Phát triển con người và công nghệ hướng tới một Việt Nam bao trùm số

Chiều 18/10, Samsung Việt Nam phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam (VGCL), Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) tổ chức Diễn đàn Đa phương (MSF) 2024 với chủ đề “Phát triển con người và công nghệ hướng tới một Việt Nam bao trùm số” nhằm thúc đẩy tầm nhìn bao trùm số: “Một Việt Nam số hóa, nơi công nghệ phục vụ cuộc sống của mọi người”, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.

Diễn đàn có sự tham dự của ông Trần Quốc Phương, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư; ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam; ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia và ông Choi Joo Ho, Tổng Giám đốc Samsung Việt Nam.

Đặc biệt, sự kiện còn thu hút gần 200 đại biểu có mặt tại hội trường và hơn 350 đại biểu tham dự trực tuyến, là đại diện cho các cơ quan chính phủ, bộ, ngành, tổ chức phi chính phủ, tổ chức xã hội, hiệp hội, doanh nghiệp, cơ quan nghiên cứu, trường đại học, công đoàn, cùng các chuyên gia quan tâm tham gia trực tuyến và trực tiếp tại sự kiện.

Tại Diễn đàn, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc NIC  đã giới thiệu các sáng kiến công nghệ, đặc biệt phát động “Sáng kiến công nghệ bao trùm” trong đó có 23 tổ chức, cá nhân đã gửi sáng kiến và chung cuộc, Ban tổ chức đã trao cho 3 đề cử xuất sắc nhất (Ảnh: HNV)

Mục tiêu của MSF 2024 là thúc đẩy hợp tác đa phương và đổi mới sáng tạo thông qua các giải pháp công nghệ nhằm mở rộng khả năng tiếp cận, thu hẹp khoảng cách số, và khai phóng tiềm năng con người, đặc biệt cho các nhóm thiệt thòi và dễ bị tổn thương. Việt Nam đã đạt được những thành tựu quan trọng trong chuyển đổi số với mục tiêu đảm bảo công bằng xã hội, dựa trên ba trụ cột: kinh tế số, chính phủ số và xã hội số. MSF 2024 sẽ là nền tảng kết nối giữa chính sách, công nghệ và nhu cầu xã hội, tạo động lực xây dựng một tương lai số bao trùm cho mọi người dân. 

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với vai trò là cơ quan tham mưu tổng hợp về Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đã tham mưu, trình các cấp có thẩm quyền nhiều cơ chế, chính sách, các chương trình, dự án để thúc đẩy chuyển đổi số, đảm bảo phát triển bền vững, công bằng.

Đồng thời, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng giao Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) phối hợp với các đơn vị trong và ngoài Bộ triển khai những chương trình, dự án cụ thể để nâng cao năng lực số cho lực lượng lao động, cho người dân theo nguyên tắc đào tạo bao trùm số cho cả những người yếu thế, khó tiếp cận công nghệ như đào tạo kỹ năng số cho công nhân thông qua chương trình “Cơ hội mới” cho công nhân, đào tạo kiến thức trí tuệ nhân tạo (AI) căn bản cho người dân…

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương (Ảnh: HNV)

Thứ trưởng khẳng định, nâng cao năng lực số là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự chung tay của cả xã hội. Bằng việc tạo ra một môi trường học tập thuận lợi, cung cấp các công cụ cần thiết, chúng ta có thể giúp người khuyết tật, công nhân, người dân ở vùng sâu, vùng xa hòa nhập vào xã hội số, được hưởng những lợi ích mà công nghệ số mang lại. “Để làm được điều đó, chúng ta cần khuyến khích các nghiên cứu, các trao đổi để hiểu rõ hơn về nhu cầu và thách thức của nhóm người yếu thế, từ đó tìm ra những giải pháp hiệu quả nhất để hỗ trợ người yếu thế tiếp cận kỹ năng số.

