 |
| Phố Tạ Hiện luôn thu hút lượng khách đông đảo khi về đêm |
Đa dạng hình thức “thắp sáng”
Từ cuối tháng 4, đầu tháng 5/2022, khi các hoạt động kinh tế, xã hội trở lại trạng thái bình thường mới, nhiều tour du lịch đêm được đưa vào khai thác, những không gian đi bộ đêm mới ra đời… Điều này hứa hẹn kinh tế đêm của Thủ đô được “thắp sáng” như: Phố đi bộ quanh thành cổ Sơn Tây (thị xã Sơn Tây), Không gian ẩm thực và văn hóa phố Trịnh Công Sơn (quận Tây Hồ), tour du lịch đêm Giải mã Hoàng thành Thăng Long, các tour đêm lại di tích Nhà tù Hỏa Lò…
Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội khai thác trở lại tour đêm “Giải mã Hoàng thành Thăng Long”. Khách du lịch được thưởng thức các điệu múa cung đình, được “thị vệ” và “cung nữ” do các bạn trẻ nhập vai hướng dẫn khám phá Hoàng thành Thăng Long. Du khách sẽ có những trải nghiệm mới mẻ khi tham quan các hiện vật, các hố khai quật vào ban đêm với sự hỗ trợ của công nghệ ánh sáng; được tham gia hoạt động “giải mã” các câu đố về Hoàng thành Thăng Long… Hoạt động vào tối thứ Sáu, thứ Bảy hằng tuần, tour “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” thu hút trung bình khoảng 130 khách/tối. Đáng chú ý, có hôm, Trung tâm phải dừng nhận thêm khách để bảo đảm chất lượng phục vụ.
Đến Hà Nội, khách du lịch còn một lựa chọn thú vị khác là trải nghiệm không gian di tích Nhà tù Hỏa Lò vào ban đêm. Hiện, Ban quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò khai thác chương trình “Sống như những đóa hoa”, chương trình dẫn dắt khách du lịch tham quan, trải nghiệm di tích qua những câu chuyện về những người phụ nữ Việt kiên trung, bất khuất. Trưởng Ban Quản lý di tích Nhà tù Hỏa Lò Nguyễn Bích Thủy cho biết: Do giới hạn về không gian nên mỗi tối chỉ đón được 85 khách, dù cầu đang vượt quá cung. Vé trải nghiệm tour thường bán hết rất sớm. Để đáp ứng yêu cầu của khách, Hỏa Lò đang xây dựng chương trình “Lửa thanh xuân”, dự kiến ra mắt trong vài tháng tới”.
Chưa hết, vào dịp cuối tuần, không gian khu vực quanh thành cổ Sơn Tây lại tưng bừng bởi những hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao. Từ 20 giờ tối thứ Bảy, các hoạt động văn hóa, nghệ thuật diễn ra với mật độ dày đặc. Không gian quanh thành cổ được UBND thị xã Sơn Tây bố trí 8 sân khấu trình diễn, trưng bày nghệ thuật, biểu diễn thể thao. Những du khách trẻ tuổi có thể thưởng thức các tiết mục khiêu vũ thể thao, ghi-ta đường phố, nhảy hip-hop…; các vị khách yêu văn hóa truyền thống có cơ hội nghe các giai điệu hát văn, hát quan họ, tham quan gian hàng trưng bày đồ xưa… Sau hơn một tháng hoạt động, phố đi bộ quanh thành cổ Sơn Tây thu hút khoảng 10 nghìn khách mỗi tối.
Theo Trưởng Ban Quản lý làng cổ Đường Lâm - Thành cổ Sơn Tây Nguyễn Đăng Thạo, phố đi bộ duy trì được lượng khách ổn định. Ngoài khách của Hà Nội còn có lượng khá lớn khách từ Vĩnh Phúc, Phú Thọ. Tập trung đông nhất vào tối thứ Bảy hằng tuần. Ban Quản lý đang nỗ lực duy trì sức hút của phố đi bộ trong thời gian tới bằng các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, triển lãm.
