 |
| TS Vũ Tiến Lộc, đại biểu Quốc hội đoàn TP Hà Nội, Uỷ viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (Ảnh: M.P) |
Kiến giải quan trọng về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa
Phóng viên (PV): Mới đây, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có một bài viết quan trọng kiến giải về việc lựa chọn con đường xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, xin ông cho biết ý kiến của mình về vấn đề này?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Trong những tháng ngày gian khó này, trải nghiệm sự bất ổn của các nền kinh tế thị trường hiện đại và thế giới công nghệ 4.0 trong việc đối phó đại dịch COVID-19, đọc bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhớ tới Bác Hồ, suy ngẫm về Chương trình nghị sự phát triển bền vững của Liên hợp quốc..., chúng ta ngộ ra rằng: Thế giới hiện đại đang đứng trước nhiều cơ hội nhưng cũng rất mong manh. Kinh tế không thể nào tách rời khỏi xã hội; công nghệ không thể thay thế hết cho con người; chủ nghĩa cá nhân vị kỷ và lợi nhuận không thể là mục tiêu tối thượng; dân tộc không thể tách khỏi toàn cầu; kinh tế thị trường không thể thiếu tính nhân văn; phát triển bền vững phải trở thành lẽ sống. Và đó cũng chính là những lý giải cho việc lựa chọn con đường xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khái quát trong bài viết của mình.
PV: Nhiều ý kiến nhận định, những kiến giải của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã làm rõ thêm và tiếp nối những nội dung quan trọng trong tư duy kinh tế của Bác Hồ. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Đúng vậy! Khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp Đổi mới, Đảng ta khẳng định: “Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta”. Trong đó, có tư tưởng của Người về phát triển kinh tế tư nhân, phát huy vai trò của giới doanh nhân đã soi sáng con đường xây dựng và phát triển nền kinh tế đất nước. Một trong những nội dung quan trọng của các Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII là chủ trương hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và phát huy vai trò của khu vực kinh tế tư nhân. Chúng ta cũng đề cập tới vấn đề phát triển bền vững, vấn đề nâng cao năng suất lao động, tăng cường quan hệ đối tác công - tư, xây dựng quan hệ lao động hài hòa - những vấn đề nóng hổi của nền kinh tế hiện đại.
Thật xúc động, thú vị và bất ngờ khi thấy những xu hướng chủ đạo của nền kinh tế thế giới hiện đại đã có nền tảng vững chắc trong tư duy kinh tế của Bác Hồ từ gần một trăm năm về trước và đang được tiếp nối, được hiện thực hóa trên hành trình Đổi mới.
Kinh tế thị trường định hướng XHCN - sự tiếp nối tư tưởng Hồ Chí Minh về nền kinh tế nhiều thành phần ở nước ta
PV: Xin ông cho biết rõ hơn về mô hình nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam đang xây dựng và hướng tới?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Thật ra, mô hình nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã được manh nha trong tư tưởng của Bác Hồ từ gần 100 năm về trước. Trong Điều lệ của Tổ chức Thanh Niên Cách mạng đồng chí Hội được viết vào năm 1924, Bác Hồ đã chỉ dẫn: Sau này, chúng ta sẽ thành lập Chính phủ Nhân dân và thực hành chính sách “Tân kinh tế”.
Chính sách "Tân kinh tế" mà Bác nhắc tới ở đây chính là chính sách kinh tế mới của Lê-nin. "Tân kinh tế" thực chất là chính sách kinh tế nhiều thành phần dưới sự lãnh đạo của Nhà nước chuyên chính vô sản - một chính sách kinh tế được áp dụng trong thời kỳ quá độ ở nước Nga vào giữa những năm 20 của thế kỷ trước. Tất nhiên, đó chỉ là một mô hình sơ khai và chưa hoàn thiện, phù hợp hoàn cảnh bấy giờ của nước Nga, nhưng đã gợi ý cho Hồ Chí Minh về mô hình kinh tế trong thời kỳ quá độ ở Việt Nam. Sau này, trong nhiều bài nói, bài viết của Người, đặc biệt là trong cuốn “Thường thức kinh tế học” xuất bản vào năm 1953, Bác Hồ đã đề cập về những thiết kế ban đầu của mô hình nền kinh tế nhiều thành phần đó.
Tuy nhiên, do điều kiện của chiến tranh và cơ chế kinh tế kế hoạch tập trung diễn ra trong nhiều thập kỷ sau đó, mô hình kinh tế nhiều thành phần theo tư tưởng của Người đã không thể trở thành hiện thực. Hơn một thập kỷ sau ngày thống nhất đất nước, vào năm 1986, Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ VI đã khởi động hành trình đổi mới ở nước ta với chủ trương xây dựng “nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước”. Có thể nói, với chủ trương này, Đại hội Đảng lần thứ VI đã đánh dấu sự trở về với tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “nền kinh tế nhiều thành phần” dưới sự lãnh đạo của “Chính phủ Nhân dân”, phù hợp yêu cầu của giai đoạn mới.