Chúng ta cần thiết kế các khóa đào tạo phù hợp về kỹ năng số cho nhóm người yếu thế, giúp họ dễ hơn trong việc học tập và tự tin hơn trong việc tham gia vào thị trường lao động; chúng ta cũng cần khuyến khích các công ty công nghệ, các công ty khởi nghiệp (startup) tạo ra các sản phẩm công nghệ phục vụ cho người khuyết tật và nhóm người yếu thế, như ứng dụng giao tiếp, nền tảng học trực tuyến, hay công cụ hỗ trợ di chuyển. Ngoài ra, cần tạo dựng nhiều mạng lưới kết nối giữa các tổ chức xã hội, doanh nghiệp và nhóm người yếu thế, để đảm bảo rằng các dịch vụ và sản phẩm công nghệ được phát triển theo nhu cầu thực tế của người yếu thế” - Thứ trưởng yêu cầu.

Ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam  (Ảnh: HNV)

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Phan Văn Anh, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh: “Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đánh giá cao chủ đề của diễn đàn năm 2024, vấn đề đang được lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tổ chức công đoàn, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội quan tâm, thảo luận và triển khai… Để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho đoàn viên, người lao động tham gia sâu hơn, hiệu quả hơn vào quá trình chuyển đổi số, thực sự là lực lượng nòng cốt góp phần quan trọng hiện thực "Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc" như chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, của Trung ương, tổ chức Công đoàn Việt Nam cùng toàn thể người lao động nhận thức sâu sắc trách nhiệm, nghĩa vụ tham gia và đóng góp của mình trong việc tham gia xây dựng pháp luật, chính sách khuyến khích, hỗ trợ hoạt động chuyển đổi số cho người lao động; nâng cao nhận thức, khả năng tiếp cận, sử dụng công nghệ số cho người lao động; khuyến khích sự đổi mới sáng tạo và hợp tác của người lao động dựa vào công nghệ số tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động công đoàn… Công đoàn Việt Nam luôn nỗ lực và sẵn sàng hợp tác với các bên liên quan đề xuất các giải pháp hiệu quả, phù hợp để "Xây dựng con người và công nghệ hướng tới một Việt Nam bao trùm số" nhằm thúc đẩy tầm nhìn bao trùm số: "Một Việt Nam số hóa, nơi công nghệ phục vụ cuộc sống của mọi người’, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau”.

Tại Diễn đàn, nhiều diễn giả đã chia sẻ tầm nhìn về công nghệ và phát triển bền vững, như ông Patrick Haverman, Phó Đại diện thường trú Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP) tại Việt Nam, chia sẻ tầm nhìn của UNDP về việc tăng cường cơ hội, tiếp cận cho các nhóm thiệt thòi, dễ bị tổn thương, và giảm bất bình đẳng qua công nghệ; PGS. TS. Lê Hoàng Sơn, Phó Viện trưởng, Viện Công nghệ Thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội đã trình bày về vai trò của trí tuệ nhân tạo và khoa học dữ liệu trong việc thúc đẩy bao trùm số; bà Ngô Thùy Anh, lãnh đạo khởi nghiệp và người được vinh danh Forbes Under 30 đã chia sẻ về sứ mệnh của công nghệ trong việc tạo ra cơ hội bình đẳng cho tất cả mọi người.

Bên cạnh đó, trong khuôn khổ Diễn đàn, tại phiên thảo luận cấp cao, các chuyên gia từ cơ quan hoạch định chính sách, tổ chức quốc tế, tổ chức xã hội, giới học thuật và doanh nghiệp đã cùng trao đổi về cách thúc đẩy bao trùm số thông qua phát triển con người và công nghệ. Cuộc thảo luận  tập trung vào việc nhận diện các thách thức và khai mở cơ hội nhằm xây dựng một xã hội số bao trùm, nơi mọi người, đặc biệt là các nhóm yếu thế, có thể tiếp cận và tận dụng công nghệ để nâng cao chất lượng cuộc sống. Các khía cạnh thảo luận cụ thể bao gồm: khám phá quan điểm toàn cầu và quốc gia về chuyển đổi số tại Việt Nam, tác động của AI và các công nghệ mới trong giáo dục, y tế, sinh kế, tối ưu hoá sức mạnh và cơ hội cho mỗi cá nhân trong việc giải quyết các thách thức từ các hình thức loại trừ mới trong chuyển đổi số, và vai trò của hợp tác đa bên trong việc phát triển các giải pháp công nghệ bao trùm cho những nhóm dễ bị tổn thương.

