Thay đổi để thích ứng
Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Du lịch Việt Nam Vũ Thế Bình cho rằng, đại dịch COVID-19 đã và đang làm thay đổi toàn diện cấu trúc xã hội, sự thay đổi đó mang tính lâu dài, đưa hoạt động của toàn xã hội sang một trạng thái mới. Ngành Du lịch phải thích ứng, làm quen với khái niệm "bình thường mới" thì mới có thể phục hồi và phát triển.
Ông Vũ Thế Bình cũng cho rằng, trong điều kiện bình thường mới, an toàn trở thành yếu tố quan trọng hàng đầu được quy định bắt buộc ở mọi hoạt động du lịch. Các hoạt động chủ yếu trong du lịch đang và sẽ tiếp tục thay đổi, bổ sung theo hướng đảm bảo an toàn và ứng dụng công nghệ, nhất là việc đổi mới xúc tiến du lịch; công tác xây dựng sản phẩm du lịch; đào tạo nguồn nhân lực du lịch; quản lý và kinh doanh của các doanh nghiệp du lịch… “Điều này đòi hỏi các nhà quản lý, hiệp hội cũng như các doanh nghiệp lữ hành, người làm du lịch phải có sự điều chỉnh, nhanh chóng thích ứng với tình trạng bình thường mới, góp phần khôi phục và phát triển một cách bền vững” - Ông Vũ Thế Bình nói.
 |
| Để phục hồi du lịch trong giai đoạn bình thường mới, các doanh nghiệp lữ hành cần xây dựng những sản phẩm du lịch phù hợp với diễn biến dịch. (Ảnh chỉ có tính minh họa: H.T) |
Theo Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, năm 2020, với 2 đợt bùng phát của đại dịch COVID - 19, cả nước chỉ đón được 3,8 triệu lượt khách quốc tế (khách quốc tế chỉ có trong 3 tháng đầu năm), giảm 80% so với năm 2019, khách nội địa giảm 50%, toàn ngành thiệt hại khoảng 530 nghìn tỷ đồng. Tác động của đại dịch hết sức nghiêm trọng đối với toàn bộ hệ thống du lịch: các cơ sở lưu trú, các doanh nghiệp lữ hành, vận chuyển, cơ sở ăn uống, mua sắm phục vụ khách du lịch... và đặc biệt là đội ngũ lao động du lịch, cả trực tiếp và gián tiếp. Theo báo cáo của các địa phương, khoảng 1/5 tổng số cơ sở lưu trú trên toàn quốc phải đóng cửa; 1/3 hoạt động cầm chừng. Doanh thu của các điểm tham quan, vui chơi giải trí giảm khoảng 60%. Đối với lĩnh vực lữ hành, các doanh nghiệp lớn chỉ bố trí công việc cho 30% lao động, số còn lại cho nghỉ không lương hoặc giảm 80% lương. Năm 2020, có 338/2.519 doanh nghiệp lữ hành quốc tế xin thu hồi giấy phép, 90% doanh nghiệp đóng cửa; tổng thu từ khách du lịch chỉ đạt 312.000 tỉ đồng, giảm 58,7% so với năm 2019.
Năm 2021, các chỉ tiêu du lịch tiếp tục giảm sâu do tác động của đại dịch. Việt Nam chưa mở cửa đón khách quốc tế trở lại. Ước tính số liệu khách du lịch nội địa 10 tháng đầu năm 2021 đạt 32,3 triệu lượt (chỉ bằng 44,7% so với cùng kỳ năm 2019), trong đó, khách lưu trú chỉ đạt 16,2 triệu lượt (bằng 44% so với năm 2019); tổng thu từ khách du lịch ước đạt 138.150 tỷ đồng.
Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Nguyễn Anh Tuấn nhận định, COVID-19 là thách thức to lớn nhất, chưa từng có tiền lệ cả về tính chất và quy mô đối với du lịch Việt Nam cũng như cả thế giới. COVID-19 đã, đang và sẽ thay đổi ngành du lịch hết sức sâu sắc, đòi hỏi phải có cách tiếp cận mới đối với phát triển du lịch trong giai đoạn mới. Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Việt Nam có đường bờ biển dài và tài nguyên du lịch văn hóa, du lịch di sản phong phú nên tùy tình hình diễn biến của dịch COVID-19 trong trung hạn, có thể thúc đẩy phát triển du lịch phù hợp điều kiện “bình thường mới” như du lịch quy mô nhỏ, khoảng cách ngắn, khám phá cộng đồng của chính địa phương mình hoặc lân cận, sử dụng ngôi nhà thứ hai hoặc nhà người thân. Cùng với đó, cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn du lịch cộng đồng gắn với sản xuất nông nghiệp địa phương, du lịch MICE (hội nghị, hội thảo, khuyến thưởng và triển lãm) và giải trí trong điều kiện giãn cách xã hội.