Trải qua một phần ba thế kỷ, thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, Việt Nam đã trở thành một một mẫu hình thành công của quá trình chuyển đổi từ kinh tế kế hoạch tập trung sang kinh tế thị trường, mở cửa và hội nhập quốc tế. Việt Nam cũng đã kể cho thế giới câu chuyện thoát nghèo vĩ đại, đưa được hàng chục triệu đồng bào mình thoát khỏi đói nghèo và trở thành một nước có thu nhập trung bình, đang vững vàng trên con đường tiến tới mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045, nhân dịp kỷ niệm 100 năm, ngày thành lập Nước.
Thực tiễn đó đã chứng minh con đường thực hiện chính sách “Tân kinh tế”, dưới sự lãnh đạo của “Chính phủ Nhân dân” theo cách nói của Bác Hồ, hay “nền kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước” xã hội chủ nghĩa, theo cách diễn đạt của Đại hội Đảng lần thứ VI, hoặc “nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa” theo cách nói hiện nay của Đảng ta, là sự lựa chọn đúng đắn và sự kế thừa và phát triển sáng tạo Chủ nghĩa Mác -Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường phát triển đất nước trong điều kiện cụ thể của chúng ta.
Sự lựa chọn này cũng phù hợp những xu thế tiến bộ của nền kinh tế thị trường hiện đại trên thế giới khi các mục tiêu” phát triển bền vững “của nền kinh tế và yêu cầu “kinh doanh có trách nhiệm xã hội” của doanh nghiệp ngày càng được đề cao.
PV: Về định hướng và phát triển của cộng đồng doanh nghiệp thì sao, thưa ông?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Đảng ta đã ra nghị quyết về phát triển các thành phần kinh tế, yêu cầu cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp Nhà nước, của kinh tế tập thể và nhấn mạnh vai trò động lực quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân. Minh chứng là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đặt tên nghị quyết về kinh tế tư nhân là Nghị quyết 10 để gửi gắm một niềm tin: Cùng với các thành phần kinh tế khác, sự phát triển khu vực kinh tế tư nhân sẽ là động lực quan trọng đưa nền kinh tế Việt Nam tới đích mạnh giàu, giống như khoán 10 trong nông nghiệp hơn 30 năm về trước đã mở đầu cho hành trình Đổi mới ở Việt Nam.
Tổng số doanh nghiệp trong cả nước đã tăng gấp 1,5 lần chỉ trong 5 năm là kỳ tích. Với hơn 100.000 doanh nghiệp được thành lập mới mỗi năm là lá phiếu niềm tin mà người dân dành cho Đảng và Nhà nước của mình. Và thực tế, khu vực kinh tế tư nhân trong nước - khu vực kinh tế của nhân dân, đã trở thành khu vực kinh tế lớn nhất trong nền kinh tế quốc dân, đã đóng góp hơn 46% tổng nguồn vốn đầu tư toàn xã hội và hơn 40% GDP cho đất nước và tỷ trọng này đang ngày càng được nhân lên.
Đây là thành công rất đáng ghi nhận của Đảng và Nhà nước trong việc khơi dậy sức toàn dân. Khởi nghiệp - khởi nghiệp sáng tạo để lo sinh kế cho nhân dân, làm giàu cho đất nước, đang trở thành lẽ sống trong lớp trẻ và là phong trào thi đua yêu nước của toàn dân.
Ước vọng ngàn đời của dân tộc Việt
PV: Trở lại với bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về việc lựa chọn con đường xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, theo ông, điều chúng ta có thể thấy được là gì?
Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc: Bài viết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cho thấy: Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta dựa trên nền tảng vững chắc chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, tham khảo những xu hướng của các nền kinh tế hiện đại, xuất phát từ thực tiễn và yêu cầu của Việt Nam, và do chính Đảng ta, Nhân dân ta sáng tạo ra.
Đó là một nền kinh tế thị trường kiểu mới trong lịch sử phát triển của nhân loại - một kiểu tổ chức kinh tế vừa tuân thủ quy luật của kinh tế thị trường, vừa dựa trên cơ sở và được dẫn dắt, chi phối bởi các nguyên tắc và bản chất của chủ nghĩa xã hội, sự quản lý của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Đó cũng là một nền kinh tế thị trường, bảo đảm thống nhất các chính sách kinh tế và chính sách xã hội, bảo đảm tăng trưởng kinh tế đi đôi với việc thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội... nhắm tới mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Đó là ước vọng ngàn đời của dân tộc Việt, là điểm đặc sắc Việt Nam trong mô hình kinh tế thị trường hiện đại, hội nhập và rất nhân văn của chúng ta.
PV: Trân trọng cảm ơn ông!