Trong khuôn khổ Diễn đàn, các bên đã cùng khám phá những giải pháp thực tiễn về cách công nghệ trao quyền cho cộng đồng, giúp mọi người cùng hưởng lợi từ sự phát triển công nghệ. Bên cạnh các dự án tiên phong thúc đẩy bao trùm số, Samsung Việt Nam đã chia sẻ cách doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội tại Việt Nam thông qua các hoạt động CSR, tập trung vào việc trao quyền và truyền cảm hứng cho thế hệ tương lai, giúp họ biết cách khai thác và làm chủ công nghệ vì sự phát triển bền vững và phụng sự cộng đồng.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc NIC cho biết: “Để đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số: đến năm 2030, sẽ phổ cập kỹ năng số cho mọi tầng lớp trong xã hội, tỷ lệ người dân trong độ tuổi lao động được đào tạo kỹ năng số cơ bản đạt trên 70% là một thách thức rất lớn. Điều đáng lo ngại là vẫn còn một bộ phận lớn trong xã hội chưa được tiếp cận công nghệ số như người già, người khuyết tật, trẻ em ở vùng sâu, vùng xa hay những người có hoàn cảnh khó khăn vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản trong việc sử dụng công nghệ số. Chính vì vậy, nâng cao năng lực số là một quá trình lâu dài và đòi hỏi sự chung tay của cả xã hội. Bằng việc tạo ra một môi trường học tập thuận lợi, cung cấp các công cụ cần thiết, chúng ta có thể giúp người khuyết tật, công nhân, người dân ở vùng sâu, vùng xa hòa nhập vào xã hội số, được hưởng những lợi ích mà công nghệ số mang lại”.

Điểm nhấn quan trọng của Diễn đàn MSF 2024 là sự ra mắt Sáng kiến công nghệ bao trùm (InclusiveTech Initiative) do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) khởi xướng, với sự đồng hành của Samsung Việt Nam và Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam. Sáng kiến này thể hiện tinh thần phụng sự xã hội, với phương châm: “Công nghệ không chỉ phục vụ sự tiến bộ của một số ít mà còn mang lại giá trị cho cả cộng đồng”. Mục tiêu chính là tạo cầu nối giữa những người sáng tạo công nghệ và các nhóm yếu thế, giúp họ hòa nhập và phát triển, từ đó thúc đẩy một xã hội công bằng và bền vững thông qua các giải pháp sáng tạo.

Nền tảng chính của Sáng kiến là một trang web chuyên dụng, được thiết kế như một không gian hợp tác và chia sẻ tri thức giữa các bên liên quan. Đây sẽ là nơi hội tụ của những cá nhân, tổ chức có tâm huyết với công nghệ bao trùm, cùng nhau thúc đẩy đổi mới và phát triển vì lợi ích xã hội.

Trong khuôn khổ Sáng kiến, Giải thưởng “InclusiveTech for Social Innovation – Công nghệ Bao trùm vì lợi ích xã hội” sẽ được tổ chức hàng năm để tôn vinh những tổ chức và cá nhân xuất sắc. Giải thưởng này nhằm khuyến khích và lan tỏa những giải pháp công nghệ hòa nhập, thúc đẩy học hỏi và hợp tác, đồng thời góp phần đạt được các mục tiêu xã hội mà Sáng kiến hướng tới.

Cũng tại MSF 2024, lần đầu tiên Giải thưởng “InclusiveTech for Social Innovation” đã vinh danh 15 sáng kiến xuất sắc. Các sáng kiến này đã khai thác công nghệ để thu hẹp khoảng cách số, đồng thời gia tăng khả năng tiếp cận công nghệ cho các nhóm yếu thế và dễ tổn thương trong nhiều lĩnh vực. Những dự án nổi bật đã mở ra cơ hội tiếp cận công nghệ rộng rãi hơn, tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững và hòa nhập.