Hà Nội về đêm trong mắt du khách không chỉ là các cửa hàng tiện ích, các quán ăn uống, quán bar, cà phê, thời trang, mà còn xuất hiện nhiều loại hình kinh doanh ăn theo khác như: Văn nghệ đường phố, kinh doanh các sản phẩm du lịch. Dường như tại đây, mọi rào cản về ngôn ngữ, văn hóa, ẩm thực… đã bị xóa nhòa. Ai cũng hòa quyện trong không gian nhộn nhịp, vui vẻ, cùng nhau tận hưởng hơi thở cuộc sống Hà Nội về đêm trong từng khoảnh khắc.
Có thể nói, phát triển kinh tế đêm là đòi hỏi tất yếu trong quá trình phát triển. Với Hà Nội, yêu cầu càng cấp thiết khi nhiều khách du lịch coi thành phố là “trạm trung chuyển”. Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Hà Nội Phùng Quang Thắng cho biết: “Hà Nội cần phát triển kinh tế đêm để kích thích khách lưu trú và chi tiêu. Vào ban ngày, du khách thường tham quan các di tích, danh thắng thì chỉ có ban đêm mới là thời điểm khách cần chi tiêu nhiều”. Tháng 7/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 1129/QĐ-TTg phê duyệt Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam. Trong đó, giai đoạn trước mắt tập trung vào phát triển du lịch. Hà Nội được chọn là một trong những địa phương triển khai thí điểm.
Một số chính sách cởi mở hơn được ban hành, điển hình như cho phép kéo dài thời gian hoạt động một số loại hình dịch vụ đã từng bước gỡ khó cho kinh tế đêm. Trước đây, Hà Nội giàu tiềm năng kinh tế, nhưng nghèo sản phẩm. Điển hình như khu vực phố cổ, hồ Hoàn Kiếm, từ 19 giờ, nhiều con phố như: Tràng Tiền, Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Gai, Hàng Bông, Hàng Mã, Tạ Hiện, Mã Mây, Lương Ngọc Quyến… trở nên đông đúc và náo nhiệt. Người đổ về khu vực này đa dạng, từ người dân Hà Nội, khách du lịch các nước và các tỉnh, thành.
Gắn kết sự tham gia của khu vực tư nhân và cộng đồng
Tuy nhiên, các hoạt động du lịch, dịch vụ chủ yếu là tự phát. Ngoài đến phố cổ, hồ Hoàn Kiếm đi bộ, uống cà phê, thưởng thức ẩm thực, đi bar… khách du lịch có rất ít lựa chọn khác. Song, những năm gần đây, điều đó đã thay đổi, đặc biệt là giai đoạn hồi phục kinh tế hậu COVID-19. Các không gian đi bộ tại khu vực phố cổ, hồ Hoàn Kiếm góp phần đưa Hoàn Kiếm thực sự trở thành “quận du lịch” khi các hoạt động văn hoá, nghệ thuật, các hoạt động thương mại, dịch vụ được tổ chức quy củ và hấp dẫn. Tính trên toàn địa bàn, thành phố có bốn không gian đi bộ, tại các địa điểm: Hồ Hoàn Kiếm, phố cổ Hà Nội, phố Trịnh Công Sơn, thành cổ Sơn Tây. Cùng với đó, những sản phẩm du lịch, dịch vụ khác đang giúp kinh tế đêm của Thủ đô đang dần được “thắp sáng”.
