuyển đổi nhận thức, tầm nhìn, chiến lược của doanh nghiệp; (ii) Hỗ trợ số hóa các hoạt động kinh doanh; (iii) Hỗ trợ số hóa quy trình quản trị, quy trình công nghệ, sản xuất; và (iv) Hỗ trợ chuyển đổi số toàn diện để tạo ra sản phẩm, dịch vụ, mô hình mới cho doanh nghiệp.
Thẳng thắn phân tích tình hình thực tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhận định rằng, mặc dù nhận thức được lợi ích và tầm quan trọng của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Việt Nam cũng gặp rất nhiều thách thức và khó khăn khi mức độ chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư của nước ta còn thấp. Nghị quyết số 52 của Bộ Chính trị cũng đã nhận định khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo chưa thực sự là động lực phát triển kinh tế - xã hội; quá trình chuyển đổi số quốc gia còn chậm, thiếu chủ động do hạ tầng phục vụ quá trình chuyển đổi số còn nhiều hạn chế; nhiều doanh nghiệp còn bị động, năng lực tiếp cận, ứng dụng, phát triển công nghệ hiện đại còn thấp.
Thực trạng trên cho thấy, các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp cần cùng nhau trao đổi, thảo luận, đưa ra những đánh giá, phân tích và đề xuất những chính sách, giải pháp để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam hiện nay, đặc biệt là những giải pháp để triển khai và ứng dụng được công nghệ 5G một cách hiệu quả cho quá trình chuyển đổi số. Công nghệ 5G là công nghệ nền tảng của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Việc phổ cập dịch vụ mạng di động 5G là một trong các mục tiêu cụ thể tại Chiến lược Quốc gia về Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đến năm 2030.
Với nỗ lực của tất cả chúng ta, của các cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức hiệp hội, các chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp, tin tưởng rằng mục tiêu chuyển đổi số tại Việt Nam sẽ đạt được những thành công tốt đẹp, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế, coi đổi mới, sáng tạo là một động lực quan trọng, là chìa khóa của tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững./.