 |
| Ảnh minh hoạ (Ảnh: M.P) |
Vai trò của thuế TNCN trong phát triển kinh tế và công bằng xã hội
Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) được Quốc hội thông qua năm 2007 và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2009, đã trở thành công cụ quan trọng trong hệ thống chính sách tài khóa của Việt Nam. Luật này thay thế Pháp lệnh Thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao, đánh dấu bước tiến lớn trong việc quản lý và điều tiết thu nhập cá nhân.
Qua hơn 15 năm áp dụng, Luật Thuế TNCN đã nhiều lần được sửa đổi, bổ sung nhằm phù hợp với từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội. Những thay đổi đáng chú ý bao gồm Luật số 26/2012/QH13 (áp dụng từ năm 2013), Luật số 71/2014/QH13 (áp dụng từ năm 2015) và Nghị quyết số 954/2020/UBTVQH14 (áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2020). Những sửa đổi này góp phần đảm bảo quyền lợi cho người nộp thuế và tăng cường nguồn thu ngân sách nhà nước, đồng thời thể hiện rõ vai trò điều tiết thu nhập, giảm bất bình đẳng và hướng tới công bằng xã hội.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, trong bối cảnh kinh tế - xã hội có nhiều thay đổi, Luật Thuế TNCN hiện hành đã xuất hiện những bất cập, hạn chế cần khắc phục. Các quy định hiện tại chưa bao quát được đầy đủ các nguồn thu nhập mới, dẫn đến sự lúng túng trong quản lý và chưa phản ánh đúng bản chất của các khoản thu nhập cá nhân trong nền kinh tế hiện đại.
Sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế số, đặc biệt là các mô hình kinh doanh qua biên giới, thương mại điện tử và các nền tảng kỹ thuật số, đã làm xuất hiện nhiều loại thu nhập mới. Tuy nhiên, Luật Thuế TNCN hiện hành chưa có các quy định rõ ràng để điều tiết nhóm thu nhập này, gây thất thoát nguồn thu và thiếu công bằng trong hệ thống thuế.
Ngoài ra, một số quy định trong Luật Thuế TNCN chưa đồng bộ với các luật liên quan, đặc biệt là Luật Đất đai năm 2024. Điều này tạo ra những khó khăn trong việc áp dụng luật, đồng thời làm giảm tính hiệu quả của chính sách. Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng cần rà soát các quy định về phạm vi thu nhập chịu thuế, thu nhập miễn thuế, cơ sở tính thuế và mức giảm trừ gia cảnh để đảm bảo phù hợp với thực tế.
Việc sửa đổi lần này cũng nhằm mở rộng cơ sở thuế, bao gồm cả các khoản thu nhập hiện chưa chịu thuế, để đáp ứng yêu cầu cải cách thuế quốc tế và đảm bảo động viên hợp lý nguồn lực cho ngân sách nhà nước. Đặc biệt, cần nâng cao tính minh bạch, giảm thiểu vướng mắc trong việc áp dụng các quy định về ngưỡng chịu thuế và biểu thuế suất.
Cải cách toàn diện thuế TNCN
Bộ Tài chính đề xuất nhiều nội dung cải cách quan trọng trong dự thảo Luật Thuế TNCN thay thế. Một trong những điểm nhấn là việc mở rộng phạm vi và đối tượng chịu thuế, nhằm bao quát các nguồn thu nhập mới từ các mô hình kinh doanh hiện đại. Bên cạnh đó, mức giảm trừ gia cảnh cũng sẽ được điều chỉnh để phù hợp hơn với biến động kinh tế và mức sống hiện nay.
Biểu thuế suất lũy tiến hiện hành sẽ được nghiên cứu cải cách theo hướng giảm số bậc thuế, giúp đơn giản hóa quy trình tính thuế và tăng tính minh bạch. Các khoản thu nhập miễn thuế cũng sẽ được rà soát lại để đảm bảo phù hợp với thực tế và khuyến khích sự phát triển của các nhóm đối tượng yếu thế.
Dự thảo Luật cũng đặt mục tiêu đồng bộ hóa với các luật liên quan, giảm thiểu sự chồng chéo trong quy định pháp luật, đặc biệt là đối với các khoản thu nhập liên quan đến đất đai, tài sản cá nhân và các loại hình đầu tư tài chính.
Mục tiêu chính của Luật Thuế TNCN mới là đảm bảo sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong quản lý thuế. Bộ Tài chính kỳ vọng rằng các thay đổi này sẽ không chỉ khắc phục được những hạn chế của Luật hiện hành mà còn tạo điều kiện thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ cho cả người nộp thuế và cơ quan thuế.
Sự sửa đổi toàn diện lần này cũng hướng tới việc động viên nguồn lực hợp lý cho ngân sách nhà nước, đáp ứng các nhiệm vụ chi quan trọng như giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội và hỗ trợ các địa phương còn khó khăn.
Ngoài ra, Luật mới sẽ góp phần nâng cao tính cạnh tranh quốc gia, khuyến khích các cá nhân, doanh nghiệp tham gia tích cực vào các hoạt động kinh tế, đồng thời đảm bảo phù hợp với xu thế cải cách thuế quốc tế và các cam kết hội nhập.
Dự thảo Luật Thuế TNCN thay thế là bước đi quan trọng trong chiến lược cải cách thuế của Việt Nam đến năm 2030. Bộ Tài chính nhấn mạnh rằng các thay đổi này không chỉ hướng tới hoàn thiện chính sách pháp luật mà còn tạo điều kiện xây dựng một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch và hiệu quả.
Việc sửa đổi toàn diện Luật Thuế TNCN không chỉ giải quyết những bất cập trước mắt mà còn hướng tới mục tiêu lâu dài là nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đảm bảo sự phát triển bền vững và công bằng cho toàn xã hội./.