 |
| Phố đi bộ Sơn Tây đẹp lung linh trong đêm. |
Những sản phẩm mới kết hợp các sản phẩm cũ đang dần định hình rõ nét hơn bức tranh kinh tế đêm của Hà Nội. Trong tương lai gần, thành phố sẽ có thêm nhiều sản phẩm khác. Thí dụ các tuyến phố đi bộ tại hồ Thiền Quang (quận Hai Bà Trưng), hồ Ngọc Khánh, đảo Ngọc Ngũ Xã (quận Ba Đình) và một phố đi bộ nằm ngoài đường vành đai 3 đang được các địa phương đề xuất triển khai. Tại đây, sẽ tập trung triển khai khai thác các hoạt động dịch vụ, du lịch vào buổi tối. Trung tâm Hoạt động Văn hóa, khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám chuẩn bị ra mắt tour khám phá Văn Miếu ban đêm, với nhiều ứng dụng mới về công nghệ…
Thành phố cũng đang hoàn thiện Đề án tổ chức thí điểm phát triển kinh tế ban đêm trên địa bàn quận Hoàn Kiếm - “quận du lịch” của Thủ đô. Hoạt động kinh tế đêm tập trung vào các lĩnh vực: Dịch vụ văn hóa, vui chơi, giải trí; dịch vụ ăn uống; dịch vụ mua sắm; dịch vụ chăm sóc sức khỏe; các hoạt động du lịch... với 6 không gian tạo động lực phát triển gồm: Khu vực hồ Hoàn Kiếm và phụ cận; không gian đi bộ trong khu phố cổ; không gian văn hóa, dịch vụ, thương mại, du lịch Phùng Hưng - Gầm Cầu; tuyến phố ẩm thực đêm kết hợp đi bộ Tống Duy Tân - Cấm Chỉ...
Mặc dù vậy, việc phát triển kinh tế đêm vẫn tồn tại không ít vướng mắc. Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang cho biết: Trong thời gian qua, Sở Du lịch đã phối hợp, hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương, các tổ chức triển khai các sản phẩm du lịch phục vụ kinh tế đêm và thu được kết quả khả quan. Nhưng đến nay chúng ta chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng để thúc đẩy khu vực này. Chúng ta cũng cần ban hành quy định cụ thể về thời gian hoạt động, địa bàn, các mặt hàng được phép kinh doanh và cơ chế xử lý để cơ quan chức năng, chính quyền các cấp quản lý; quy định các điều kiện riêng đối với hoạt động kinh doanh về đêm.
Chưa hết, kinh tế ban đêm mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng gặp phải những rủi ro tiềm ẩn khác như an ninh, an toàn giao thông, ô nhiễm tiếng ồn, rác thải, áp lực về cung cấp hệ thống hạ tầng thiết yếu. Trong đó, chi phí lắp đặt hệ thống chiếu sáng, hệ thống camera giám sát,… xử lý chất thải, cung cấp điện, nước,… giám sát các vấn đề vệ sinh, an toàn thực phẩm, kiểm soát chất lượng hàng hóa, xuất xứ hàng hóa, giá cả hàng hóa... cũng là vấn đề cần quan tâm.
Bên cạnh đó, hiện các hoạt động kinh tế đêm tập trung vào một số lĩnh vực đặc thù chẳng hạn như ăn uống, mua sắm, giải trí, văn hóa, nghệ thuật thì phạm vi hoạt động cần mở rộng thêm các lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, vận chuyển dịch vụ giao thông công cộng, truyền thông, tài chính, ngân hàng bổ trợ cho các hoạt động kinh tế đêm...
Do vậy, theo các chuyên gia, để thúc đẩy phát triển kinh tế đêm Hà Nội, thành phố cần phát triển kinh tế ban đêm thông qua các kế hoạch, chính sách và đặc biệt sử dụng tốt công cụ quy hoạch phù hợp, gắn kết được sự tham gia tích cực của khu vực tư nhân và cộng đồng. Cần thu hút và lựa chọn các doanh nghiệp uy tín, giàu kinh nghiệm trong việc tham gia phát triển hoạt động kinh tế ban đêm lành mạnh ở địa phương. Đồng thời tham mưu, ban hành quy định cụ thể về thời gian hoạt động, địa bàn, các mặt hàng được phép kinh doanh và cơ chế xử lý để cơ quan chức năng, chính quyền các cấp quản lý khi có vi phạm…/.