Xây dựng sản phẩm an toàn và hấp dẫn
Để phục hồi du lịch trong giai đoạn bình thường mới, các doanh nghiệp lữ hành cần xây dựng những sản phẩm du lịch phù hợp với diễn biến dịch, trên tinh thần “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát an toàn với dịch COVID-19”. Theo ông Nguyễn Công Hoan, Tổng Giám đốc Flamingo Redtours, du lịch sau đại dịch tập trung vào một số xu hướng như du lịch sức khỏe, thiên nhiên, khách theo nhóm nhỏ với hành trình khép kín. Chính bởi vậy, khi xây dựng sản phẩm cần tính toán theo hướng mở, thuận lợi xử lý, điều chỉnh linh hoạt, đưa thêm những điều kiện thay đổi cho khách hàng. Sản phẩm được cá biệt hóa tới từng đối tượng khách hàng để tạo cảm giác yên tâm cho khách.
Bên cạnh đó, việc tuân thủ quy định, bảo đảm sự yên tâm cho du khách là điều quan trọng nhất. “Vì yếu tố an toàn, có thể sự thoải mái của du khách sẽ bị ảnh hưởng một phần. Nhiều mong muốn, nhu cầu của du khách phải tiết chế lại, sức sáng tạo trong xây dựng và cung ứng dịch vụ cũng sẽ bị hạn chế nhưng đó là điều phải chấp nhận trong giai đoạn hiện nay” - ông Nguyễn Công Hoan nêu rõ.
Nhấn mạnh đến việc phát triển mô hình liên kết, chia sẻ nguồn tài nguyên du lịch cũng sẽ là một hướng đi mang lại hiệu quả cho ngành du lịch, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng Cao Trí Dũng cho biết, hiện khu vực miền Trung đã xây dựng sản phẩm chung giữa Đà Nẵng - Huế - Quảng Nam. Hình ảnh du lịch “Ba địa phương - một điểm đến” đã trở thành thương hiệu quảng bá mang lại hiệu quả, tăng sức hấp dẫn cho du khách trong giai đoạn phục hồi, góp phần khôi phục và phát triển du lịch một cách bền vững.
Là đơn vị đã xây dựng và đưa vào hoạt động khá hiệu quả một số sản phẩm du lịch xanh, ông Phùng Quang Thắng, Phó Chủ tịch Hội Lữ hành Việt Nam, Giám đốc Công ty Lữ hành Hanoitourist cho rằng, sản phẩm du lịch là yếu tố quyết định đến thị trường khách du lịch và phát triển chung của du lịch trong tương lai. Trong đó, văn hóa là nền tảng vững chắc cho phát triển du lịch nói chung; khai thác và phát huy hiệu quả giá trị tài nguyên du lịch nhân văn sẽ thúc đẩy du lịch văn hóa phát triển trở thành sản phẩm du lịch cốt lõi của du lịch, đồng thời thúc đẩy phát triển nhiều loại hình du lịch khác.
Theo ông Thắng, thời điểm này, khai thác giá trị văn hóa để phát triển mạnh mẽ loại hình du lịch văn hóa là chìa khóa để khôi phục du lịch ở rộng khắp các địa phương, tỉnh thành phố trong cả nước. Với thế mạnh về tài nguyên du lịch, hạ tầng du lịch ngày càng được đầu tư qui mô, nền tảng công nghệ 4.0 ngày càng được ứng rộng sâu rộng, các loại hình du lịch như du lịch văn hóa, nghỉ dưỡng, du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, du lịch mạo hiểm được chú trọng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp du lịch, lữ hành thể hiện vai trò quan trọng trong việc phát triển sản phẩm du lịch tại mỗi địa phương vừa đảm bảo an toàn trong dịch bệnh vừa mang tính hấp dẫn. Dựa vào thế mạnh của sản phẩm du lịch, việc khơi thông cũng như tăng cường mở rộng luồng khách du lịch, thị trường khách du lịch trong giai đoạn hậu COVID-19 sẽ giúp cho ngành du lịch phục hồi và phát triển nhanh chóng.